Deprem Sonrası Cerrahi Hemşirelerinin Algılanan Stres ve Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 944 - 951, 30.09.2025

Hüseyin Güneş , Vahide Semerci Çakmak , Ebru Sönmez Sarı , Sakine Beyoğlu

https://doi.org/10.31020/mutftd.1669029

Abstract

Amaç: Bu araştırmada, deprem sonrası cerrahi hemşirelerinin algıladıkları stres ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte planlanan bu araştırma, Türkiye’nin doğusunda yer alan bir eğitim ve araştırma hastanesinde gönüllü 241 cerrahi servis hemşireleri ile yürütüldü. Veriler; araştırmacılar tarafından 25 Eylül-15 Ekim 2023 tarihleri arasında çevrimiçi toplandı. Verilerin toplanmasında ‘‘Kişisel Bilgi Formu, Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (PİOÖ)’’ kullanıldı. Tanımlayıcı istatistikler için ortalama, standart sapma, min-maks değerler, sayı ve yüzde kullanıldı. Verilerin analizinde parametrik testlerden bağımsız gruplarda t testi, Tek Yönlü Anova ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Levene testi ile veri setinin homojenliği değerlendirildi. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edildi.
Bulgular: Bu çalışmada hemşirelerin yaş ortalaması 33,39±7,63 (19-55)’tir. Cerrahi hemşirelerin PİOÖ puan ortalaması 38,45±9,32 ve ASÖ puan ortalaması 30,23±7,10 olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin psikolojik iyi oluşları ve algılanan stresleri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik yapılan Pearson korelasyon testi sonucuna göre, zayıf düzeyde, negatif yönde doğrusal ilişki vardır (r=-0,374, p<0,001).
Sonuç: Bu çalışmada cerrahi hemşirelerinin algılanan stres ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin orta düzeyde olduğu saptandı. Hemşirelerinin algılanan stres düzeyi azaldıkça psikolojik iyi oluş düzeyinin arttığı belirlenmiştir.

Keywords

Deprem , Cerrahi Hemşire , Psikoloji , Stres

Ethical Statement

Çalışma öncesi bir üniversiteden etik kurul onayı Karar No: 14.09.2023 Karar Sayısı 23-4 olup kurum izni alındı. Katılımcılara Helsinki Deklarasyonuna uygun olarak çalışma hakkında bilgi verildi ve Bilgilendirilmiş Olur Formu için onamları alındı. Çalışmaya gönüllü katılımcılar dahil edildi.

Supporting Institution

Bu çalışma için herhangi bir kurum ya da kuruluştan herhangi bir destek alınmamıştır.

Thanks

Çalışmaya katılan tüm meslektaşlarımıza çok teşekkür ederiz.

Perceived Stress and Psychological Well-Being Levels of Surgical Nurses After Earthquake

Abstract

Objective: This study aimed to examine the perceived stress and psychological well-being levels of surgical nurses after an earthquake.
Method: This descriptive and correlational study was conducted with 241 volunteer surgical service nurses in a training and research hospital located in the east of Turkey. Data were collected online by the researchers between September 25 and October 15, 2023. ‘‘Personal Information Form, Perceived Stress Scale (PSS) and Psychological Well-Being Scale (PSS)’’ were used to collect the data. Mean, standard deviation, min-max values, number and percentage were used for descriptive statistics. In the analysis of the data, parametric tests were used in independent groups t test, One-Way Anova and Pearson correlation analysis. The homogeneity of the data set was evaluated with the Levene test. The statistical significance level was accepted as p<0.05.
Findings: The mean age of the nurses in this study was 33.39±7.63 (19-55). The mean PİOPS score of surgical nurses was found to be 38.45±9.32 and the mean ASÖ score was found to be 30.23±7.10. According to the Pearson correlation test result, which was conducted to determine the relationship between the psychological well-being and perceived stress of nurses, there was a weak negative linear relationship (r=-0.374, p<0.001).
Conclusion: In this study, it was determined that the perceived stress and psychological well-being levels of surgical nurses were at a moderate level. It was determined that as the perceived stress level of nurses decreased, their psychological well-being level increased.

Keywords

Earthquake , Surgical Nurse , Psychology , Stress

References

• 1. Kalanlar B. A PRISMA-driven systematic review for determination of earthquake and nursing studies. International Emergency Nursing 2021;59:101095.
• 2. Saeed SA, Gargano SP. Natural disasters and mental health. International Review of Psychiatry 2022;34(1), 16–25.
• 3. Gao R, et al. Prevalence of mental disorders in the elderly population 5 years after the Lushan earthquake in Ya'an, China. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2022;57 (12):2433–2444.
• 4. Liao J, et al. Psychological status of nursing survivors in China and its associated factors: 6 years after the 2008 Sichuan earthquake. Neuropsychiatric Disease and Treatment 2019;15: 2301–2311.
• 5. Nakajima Ş. Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi 2012;28 (2): 150-155.
• 6. Yang YN, et al. Chinese nurses' experience in the Wenchuan earthquake relief. International Nursing Review 2010; 57 (2): 217–223.
• 7. Emadikhalaf M, et al. Effects of rose and lavender scents on nurses' job stress: A randomized controlled trial. Explore 2023;19(3):371–375.
• 8. Cankardaş S, Sofuoğlu Z. Deprem ya da yangın deneyimlemiş kişilerde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve belirtilerin yordayıcıları. Türk Psikiyatri Dergisi 2019; 30 (3): 151-156.
• 9. Zhen Y, et al. Posttraumatic stress disorder of Red Cross nurses in the aftermath of the 2008 Wenchuan China Earthquake. Archives of Psychiatric Nursing 2012; 26 (1):63-70.
• 10. Li Y, et al. A grounded theory study of 'turning into a strong nurse': Earthquake experiences and perspectives on disaster nursing education. Nurse Education Today 2015;35 (9):e43–e49.
• 11. Wenji Z, et al. Chinese nurses' relief experiences following two earthquakes: implications for disaster education and policy development. Nurse Education in Practice 2015;15(1):75-81.
• 12. Tahernejad S, et al. Post-traumatic stress disorder in medical workers involved in earthquake response: A systematic review and meta-analysis. Heliyon 2023;9(1):e12794.
• 13. Cohen S, T. Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress Journal of Health and Social Behavior 1983;(24):385–396.
• 14. Eskin M, et al. The adaptation of the perceived stress scale into Turkish: a reliability and validity analysis. Journal of New Symposium 2013;(51)3:132-140.
• 15. Diener E, et al. New Well-being Measures: short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research 2010;(97):143-156.
• 16. Telef BB. Psikolojik iyi oluşun Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013;28(3):374–384.
• 17. Tabachnick BG, Fidell LS, Ullman JB. Using multivariate statistics. 6th ed. Boston (MA): Pearson; 2013.
• 18. Schober P, Boer C, Schwarte, LA. Correlation coefficients: appropriate use and interpretation. Anesthesia and Analgesia 2018;126(5):1763-1768.
• 19. Kalanlar B, Kubilay G. Afet hemşireliği eğitimi ve afet öncesinde afet hemşiresinin görevleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2015;8(2):77-85.
• 20. Avcı S, et al. Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Afet Konusundaki Bilgi ve Bilinç Düzeyleri. Afet ve Risk Dergisi 2022;5(1):94-108.
• 21. Salbur T, Altınel B. Covid-19 pandemisi sürecinde birinci basamak sağlık çalışanlarının kişilik özellikleri ve stres düzeyleri arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2023;14(2):100-110.
• 22. Karacaoğlu K, Köktaş G. Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi 2016;3 (2): 119-127.
• 23. Orhan S, Gümüş M. Covid-19 pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının bilgi, uygulama ve stres düzeylerinin incelenmesi. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal 2021;7(2):70-77.
• 24. Fidan G, Çalışkan D. Covid-19 salgını sürecinde hemşirelerin algılanan stres düzeylerinin belirlenmesi: sosyal ağ tabanlı tanımlayıcı bir çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2022;38(1):21-28.
• 25. Şanlıtürk D, Ardıç M. Hemşirelerin Algılanan Stres Düzeyleri ile Genel Erteleme Eğilimleri Arasındaki ilişki: Kesitsel Çalışma. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences 2023;15(1):198-208.
• 26. Hazar K, et al. Deprem Bölgesinde Yaşayan Yetişkin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Algılanan Stres ve Yaşam Kalitelerinin Araştırılması. Mediterranean Journal of Sport Science 2025;8(1), 38-49.
• 27. Ryff CD, Singer BH. Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Journal of Happiness Studies 2008;9(1):13–39.
• 28. Keyes CLM, Shmotkin D, Ryff, CD. Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology 2002;82(6):1007–1022.
• 29. Şensoy N, Çolak, PK, Doğan N. Sağlık çalışanlarında psikolojik iyi oluş düzeyi ile sanal ortamda yalnızlık düzeyi arasındaki ilişki. Turkish Journal of Family Practice 2020;24(1):41-50.
• 30. Kaynak KÖ, Oztuna B. Bir Üniversite Hastanesinde Sözleşmeli Çalışanların Psikolojik İyi Oluş ve İşyerinde Dışlanma Durumları Arasındaki İlişki. Third Sector Social Economic Review. 2020;55 (4):2499-2514.
• 31.Bumin G, et al. Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2019;6(3):170-176.