Assessment Of The Applicability Of Public Internal Audit Standards From The Perspective Of Internal Auditors

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 323 - 339, 11.08.2025

İlyas Yılmaz

https://doi.org/10.29067/muvu.1601293

Abstract

Professional standards represent the minimum qualifications required to perform a job, such as knowledge, skills, tasks and procedures. Internal audit standards consist of the quality criteria necessary to establish a general framework by determining the basic principles in practice and to support the development of organizational activities. In parallel with the developments in the field of management and auditing in recent years, Türkiye has made various structural arrangements to adapt to this process. One of these arrangements is the introduction of internal audit activities in public institutions. With the introduction of internal audit activities in public institutions in Türkiye, Public Internal Audit Standards were established by taking into account the professional practice standards set by the International Institute of Internal Auditors (IIA) and Public Internal Audit Standards are updated from time to time in line with the developments in international standards. In this study, in order to determine the perspective of internal auditors towards the standards during the implementation of internal audit standards in public institutions, 203 internal auditors employed in public institutions were reached and a questionnaire method was applied for internal audit activities carried out in public institutions. The results obtained were analyzed with SPSS and Stata 17 program. This study aims to evaluate the internal audit activities carried out in public organizations by internal auditors employed in the public sector. The obtained results showed that there are different evaluations between the internal auditors appointed by the top managers and the internal auditors selected by the top managers regarding the implementation of internal audit standards carried out in public institutions.

Keywords

Audit , Internal Audit , Internal Audit Standards in Public Sector , Professionals

İç Denetçilerin Bakış Açısıyla Kamu İç Denetim Standartlarının Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi

Abstract

Mesleki standartlar; bilgi, beceri, görev ve işlem gibi bir işin yapılabilmesi için gerekli olan asgari nitelikleri temsil etmektedir. İç denetim standartları, uygulamada temel ilkelerin belirlenerek genel bir çerçeve oluşturmak ve kurumsal faaliyetlerin gelişimini desteklemek üzere gerekli kalite ölçütlerinden oluşmaktadır. Yönetim ve denetim alanında son yıllarda yaşanan gelişmelere paralel olarak Türkiye, bu sürece uyum sağlamak üzere çeşitli yapısal düzenlemelerde bulunmuştur. Yapılan düzenlemelerden biri de, kamu kurumlarında iç denetim faaliyetlerine başlanmasıdır. Türkiye’de kamu kurumlarında iç denetim faaliyetlerine başlanmasıyla birlikte Uluslararası İç Denetim Enstitüsü (IIA) tarafından belirlenen mesleki uygulama standartları dikkate alınarak Kamu İç Denetim Standartları oluşturulmuş olup uluslararası standartlarda yaşanan gelişmeler doğrultusunda Kamu İç Denetim Standartları zaman zaman güncellenmektedir. Bu çalışmada kamu kurumlarında iç denetim standartlarının uygulanma aşamasında iç denetçilerin standartlara yönelik bakış açısını belirlemek üzere istihdam edilen 203 iç denetçiye ulaşılarak kamu kurumlarında yürütülen iç denetim faaliyetlerine yönelik anket yöntemi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar SPSS ve Stata 17 programı ile analiz edilmiştir. Çalışmada kamu kurumlarında yürütülen iç denetim faaliyetlerinin, kamuda istihdam edilen iç denetçiler tarafından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar kamu kurumlarında yürütülen iç denetim standartlarının uygulanmasına yönelik üst yöneticileri atanarak gelen iç denetçiler ile seçilerek gelen iç denetçiler arasında farklı değerlendirmelerin olduğunu göstermiştir.

Keywords

Denetim , İç Denetim , Kamu Sektöründe İç Denetim Standartları , Meslek Mensupları

References

• Abdolmohammadi, M. J., Hass, S., Sarens, G. Ve Allegrini M. (2009). Usage of internal auditing standards by companies in the unites tates and select european cıuntries. Managerial auditing journal, 24(9), 835-860. doi: 10.1108/02686900910994791
• Ahmad, Z. ve Taylor, D. (2009). Commitment to İndependence by internal auditors: The effects of role ambiguity and role conflict. Managerial auditing journal, 24(9), 899-925.
• Akbulut, N. ve Akyol, Ç. (2023). Kamu mali yönetimi ve kontrol yapısında kamu kurumlarında iç denetim faaliyetlerinin durumu. Denetişim, (28), 137-152.
• Akyel, R. (2010). Yönetimde iç kontrol, iç denetim ve dış denetim fonksiyonlarının birbirleri ile ilişkileri ve türk kamu yönetiminde uygulanmalarının değerlendirilmesi. Çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, 19(3), 1-21.
• Bayrakçı, E., Demirel, A. (2017). İç denetimin yapısal ve işlevsel sorunlarının türkiye’deki üniversiteler bağlamında analizi. Karamanoğlu mehmetbey üniversitesi sosyal ve ekonomik araştırmalar dergisi, 19(33), 52-60.
• Bello, S.M. (2023). Socio-demographic characteristics of internal auditors as predictors of internal audit quality in federal universities in nigeria, Polac international journal of economic and mgt science, 9(2), 211-217
• Bozkuş Kahyaoğlu, S., Sarıkaya, R. ve Topal, B. (2020). Continuous auditing as a strategic tool in public sector internal audit: the turkish case. Selçuk üniversitesi sosyal bilimler meslek yüksekokulu dergisi, 23 (1), 208-225.
• Brody, R. G. ve Lowe, D. J. (2000). The new role of the internal auditor: implications for internal auditor objectivity. International journal of auditing, 4(2), 169-176.
• Çankaya, F., Dinç, E. ve Kara, M. (2015). İç denetimin başarısını etkileyen denetim türleri: türkiye tarım kredi kooperatifleri üzerinde bir uygulama. Erciyes üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, (39), 47-67.
• Çevikbaş, R. (2012). Yeni kamu yönetimi anlayışı ve türkiye uygulamaları. Ekonomi ve yönetim araştırmaları dergisi, 1(2), 9-32.
• Erol, M. (2015). Muhasebe Denetimi. İstanbul: Ege Reklam Basım Yayın Dağıtım
• Felix, Jr, W. L., Gramling, A. A. ve Maletta, M. J. (2001). The contribution of internal audit as a determinant of external audit fees and factors influencing this contribution. Journal of accounting research, 39(3), 513-534.
• Gerekan, B. (2010). Kamu kurumlarında iç denetim faaliyetlerinin yerine getirilmesine ve önemine ilişkin kamu iç denetçilerine yönelik bir durum değerlendirme çalışması. Gümüşhane üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 1(1), 1-17.
• Goodwin‐Stewart, J. ve Kent, P. (2006). The use of İnternal audit by australian companies. Managerial auditing journal, 21(1), 81-101.
• Gök, M. (2015). Türkiye’de kamu iç denetim sistemi: yapı ve performans açısından bir değerlendirme. Journal of management and economics research, 13(3), 482-502.
• Görmen, M. (2017). Kamuda iç denetim performansının ölçümünde bir model önerisi: dengeli başarı göstergesi (dbg) yaklaşımı. Gazi Üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 19(3), 975-997.
• Hass, S., Abdolmohammadi, M. J. ve Burnaby, P. (2006). The americas literature review on internal auditing. Managerial auditing journal, 21(8), 835-844.
• Karcıoğlu, R. ve Kurnaz, E. (2017). Kamu kurumlarında iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde karşılaşılan başlıca sorunların tespiti: kamu iç denetçilerine yönelik bir araştırma. İstanbul gelişim üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 4(2 (ICEFM 2017 özel sayısı/special ıssue of ICEFM 2017)), 67-88.
• Khairuddin, A. F., ve Ismai, S. A. (2022). Internal control system in light of the impact of the demographic characterıstics of the internal auditor: An applied research in a sample of government units in nineveh governorate. World economics and finance bulletin, 17, 117-128.
• Kurnaz, E. ve Serçemeli, M. (2018). İç denetçilerin üniversitelerde verilen denetim eğitiminden beklentileri üzerine bir araştırma. Ombudsman akademik, 5(9), 222-236.
• Kwon, I. W. G. ve Banks, D. W. (2004). Factors related to the organizational and professional commitment of internal auditors. Managerial auditing journal, 19(5), 606-622.
• Özdemir, S. (2011). İç denetim etiği ve kamu iç denetçileri tarafından algılanışı. Uluslararası alanya işletme fakültesi dergisi, 3(2), 150-168.
• Polat, E., Karyağdı, N.G. ve Özer, E.Y. (2024) Bağımsız denetçilerin denetim standartlarını uygularken karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi: bir alan araştırması. Muhasebe ve denetime bakış, 73, 43-60. doi: 10.55322/mdbakis.1473411
• Roussy, M. (2013). Internal auditors’ roles: from watchdogs to helpers and protectors of the top manager. Critical perspectives on accounting, 24(7-8), 550-571.
• Sarens, G. ve De Beelde, I. (2006). Internal auditors' perception about their role in risk management: a comparison between us and belgian companies. Managerial auditing journal, 21(1), 63-80.
• Soh, D. S. ve Martinov‐Bennie, N. (2011). The internal audit function: perceptions of internal audit roles, effectiveness and evaluation. Managerial auditing journal, 26(7), 605-622.
• Solak K, S. G., Oktay, E. ve Pekküçükşen, Ş. (2017). Kamu yönetiminde değişime direnç: iç denetim örneği. Strategic public management journal, 3, 1-15.
• Şimşek, K., Ataman, B. (2023). AB uyum sürecinde türkiye’de kamu iç denetim düzenlemeleri: devlet üniversitelerinde bir araştırma. Muhasebe ve denetime bakış, 22(68), 173-200.
• Tekin, Ö. F. (2017). 5018 sayılı kamu malî yönetimi ve kontrol kanunu’nun yeni kamu yönetimi ilkeleri bağlamında incelenmesi. Selçuk üniversitesi sosyal ve teknik araştırmalar dergisi, (14), 199-218.
• Tufan, M. ve Görün, M. (2013). Türkiye’deki kamu iç denetim sisteminin uluslararası iç denetim standartları çerçevesinde incelenmesi. Sayıştay dergisi, (89), 115-135.
• Tutar, H. ve Altınöz, M. (2017). Hesap verebilirlik bağlamında iç denetim ve sorun alanları: eleştirel bir analiz. Bartın üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi dergisi, 8(15), 225-248.
• Türk Dil Kurumu, Standart, Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Uysal, M. C. (2018). Kamu kurumlarında kurumsal risk yönetimi ve risk odaklı iç denetim: iç denetçiler üzerine bir araştırma-II. Denetişim, (18), 35-44.
• Uzun, A. ve Usta, H. (2021). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde iç denetim: sorunlar ve çözüm önerileri. Denetişim, (23), 27-40.
• Yılmaz, İ. (2023). Muhasebe bakış açısıyla denetimin gelişim süreci ve bu bağlamda risk odaklı denetimin değerlendirilmesi. Barış araştırmaları ve çatışma çözümleri dergisi, 11(1), 40-61.
• Zain, M. M., Subramaniam, N. ve Stewart, J. (2006). Internal auditors’ assessment of their contribution to financial statement audits: the relation with audit committee and ınternal audit function characteristics. International journal of auditing, 10(1), 1-18.
• Zakaria, A., Khumaira, A. R. A. C., Utaminingtyas, T. H., Purwohedi, U., & Indriani, S. (2021). Accuracy in giving an audit opinion: government internal auditors' perspectives. Calitatea, 22(184), 40-48. doi: 10.47750/qas/22.184.05 What is Internal Auditing?, Erişim Adresi: https://www.theiia.org/en/about-us/about-internal-audit/#:~:text=Internal%20auditing%20is%20an%20independent,and%20improve%20an%20organization's%20operations.
• 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5018.pdf