دور الوقف في استمرارية تمويل المدارس القرآنية في الجزائر أثناء جائحة كورونا

Year 2022, Volume: 2 Issue: 1, 61 - 75, 30.06.2022

Naim Hank , Mohamed Amine Hocini

Abstract

يهدف هذا البحث إلى إبراز دور الوقف الإسلامي في مواجهة آثار الأزمات الاقتصادية على التمويل الوقفي للمدارس القرآنية في الجزائر، وتتمثل مشكلة البحث في أن جائحة كورونا خلفت آثارا تمويلية كبيرة على المدارس القرآنية، حيث إن أغلب المدارس القرآنية لا تستلم تمويلا دائما من طرف جهات رسمية أو حكومية، ولتحقيق هذا الهدف أجرى الباحثان دراسة نظرية وميدانية من خلال مقابلات مع مسيري ومديري عدة مدارس من مناطق مختلفة في الجزائر ثم تقديم مقترحات وحلول، توصلت الدراسة إلى عدة نتائج، أهمها أنه يعتمد تمويل المدارس القرآنية في الجزائر على التبرعات والهبات والصدقات وهي مصادر تفتقر للديمومة والاستقرار، وهذا ما يؤكد أهمية الوقف ودوره الفعال في تمويل المجال المخصص له على اختلاف الظروف والأحوال. كما توصلت الدراسة إلى أن غياب فكرة استثمار الأموال والمداخيل التي تتحصل عليها المدارس والاكتفاء بالعقلية الاستهلاكية؛ سببٌ رئيس في فشل المدارس في توفير مصادر تمويلية ثابتة ودائمة ومستقرة قادرة على الصمود أمام الأزمات مثل جائحة كورونا.

Keywords

الوقف الإسلامي, تمويل المدارس القرآنية, المدارس القرآنية في الجزائر, خصائص الوقف التمويلية

The Role of Islamic Waqf in the Sustainability of Qur’ānic Schools Financing in Algeria during COVID-19 Pandemic

Abstract

This research aims to highlight the role of the Islamic Waqf in facing the effects of economic crises on Qur’ānic schools financing in Algeria. The problem of the research is that the Corona pandemic had significant economic effects on the financing of Qur’ānic schools, as most of them do not receive sustainable funding from official or government agencies. To achieve this goal, the researchers conducted a theoretical and field study through interviews with the administrators and principals of several schools from different regions in Algeria, and then presented suggestions and solutions. The study reached several results, namely, the financing of Qur’ānic schools in Algeria is based on donations, gifts, and charity, which are sources that lack sustainability, and this confirms the importance of the endowment and its effective role in financing the area allocated to it in different circumstances and conditions. The study also found that the absence of the idea of investing the money and incomes obtained by schools and being satisfied with the consumer mentality; is a major reason for the failure of schools to provide stable, sustainable, and stable funding sources that are able to withstand crises such as the recent Corona pandemic.

Keywords

Islamic Waqf, Financing of Quranic schools, Quranic schools in Algeria, Characteristics of Islamic waqf

Corona Pandemisi Sırasında Cezayir'deki Kuran Okullarının Finansman Devamlılığında İslami Vakfın Rolü

Abstract

Öz
Konu ve Amaç: Bu araştırma, ekonomik krizlerin Cezayir'deki Kuran okullarının vakıf finansmanı üzerindeki etkileriyle yüzleşmede İslami vakfın rolünü açıklamayı hedeflemektedir.
Araştırmanın sorunu, Korona pandemisinin Kuran okulları için önemli finansman etkileri bırakmış olmasıdır. Kur'an okullarının çoğu her zaman resmi veya devlet kurumlarından fon almazlar.
Yöntem: Bu amaca ulaşmak için araştırmacılar Cezayir'deki farklı bölgelerden çeşitli okulların yöneticileri ve müdürleri ile görüşmeler yaptılar. Bu yönde teorik ve ampirik çalışması yürüttüler ve ardından öneriler ve çözümler sundular.
Bulgular: Kur'an okullarındaki finans durumunu analiz etmek için analitik yöntem kullanıldı. Bunun üzerine çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sonuçların en önemlisi Cezayir'deki Kur'an okullarının finansmanının sürdürülebilirlik ve istikrardan yoksun kaynaklar olan bağış, hediye ve sadakalara bağlı olmasının en önemlisi olması üzerinedir. Bu, vakfın önemini ve kendisine tahsis edilen alanın farklı durum ve koşullarda finanse edilmesindeki etkin rolünü teyit etmektedir. Bu sonuçlardan bir tanesi de okulların elde ettiği para ve gelirleri yatırım yapma fikrinin olmaması ve tüketici zihniyetine sahip olmaları; Kuran okullarının Korona pandemisi gibi krizlere dayanabilecek sabit, kalıcı ve istikrarlı finansman kaynakları sağlayamamasına sebep oldu.
Sonuç: Kuran okullarını finanse etmek için Vakıfa itimat eden, okulları kalıcı olarak veren ve üreten bir çözümdür. Çünkü vakıf tükenmez olduğundan, okullara ekonomik gelir sağlayan özelliklere sahiptir. Bir diğer özelliği ise, yatırım imkanı olması, onu finansal kaynak olarak kullanımını daha hacimli ve daha kalıcı kılan bir özelliğidir.
Anahtar kelimeleri: İslam vakfı, Kuran okullarının finansmanı, Cezayir'deki Kuran okullarının finansmanı, finansman vakfının özellikleri.

Keywords

: İslam vakfı, Kuran okullarının finansmanı, Cezayir, finansman vakfının özellikleri.

References

• Al-Ḥaddad, Aḥmad bin ‘Abd al-‘Aziz, Waqf al-Nuqud wa Istithmaruha, al-Mu’tamar al-Duvali al-Thani lil-Waqf, Mekke al-Mukarramah, Mart 2006.
• Burakbah, al-Said, al-Waqf el-Hairi fi al-Islam wa Ab‘aduhu al-Tanmaviyyah, Fas: Daru Abi Raqraq li al-Ṭiba‘ah wa al-Neşr, 1. Basım 2009.
• Busaid, ‘Abd al-Raḥmān. Al-Avqaf wa al-Tanmiyyah al-Iqtiṣadiyyah ve al-Ijtima‘iyyah bi Al-Cezayir, Vehran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Ebû Zehre, Muhammed b. Ahmed. Muḥadharat fi al-Vaqf, Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Misriyye, by. ty.
• el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, Bayrut: Dur Ṭawq l-Nejat, ty. 1422h.
• Eroğlu, E. Covid-19’un Ekonomik Etkilerinin ve Pandemiyle Mücadele Sürecinde Alınan Ekonomik Tedbirlerin Değerlendirilmesi, International Journal of Public Finance, 5(2).
• Fîrûzâbâdî. el-Ḳāmûsü’l-muḥîṭ. Beyrut: Darüu'l-İlm li'l-Melayinö, 2. Basım 1406/1986. İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn. Lisânü’l-ʿArab. Beiyrūt: Dār al-Fikr, by. ty.
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed. Fethu’l-Kadîr, Kahire: Maṭbatu al- Kahire, by.1361h.
• İlîş, Muhammed. Minaḥu’l-celîl şerḥu Muḫtaṣar Ḫalîl. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, by. 2003. Naim , H. (2022). The General Pricing Mechanisms at the Islamic Market . International Journal of Specialized Islamic Studies, 1 (2), 207-225, https://doi.org/DOI:10.31559/sis2018.1.2.5
• Vehbe, Zühaylî. Al-Vaṣaya wa al-Waqf fi al-Fiqh al-Islami. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 4. Basım, 1982.