Evli Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi Vajinal Akıntıya Yönelik Yapılan Geleneksel Uygulama Kullanımını Etkiler mi?

Year 2025, Volume: 15 Issue: 2, 640 - 648, 30.05.2025

Ayla Korkmaz , Fatma Avşar , Aysun Badem

https://doi.org/10.31020/mutftd.1562764

Abstract

Amaç: Araştırmada amaç, evli kadınların sağlık okuryazarlık düzeyinin vajinal akıntıya yönelik geleneksel uygulamalarına etkisini belirlemektir.
Yöntem: Araştırma tanımlayıcı bir çalışma olup örneklemini evli 217 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Ekim-Aralık 2022 tarihleri arasında çevrimiçi anket yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmada veri toplama formu olarak, kişisel bilgi formu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) kullanılmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel analizinde sayı, yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım varsayımları karşılandığından iki bağımsız grupta bağımsız örneklem t testi, üç grupta ise one way ANOVA testi kullanılarak analizler tamamlanmıştır.
Bulgular: Araştırmada, evli kadınların TSOY-32 ölçeği toplam puan ortalaması 36,89 ± 9,17 olarak bulunmuştur. Kadınların yarıdan fazlası (%59,4) yeterli ve mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahiptir. Vajinal akıntıya yönelik geleneksel yöntem kullanımı %15,7 olup; en çok soğan ile yapılan uygulamalar (%14,7) tercih edilmektedir. Soğan ile yapılan uygulamalar ve sağlık okuryazarlık ölçeği puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (t:-2,903; p:0,004). Enfeksiyonu önlemek için soğan ile uygulama yapan kadınların sağlık okuryazarlık ölçeği puan ortalamaları daha düşük olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Sağlık okuryazarlığı yüksek olan kadınların vajinal akıntıya yönelik soğan ile daha az uygulama yaptığı görülmüştür. Vajinal akıntıya yönelik geleneksel uygulama yapmayan kadınların sağlık okuryazarlığı seviyeleri yapan kadınlara göre daha yüksektir.

Keywords

Sağlık okuryazarlık, Vajinal akıntı, Geleneksel uygulama

Does Health Literacy Level of Married Women Affect Use of Traditional Practices for Vaginal Discharge?

Abstract

Aim: The aim of the study was to determine the effect of married women's health literacy level on their traditional practices regarding vaginal discharge.
Method: The research is descriptive and relationship seeking and the sample consisted of 200 married women. In the study, personel information form and Turkey Health Literacy Scale (TSOY-32) were used as a data collection forms. Descriptive statistics and chi-square test were used in the statistical analysis of the research data.
Results: In the study, the total score average of married women on the TSOY-32 scale was found to be 36.89 ± 9.17. 59.4% of women have adequate or excellent health literacy levels. The use of traditional methods for vaginal discharge is 15.7%; applications made with onion are most preferred (14.7%). The difference between the applications made with onion and the health literacy scale score averages was found to be statistically significant (t: -2.903; p:0.004). 19.8% of women stated that they had an infection. It was found that women who applied onion to prevent infection had lower health literacy scale average scores.
Conclusion: It has been observed that women with high health literacy use onion less frequently for vaginal discharge. Health literacy levels of women who do not perform traditional practices for vaginal discharge are higher than those who do.

Keywords

Health literacy, Vaginal discharge, Traditional practice

References

• 1. World Health Organization (WHO). Health literacy: The solid facts. World Health Organization, Regional Office for Europe. Copenhagen 2013; WHO Publications. Erişim adresi: https://iris.who.int/handle/10665/326432 . Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
• 2. American Medical Association (AMA). Health literacy: Report of the council on scientific affairs. Journal of the American Medical Association 1999;281(6):552-557.
• 3. Akça E, Sürücü ŞG, Akbaş M. Gebelerde sağlık algısı, sağlık okuryazarlığı ve ilişkili Faktörler. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi 2020;8(3):630-642.
• 4. Yılmaz M, Tiraki Z. Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2016;9(4):142-147.
• 5. Deniz S. Bireylerin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi. İnsan ve İnsan 2020;7(24):84-96.
• 6. Tarhan N, Ünal AT, Ekinci Y. Yeni kuşak siberkondri: yeni medya çağında kuşakların siberkondri düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı ilişkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2021; 17(37):4255-4297.
• 7. Rahman S, Ozan AT. Vajinal akıntı şikâyeti olan kadınlarda sık görülen genital yol enfeksiyonlarının incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2020;7(4):469-475.
• 8. Babu G, et al. Comparati and study on the vaginal flora and incidence of asymptomatic vaginosis among healthy women and in women with infertility problems of reproductive age. Journal Of Clinical And Diagnostic Research 2017;11(8):DC18.
• 9. Şatıroğlu N, Hıdıroğlu S, Karavuş M. Vajinal akıntı hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları saptamaya yönelik niteliksel bir çalışma. Preventive Medicine Bulletin 2012;11(5):545-546.
• 10. Özcan H, ve ark. Genç kadınların vajinal akıntıyı algılama durumu ve vajinal akıntıya yönelik geleneksel uygulamaları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020;9(3):272-279.
• 11. Öztürk Emiral G. Gebelerin Doğum Öncesi Bakım ile İlgili Sağlık Okuryazarlık Düzeylerini Değerlendirme Aracı Geliştirme ve Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir, 2018.
• 12. Baki A, Gökçek T. Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2012;11(42):1-21.
• 13. Aktürk Ü. Bir aile sağlığı bölgesindeki 18-49 yaş arası kadınların e-sağlık okuryazarlık düzeylerinin ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Journal of Human Rhythm 2018;4(1):52-58.
• 14. Öztürk S, Nacar G, Taşhan ST. Sağlık okuryazarlığı düzeyi doğum sonu yapılan geleneksel uygulamaları etkiler mi? Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2021:358-364.
• 15. Okyay P, Abacıgil F. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. 1. Baskı, Ankara: Anıl Matbaa, 2016.
• 16. Bilgiç FŞ, Karaahmet AY. Türk miti tasavvurunda anne arketipi: Günümüze yansıyan geleneksel uygulamalar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2023;13(3):504-9.
• 17. Ünsat E, Albayrak S. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıbba yönelik tutumlar: KETEM örneği. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2023;25(3):23-32.
• 18. Söylemez F, Güneş G. Aile sağlığı merkezine başvuran hastalarda geleneksel ve tamamlayıcı tıp kullanımı ve etkileyen faktörler. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2023;25(3):421-30.
• 19. Ersöz M, Gözüyeşil E, Sürücü ŞG. Doğumda geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ve ebelerin rolleri. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2024;14(1):38-49.
• 20. Fındık FY, ve ark. Doğum sonu dönemde geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri ve ebelik bakımı. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi 2023;6(1):172-93.
• 21. Sarı E, ve ark. Emzirme ile ilgili annelerin geleneksel uygulamaları: İstanbul ve Van örneklemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2023;16(2):141-55.
• 22. Çamlıbel M. Vajinal doğum yapan kadınların gebelikte ve doğumda kullandıkları tamamlayıcı, geleneksel ve manevi uygulamalar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2023;13(1):125-32.
• 23. Uyuşlu N, Başoğlu M, Utkualp N. Üniversite öğrencilerinin menstrüel sağlık sorunları için başvurdukları geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi 2023;5(1):43-54.
• 24. Dursun Sİ, ve ark. Yetişkinlerde geleneksel/tamamlayıcı tıp tutumu ile sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi 2019;1(1):1-10.
• 25. Karadeniz H, Gündüz CS, Gurkan OC. İnfertilitede kanıta dayalı biyolojik temelli geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi 2023;5(2):181-92.
• 26. Yeşilçınar İ, Şahin E, Mercen D. Postpartum dönemdeki kadınların sağlık okuryazarlığı ile geleneksel uygulamalara başvurmaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2021;15(3):594-601
• 27. Cohen J. Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. New York, NY: Routledge Academic, 1988.
• 28. Dinç A, Dombaz İ, Dinç D. 6-18 ay arası bebeği olan annelerin emzirme ve anne sütüne ilişkin geleneksel uygulamaları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2015;4(3):125-130.
• 29. Özen Çınar İ, Özbek Ş, Özkaya E. Yenidoğan bebeği olan annelerin kendileri ve bebekleri için yaptıkları geleneksel uygulamalar ve ilişkili faktörler: Kesitsel bir çalışma. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies 2023 Dec 1;6(3).
• 30. Richardson JT. Eta squared and partial eta squared as measures of effect size in educational research. Educational Research Review 2011;6(2):135-147.
• 31. Köse E, Oturak G, Ekerbiçer H. Bir grup tıp fakültesi öğrencisinde geleneksel ve tamamlayıcı tıp tutumu ve sağlık okuryazarlığı ilişkisinin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2021;11(2):373-80.
• 32. Berberoğlu U, ve ark. Bir aile sağlığı merkezine kayıtlı 18-65 yaş grubu bireylerdeki sağlık okuryazarlığı durumunun değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi 2018 Sep 9;8(3):575-81.