Analysis of the Relationship Between the Financial Performance and Stock Returns of Companies in the BIST SME Industrial Index By Using the LOPCOW and MARCOS Methods

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 299 - 322, 11.08.2025

Azize Kahramani Koç

https://doi.org/10.29067/muvu.1604089

Abstract

This study aims to examine the relationship between financial performance success rankings and stock returns of companies operating in the BIST SME (Small and Medium Enterprises) Industrial Index between 2014 and 2023. For this purpose, the LOPCOW and MARCOS methods from Multi-Criteria Decision Making (MCDM) were used to calculate the financial performance success of companies. A total of 7 evaluation criteria were used to calculate financial performance success, namely asset turnover, current ratio, liquidity ratio, asset profitability, net profitability, equity profitability and financing ratio. The LOPCOW method was used to determine the importance weights of the evaluation criteria used. The MARCOS method was used to determine the financial performance success ranking of the companies. A correlation analysis was then carried out to determine the relationship between the financial performance scores and stock returns, and a statistically significant relationship was found at 5%. According to the results of the LOPCOW analysis, the most important criteria were the net profit criterion for the years 2014, 2015, 2016 and 2022, the return on equity criterion for the years 2017, 2018, 2019 and 2021, the asset turnover criterion for the year 2020 and the return on assets criterion for the year 2023. According to the results of MARCOS analysis, it was concluded that FMIZP was the most successful company in terms of financial performance in 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 and 2021, SELGD in 2022 and YAPRK in 2023.

Keywords

Financial Performance, Stock Return, LOPCOW, MARCOS, SME Industrial

BIST KOBİ Sanayi Endeksindeki Şirketlerin Finansal Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin LOPCOW ve MARCOS Yöntemleriyle Analizi

Abstract

Bu çalışmada BIST KOBİ (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) Sanayi endeksinde faaliyet gösteren şirketlerin 2014-2023 yılları arasında finansal performans başarı sıralamaları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda şirketlerin finansal performans başarısının hesaplanabilmesi için çok kriterli karar verme tekniklerinden (ÇKKV) LOPCOW ve MARCOS yöntemleri kullanılmıştır. Finansal performans başarısının hesaplanabilmesinde aktif devir hızı, cari oran, likit oran, aktif kârlılık, net kârlılık, özsermaye kârlılık ve finansman oranı olmak üzere toplam 7 adet değerlendirme kriteri kullanılmıştır. Kullanılan değerlendirme kriterlerinin önem ağırlık derecelerinin tespit edilmesinde LOPCOW yöntemi kullanılmıştır. Şirketlerinin finansal performans başarı sıralamalarının belirlenmesinde ise MARCOS yönteminden faydalanılmıştır. Ardından finansal performans skor değerleri ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin tespit edilmesinde korelasyon analizi yapılmış ve %5’te istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. LOPCOW analizi soncuna göre 2014, 2015, 2016 ve 2022 yılları için Net Kâr kriteri, 2017, 2018, 2019 ve 2021 yılları için Özsermaye Kârlılık kriteri, 2020 yılı için Aktif Devir Hızı kriteri, 2023 yılı için ise Aktif Kârlılık kriteri en önemli kriterler olarak tespit edilmiştir. MARCOS analizi sonuçlarına göre ise 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 ve 2021 yıllarında FMIZP şirketinin, 2022 yılında SELGD şirketinin, 2023 yılında ise YAPRK şirketinin finansal performans açısından en başarılı şirketler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Finansal Performans, Hisse Senedi Getirisi, LOPCOW, MARCOS, KOBİ Sanayi

Ethical Statement

yok

Supporting Institution

yok

Thanks

yok

References

• Abdel-Basset, M., Ding, W., Mohamed, R., ve Metawa, N. (2020). An Integrated Plithogenic MCDM Approach for Financial Performance Evaluation of Manufacturing Industries. Risk Management, 22, 192-218. https://doi.org/10.1057/s41283-020-00061-4.
• Akbulut, O. Y. (2020). Finansal Performans ile Pay Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin Bütünleşik CRITIC ve MABAC ÇKKV Teknikleriyle Ölçülmesi: Borsa İstanbul Çimento Sektörü Firmaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 471-488. doi: 10.30794/pausbed.683330
• Akbulut, O. Y., ve Hepşen, A. (2021). Finansal Performans ve Pay Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Entropi ve Cocoso ÇKKV Teknikleriyle Analiz Edilmesi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(3), 681-709. doi: 10.30784/epfad.945770
• Akbulut, R., ve Rençber, Ö. F. (2015). BİST’te İmalat Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performansları Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (65), 117-136. https://doi.org/10.25095/mufad.396520.
• Altan, İ. M., & Yıldırım, M. (2019). Sigorta Sektörünün Hayat Dışı Branşının Finansal ve Teknik Performanslarinin Analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4(7), 36-46.
• Apan, M. ve Öztel, A. (2020). Bütünleşik Entropi-EDAS Yöntemi ile Nakit Akım Odaklı Finansal Performans Analizi: BİST Orman, Kâğıt, Basım Endeksi’nde İşlem Gören Firmaların 2011-2018 Dönem Verisinden Kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1): 170-184. doi: 10.24011/barofd.694820
• Arslan, E. (2023). BIST Balıkesir (XSBAL) Endeks Şirketlerinin Finansal Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Entropi Temelli TOPSİS ve MAUT Yöntemleriyle Analizi. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 235-281.
• Ayçin, E. (2023). Çok Kriterli Karar Verme Bilgisayar Uygulamalı Çözümler Genişletilmiş ve Güncellenmiş 3. Basım, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ayçin, E., ve Bektaş, S. (2024) BIST Kocaeli Şehir Endeksinde Yer Alan Şirketlerin LOPCOW ve OPARA Yöntemleriyle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Özel Sayısı), 1-24.
• Aydın, Y. (2020). Finansal Performans ile Pay Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin ENTROPİ ve MAUT ÇKKV Teknikleriyle Değerlendirilmesi: BİST Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünler Sektörü Firmalarından Kanıtlar. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(TBMM 100. YIL Özel Sayısı), 164-185. doi: 10.33905/bseusbed.773541.
• Baydaş, M. (2020). Finansal Performans ile Pay Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin Analizi: Borsa İstanbul İmalat Firmaları Üzerine Bir Karşılaştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Bektaş, S. (2023). Özel Sermayeli Bir Mevduat Bankasının Sürdürülebilirlik Performansının Hibrit ÇKKV Modeliyle Değerlendirilmesi: 2009-2021 Dönemi Akbank Örneği. İzmir İktisat Dergisi, 38(4), 884-907.
• Çalış, N., ve Sakarya, Ş. (2020). Finansal Performans ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: BIST Bankacılık Endeksi Üzerine Bir İnceleme. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 1046-1058. https://doi.org/10.33206/mjss.545481
• Carton, R. B. ve Hofer, C. W. (2006), Measuring Organizational Performance - Metrics for Entrepreneurship and Strategic Management Research, Cheltenham UK/Northampton USA: Edward Elgar Publishing Limited.
• Çulhaoğlu, B., ve Yeşildağ, E. (2023). BİST’te Bazı Sektörlerin Finansal Performansı ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişki. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (C-İasos 2022 Özel Sayısı), 143-162. https://doi.org/10.18092/ulikidince.1220713
• Ecer, F., ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW‐DOBI Multi‐Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112, 102690. https://doi.org/10.1016/j.omega.2022.102690
• Erbul, M., ve Özdemir, F. S. (2020). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Yıldız Endeksinde Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 335-348. doi: 10.25287/ohuiibf.820727.
• Ersoy, N. (2018). Entropy Tabanlı Bütünleşik ÇKKV Yaklaşımı ile Kurumsal Sürdürülebilirlik Performans Ölçümü. Ege Academic Review, 18(3), 367-385.
• Güngör, B., ve Kaygın, C. Y. (2015). Dinamik panel veri analizi ile hisse senedi fiyatini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Kafkas University. Faculty of Economics and Administrative Sciences. Journal, 6(9), 149.
• Horasan, M. (2009). Fiyat/Kazanç Oranının Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: IMKB 30 Endeksi Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 181-192
• Inani, S. K., ve Gupta, R. (2017). Evaluating Financial Performance of Indian IT Firms: An Application of a Multi-Criteria Decision-Making Technique. International Journal of Behavioural Accounting And Finance, 6(2), 126-139. doi:10.1504/ijbaf.2017.086425.
• Işık, Ö. (2019). Entropi ve TOPSIS Yöntemleriyle Finansal Performans ile Pay Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kent Akademisi, 12(1), 200-213.
• Kaygın, C., Y., Bağcı, H. ve Tanır, D. (2019). BİST Kobi Sanayi Şirketlerinin Finansal Performanslarının MW ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Ölçülmesi. KAÜİİBFD, 10(20), 944-965.
• Kendirli, S. ve A. Kaya (2016). BIST-Ulaştırma Endeksinde Yer Alan Firmaların Mali Performanslarının Ölçülmesi ve TOPSIS Yönteminin Uygulanması, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), s. 34-63.
• Korkmaz, T., ve Yaman, S. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Ölçülen Finansal Performans ve Pay Getirileri Arasındaki İlişki: BİST Turizm Firmaları Üzerine Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Uygulaması. In The First International Congress on Future of Tourism: Innovation, Entrepreneurship and Sustainability, 28, 698-712.
• Mešić, A., Miškić, S., Stević, Ž., ve Mastilo, Z. (2022). Hybrid MCDM Solutions for Evaluation of the Logistics Performance Index of the Western Balkan Countries. Economics, 10(1), 13-34. Doi: 10.2478/eoik-2022-0004
• Nila, B., ve Roy, J. (2023). A new hybrid MCDM framework for third-party logistic provider selection under sustainability perspectives. Expert Systems with Applications, 121009. 1-21. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2023.121009.
• Orçun, Ç. (2019). Enerji Sektöründe WASPAS Yöntemiyle Performans Analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 439-453. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i47045.537839.
• Orçun, Ç. ve Eren, B. S. (2017). TOPSIS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (75), 139-154. https://doi.org/10.25095/mufad.399899.
• Özden, Ü. H., Başar, Ö. D., ve Kalkan, S. B. (2012). İMKB’de İşlem Gören Çimento Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performanslarının VIKOR Yöntemi ile Sıralanması. Istanbul University Econometrics and Statistics E-Journal, (17), 23-44.
• Özen, E., Yeşildağ, E., ve Soba, M. (2015). TOPSIS Performans Değerleme Ölçüsü ve Finansal Oranlar ile Hisse Senedi Getiri İlişkisi. Journal of Economics, Finance and Accounting (Jefa), 2, 482-500.
• Şahin, A., ve Sarı, E. B. (2019). Entropi Tabanlı TOPSİS ve VİKOR Yöntemleriyle BIST-İmalat İşletmelerinin Finansal ve Borsa Performanslarının Karşılaştırılması. Journal of Accounting and Taxation Studies, 12(2), 255-270. https://doi.org/10.29067/muvu.340678.
• Sakarya, S., ve Yıldırım, H. (2016). Determining The Relation Between Financial Performance and Stock Returns of Energy Companies on Borsa Istanbul with Panel Data Analysis. Journal of Economics Finance and Accounting, 3(1), 71-88.
• Sezgin, A., Aytekin, S., & Sakarya, Ş. (2024). Finansal performansın ölçülmesinde Piotroski F-Skoru bileşenleri ve ÇKKV yöntemlerinin bağlantısı: MEREC tabanlı MARCOS uygulaması. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 367-395.
• Simic, V., Dabic-Miletic, S., Tirkolaee, E. B., Stević, Ž., Ala, A., ve Amirteimoori, A. (2023). Neutrosophic LOPCOW-ARAS model for prioritizing industry 4.0-based material handling technologies in smart and sustainable warehouse management systems. Applied Soft Computing, 143, 110400. https://doi.org/10.1016/j.asoc.2023.110400.
• Stević, Ž., Pamučar, D., Puška, A., ve Chatterjee, P. (2020). Sustainable Supplier Selection in Healthcare Industries Using a New MCDM Method: Measurement of Alternatives and Ranking According to Compromise Solution (MARCOS). Computers & industrial engineering, 140, 106231. https://doi.org/10.1016/j.cie.2019.106231.
• Taşcı, M. Z. (2024). Hibrit Bir Çkkv Modeli ile Ulusal ve Uluslararasi Sermaye Yapisina Sahip Şirketlerin Finansal Performans Karşilaştirmasi: Türk Sigorta Sektörü Özelinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (67), 113-120.
• Temizel, F., ve Bayçelebi, B. E. (2016). Finansal Oranların TOPSIS Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 159-170. https://doi.org/10.18037/ausbd.389248.
• Ünal, S., ve Yüksel, R. (2017). Finansal Performans ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki Bankalar Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(5), 264-270.
• Zhang, X., Wang, C., Li, E., & Xu, C. (2014). Assessment Model of Ecoenvironmental Vulnerability Based on Improved Entropy Weight Method. The Scientific World Journal, 2014(1), 797814.