Türkiye’deki İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve İşgünü Kayıplarının Cinsiyet Temelli Analizi

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 349 - 361

Mustafa Özdemir

https://doi.org/10.31020/mutftd.1585541

Abstract

Amaç: Bu çalışma, 2018-2022 yılları arasında Türkiye'de iş kazaları, meslek hastalıkları ve işgünü kayıplarını cinsiyet temelli bir yaklaşımla analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, erkek ve kadın çalışanlar arasındaki olay sıklığı ve etkilerindeki farklılıkları anlamayı hedefleyerek bu farkların iş sağlığı ve güvenliği (İSG) politikalarına nasıl yansıyabileceğini değerlendirmektedir.
Yöntem: Çalışmada kullanılan veriler, 2018-2022 dönemine ait Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yayımlanan resmi istatistiklerden elde edilmiştir. Nicel analizde, erkek ve kadın çalışanlar için iş kazaları ve meslek hastalıkları ayrı ayrı incelenmiş; kaza sıklık oranları, toplam iş göremezlik gün sayısı ve sektörel dağılım gibi ölçütler kullanılmıştır. Nitel analizde ise sektör bazlı istihdam desenleri, iş rolleri ve risk maruziyetleri gibi cinsiyet farklılıklarına katkıda bulunan faktörler değerlendirilmiştir.
Bulgular: Bulgular, iş kazaları ve meslek hastalıklarının dağılımı açısından belirgin cinsiyet farklılıkları olduğunu göstermektedir. Erkek çalışanların, özellikle fiziksel olarak zorlu işlerin yoğun olduğu inşaat sektöründe daha yüksek iş kazası oranlarına sahip olduğu belirlenmiştir. Kadın çalışanlar ise daha çok sağlık sektöründe yoğunlaştığından, biyolojik ajanlara ve ergonomik sorunlara bağlı meslek hastalıkları ile daha sık karşılaşmaktadır. Ayrıca, iş kazalarının en sık 11:00-11:59 saatleri arasında gerçekleştiği ve erkeklerin iş kazalarından sonra kadınlara kıyasla daha uzun iş göremezlik süreleri geçirdiği tespit edilmiştir.
Sonuç: Çalışma, İSG politikalarına cinsiyet eşitliği perspektifinin entegrasyonunun önemini vurgulamaktadır. Özellikle erkeklerin yoğun olduğu inşaat sektöründe güvenlik protokolleri ve eğitimlerin iyileştirilmesi, kadınların yoğun olduğu sağlık sektöründe ise ergonomik önlemler ve sağlık taramalarının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Cinsiyet kaynaklı risklerin anlaşılması, daha etkili önleme stratejileri geliştirilmesi ve iş güvenliğinin artırılması açısından kritik öneme sahiptir.

Keywords

İş Kazası, Meslek Hastalığı, Işgünü Kaybı, Kadın Çalışan, Cinsiyet Eşitliği

Ethical Statement

Bu çalışma için Etik Kurul Onayı alınması gerekmemektedir.

Supporting Institution

Destekleyen kurum ya da kuruluş yoktur.

Gender-Based Analysis of Occupational Accidents, Diseases, and Lost Workdays in Türkiye

Abstract

Objective: This study aims to analyze occupational accidents, occupational diseases, and workday losses in Turkey from a gender-based perspective during the period 2018–2022. By identifying differences in the frequency and impacts of incidents among male and female employees, the research seeks to evaluate the implications for occupational health and safety (OHS) policies.
Methodology: The study draws on data from official statistics published by the Social Security Institution (SGK) for the 2018–2022 period. Quantitative analysis examines occupational accidents and diseases separately for male and female employees, focusing on metrics such as accident frequency rates, total incapacity days, and sectoral distribution. Qualitative analysis explores factors contributing to gender disparities, including sectoral employment patterns, job roles, and risk exposures.
Findings: Results indicate notable gender differences in the distribution of occupational accidents and diseases. Male employees, particularly in physically demanding sectors such as construction, exhibit higher accident rates. Female employees, predominantly employed in the healthcare sector, face a higher prevalence of occupational diseases linked to biological agents and ergonomic challenges. The study also finds that accidents occur most frequently between 11:00 and 11:59 AM, with male employees experiencing longer work incapacity durations compared to females.
Conclusion: The study highlights the need to incorporate a gender equity perspective into OHS policies. In male-dominated sectors like construction, safety protocols and training should be improved, while in female-dominated sectors like healthcare, ergonomic measures and health screenings must be enhanced. Addressing gender-specific risks is vital for devising effective prevention strategies and improving workplace safety

Keywords

Occupational Accident, Occupational Disease, Workday Loss, Female Worker, Gender Equality

References

• 1. Abdalla S, et al. Occupation and risk for injuries. In: Mock CN, Nugent R, Kobusingye O, Smith K, editors. Injury Prevention and Environmental Health. 3rd ed. Washington (DC): The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank; 2017.
• 2. Pouliakas K, Theodossiou I. The economics of health and safety at work: An interdisciplinary review of the theory and policy. J Econ Surv 2013;27(1):167-208.
• 3. Coleman PJ, Kerkering JC. Measuring mining safety with injury statistics: Lost workdays as indicators of risk. J Safety Res 2007;38(5):523-33.
• 4. Butler RJ, et al. The effects of occupational injuries after returns to work: Work absences and losses of on-the-job productivity. J Risk Insur 2006;73(2):309-34.
• 5. Türkiye Cumhuriyeti. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Kanun No. 5510, 16 Haziran 2006). Resmi Gazete. 2006;26200. Available from: https://www.mevzuat.gov.tr/ [Accessed 7 Jun 2024].
• 6. Herrero SG, et al. Influence of task demands on occupational stress: Gender differences. J Safety Res 2012;43(5-6):365-74.
• 7. Cheadle A, et al. Factors influencing the duration of work-related disability: A population-based study of Washington State workers' compensation. Am J Public Health 1994;84(2):190-6.
• 8. Johnson WG, Ondrich J. The duration of post-injury absences from work. Rev Econ Stat 1990;72(4):578-86.
• 9. De Blas AM, et al. Glass ceiling or slippery floors? Understanding gender differences in the Spanish worker's compensation system. Estud Econ Apl 2012;30(1):311-39.
• 10. Mammen K, Paxson C. Women's work and economic development. J Econ Perspect 2000;14(4):141-64.
• 11. Klasen S. What explains uneven female labor force participation levels and trends in developing countries? World Bank Res Obs 2019;34(2):161-97.
• 12. Messing K, et al. Can safety risks of blue-collar jobs be compared by gender? Safety Sci 1994;18(2):95-112.
• 13. Scanzani D. Gender issues in safety and health at work: A review. Ig Sanita Pubbl 2004;60(3):191-2.
• 14. Leijon O, et al. Awkward work postures: Association with occupational gender segregation. Am J Ind Med 2005;47(5):381-93.
• 15. İnce H, et al. Occupational accidents and forensic medicine in Turkey. J Clin Forensic Med 2006;13(6-8):326-30.
• 16. Alamgir H, et al. Are female healthcare workers at higher risk of occupational injury? Occup Med 2009;59(3):149-52.
• 17. Laberge M, et al. Safe and healthy integration into semiskilled jobs: Does gender matter? Work 2012;41(1):4642-9.
• 18. Berecki-Gisolf J, et al. Gender differences in occupational injury incidence. Am J Ind Med 2015;58(3):299-307.
• 19. Clemente M. The INAIL contribution to gender medicine through analysis of the accidents at work and occupational diseases data. G Ital Med Lav Ergon 2017;39(3):211-3.
• 20. Fontaneda I, et al. Gender differences in lost work days due to occupational accidents. Safety Sci 2019;114:23-9.
• 21. Osca A, López-Araújo B. Work stress, personality and occupational accidents: Should we expect differences between men and women? Safety Sci 2020;124:104582.
• 22. Alkan Ö, Gültekin S. Modeling the factors that affect work accidents with binary logistic regression: Evidence from Turkey. Occup Wellbeing. 2020.
• 23. Çınar I, Şensöğüt C. Work accidents and coal mining in Turkey. Int J Econ Environ Geol 2022;13(1):1-4.
• 24. Demirarslan EI, Demirarslan KO. An assessment of occupational accidents and diseases among female healthcare personnel in human health services. Karaelmas J Occup Health Safety 2023;7(3):149-62.
• 25. Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllığı. 2018. Available from: https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ [Accessed 12 May 2024].
• 26. Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllığı. 2019. Available from: https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ [Accessed 14 May 2024].
• 27. Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllığı. 2020. Available from: https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ [Accessed 16 May 2024].
• 28. Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllığı. 2021. Available from: https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ [Accessed 18 May 2024].
• 29. Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllığı. 2022. Available from: https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ [Accessed 20 May 2024].
• 30. Tomasson K. Fatal occupational accidents in the Nordic countries 2003-2008. Nordic Council of Ministers. 2011.
• 31. Bekar İ, ve ark. İş kazası ve meslek hastalıklarının maliyeti (2005-2014). Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2017;3(3):479-89.
• 32. Sosyal Güvenlik Kurumu. Veri Uygulaması. 2024. Available from: https://veri.sgk.gov.tr/ [Accessed 10 May 2024].
• 33. Zengin MA. Türkiye inşaat sektörü iş kazalarının istatistiksel analizi, 2011-2020. Int J Eng Res Dev 2022;14(2):492-501.