Doğurganlığın Yüksek Olduğu Bir Bölgede Kadınların Yüksek Riskli Doğurganlık Davranışları ve İlişkili Faktörler

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 910 - 917, 30.09.2025

Fatma Koruk , Zozan Duran , İbrahim Koruk

Abstract

Amaç: Araştırmanın amacı, doğurganlığın yüksek olduğu bölgede kadınların yüksek riskli doğurganlık davranışları ve bunlarla ilişkili faktörleri belirlemektir.
Yöntem: 3 Şubat-28 Şubat 2025 tarihler arasında yapılan kesitsel tipte araştırmanın evrenini, Şanlıurfa merkez ilçelerdeki Aile Sağlığı Merkezlerine kayıtlı gebe kadınlar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi küme örnekleme yöntemi ile hesaplanmıştır. Her kümede 15 kadın olmak üzere toplamda 17 kümede 255 kadın araştırmaya alınmıştır. Veriler Veri Toplama Formu kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama ve standart sapma; tek değişkenli analiz olarak Ki Kare testi ve çok değişkenli analiz olarak Lojistik Regresyon kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya alınan kadınların yaş ortalaması 27,14±5,6’tür ve %16,9’u örgün eğitim almamıştır. Katılımcıların %22,4’ü Kürt ve %30,2’si Arap etnik kökene sahiptir. Kadınların %54,5’i yüksek riskli doğurganlık davranışı göstermektedir. Bunların %46,3’ü “tekli risk davranışı” ve %8,2’si “çoklu risk davranışı”’dır. Kadınların yüksek riskli doğurganlık davranışlarını, örgün eğitim almamış olması 3,7 kat, Arap etnik kökenli olması 1,8 kat ve düşük öyküsü olması 6,3 kat artıran faktörler olarak bulunmuştur (p <0,05).
Sonuç: Şanlıurfa’daki kadınların yüksek riskli doğurganlık davranışları düzeyi Türkiye genelinden daha yüksektir. Kadınların düşük eğitim düzeyi, düşük sosyo-kültürel yapısı ve olumsuz obstetrik öyküleri, yüksek riskli doğurganlık davranışlarını arttırmaktadır.

Keywords

Kadın , Doğum , Doğurganlık , Yüksek Riskli , Doğurganlık Davranışı

Women's High-Risk Fertility Behaviours and Related Factors in a Region with High Fertility

Abstract

Objective: The study aimed to determine high-risk fertility behaviours of women and the factors associated with them in the region with the highest fertility.
Methods: The population of the cross-sectional study conducted between February 3 and February 28, 2025 consisted of pregnant women registered to Family Health Centers in the central districts of Şanlıurfa. The sample of the study was calculated by cluster sampling method. A total of 255 women in 17 clusters, 15 women in each cluster, were included in the study. Data were collected by face-to-face interview method using the Data Collection Form. In the evaluation of the data, percentage, mean and standard deviation were used as descriptive statistics, Chi-Square Test as univariate analysis and Logistic Regression as multivariate analysis.
Results: The average age of the women included in the study was 27.14±5.6 years and 16.9% had no formal education. 22.4% of the participants were of Kurdish ethnicity and 30.2% were of Arab ethnicity. 54.5% of the women showed high-risk fertility behavior. Of these, 46.3% are “single risk behavior” and 8.2% are “multiple risk behavior”. Having no formal education was found to increase high-risk fertility behaviors of women 3.7 times, having Arab ethnic origin 1.8 times and having a history of miscarriage 6.3 times (p < 0.05). Conclusion: The level of high-risk fertility behaviours of women in Şanlıurfa is higher than the Turkey average. Women's educational level, socio-cultural structure and negative obstetric history are factors associated with high-risk fertility behaviours.

Keywords

Women , Childbirth , Fertility , High Risk , Fertility Behavior

Ethical Statement

Harran Üniversitesi Klinik Araştırmaları Etik Kurul Başkanlığı (Tarih: 21/10/2024, Sayı: 22)

References

• 1. Seidu AA, et al. High-risk fertility behaviours among women in sub-Saharan Africa. J Public Health (Oxf) 2023;45(1):21-31.
• 2. World Health Organization. Maternal mortality [Internet]. Geneva: WHO; [cited 2025 Mar 1]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/maternal-mortality
• 3. Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle Kadın 2024 [Internet]. [cited 2025 Mar 1]. Available from: https://www.tuik.gov.tr/Media/Announcements/Istatistiklerle_Kadın2024.Pdf
• 4. United Nations. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development [Internet]. 2015 [cited 2025 Mar 2]. Available from: https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld/publication
• 5. Holness N. High-Risk Pregnancy. Nurs Clin North Am. 2018;53(2):241-51.
• 6. Rahman M, Hosen A, Khan MA. Association between maternal high-risk fertility behavior and childhood morbidity in Bangladesh: A nationally representative cross-sectional survey. Am J Trop Med Hyg 2019;101(4):929-36.
• 7. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2019.
• 8. Aragaw FM, et al. Spatial distribution and determinants of high-risk fertility behavior among reproductive-age women in Ethiopia. Trop Med Health 2023;51(1):14.
• 9. Amir-Ud-Din R, et al. Impact of high-risk fertility behaviours on under-five mortality in Asia and Africa: Evidence from Demographic and Health Surveys. BMC Pregnancy Childbirth 2021;21(1):344.
• 10. Arslan H, ve ark. Türkiye’de riskli gebelikler: 2018 TNSA bulguları. Nüfusbilim Derg 2020;42(1):64-91.
• 11. World Health Organization. 9789240068759 [Internet]. [cited 2025 Mar 3]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240068759
• 12. Favilli A, et al. Pregnancy outcome in women aged 40 years or more. J Matern Fetal Neonatal Med 2012;25(8):1260-3.
• 13. Fretts RC, Usher RH. Causes of fetal death in women of advanced maternal age. Obstet Gynecol 1997;89(1):40-5.
• 14. Raj A, Saggurti N, Balaiah D, Silverman JG. Prevalence of child marriage and its effect on fertility and fertility-control outcomes of young women in India: A cross-sectional, observational study. Lancet 2009;373(9678):1883-9.
• 15. Fronczak N, et al. Delivery-related complications and early postpartum morbidity in Dhaka, Bangladesh. Int J Gynaecol Obstet 2005;91(3):271-8.
• 16. Mruts KB, et al. Interbirth interval and maternal anaemia in 21 sub-Saharan African countries: A fractional-polynomial analysis. PLoS One 2022;17(9):e0275155.
• 17. Islam MZ, et al. Negative effects of short birth interval on child mortality in low- and middle-income countries: A systematic review and meta-analysis. J Glob Health 2022;12:04070.
• 18. Conde-Agudelo A, et al. Effects of birth spacing on maternal, perinatal, infant, and child health: A systematic review of causal mechanisms. Stud Fam Plann 2012;43(2):93-114.
• 19. Sonneveldt E, DeCormier Plosky W, Stover J. Linking high parity and maternal and child mortality: What is the impact of lower health services coverage among higher order births? BMC Public Health 2013;13(Suppl 3):S7.
• 20. Türkiye İstatistik Kurumu. Doğum İstatistikleri, 2023 [Internet]. [cited 2025 Mar 5]. Available from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708
• 21. Eroğlu K, et al. Women's reproductive behaviour and perspectives on fertility, and their modifying factors, in a Turkish province with a high fertility rate. Eur J Contracept Reprod Health Care 2021;26(2):139-47.
• 22. Sinebo Y, et al. High-risk fertility behavior and associated factors among mothers attending antenatal care at public health facilities in Hossana Town, Central Ethiopia Region: Facility based cross-sectional study. BMC Pregnancy Childbirth 2025;25(1):31.
• 23. Seifu BL, et al. Determinants of high-risk fertility behavior among women of reproductive age in Kenya: A multilevel analysis based on 2022 Kenyan demographic and health survey. BMC Public Health 2023;23(1):2516.
• 24. Howlader MH, et al. Determinants associated with high-risk fertility behaviours among reproductive aged women in Bangladesh: A cross-sectional study. Reprod Health 2022;19(1):17.
• 25. Singh P, Singh KK. Trends, patterns and predictors of high-risk fertility behaviour among Indian women: Evidence from National Family Health Survey. BMC Public Health 2024;24(1):626.