BANKA HESABININ KULLANDIRILMASI SURETİYLE DOLANDIRICILIK SUÇUNA İŞTİRAK

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 497 - 539

Nurullah Kantarcı

Abstract

Dolandırıcılık, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması, yasadışı bahis, terörizmin finansmanı gibi suçlarda faillerin yakalanmamak ve paranın izini kaybettirmek maksadıyla suçun işlenişinde üçüncü kişilerin banka hesaplarını kullandıkları görülmektedir. Banka hesabını kullandıran kişiler bir menfaat karşılığında banka hesaplarını ve kartlarını suç faillerine devretmektedirler. Halk arasında “IBAN kiralama” -karşılaştırmalı hukukta ise money muling-Tätigkeit als Finanzagent- olarak adlandırılan bu eylemler sebebiyle ülkemizde son zamanlarda çok fazla davanın açıldığı bilinmektedir. Menfaat karşılığı banka hesabını suç faillerine devreden kişiler, genellikle banka hesaplarının yasa dışı bir eylemde kullanılacağını bilmekte ya da en azından bu durumu öngörmektedirler. Ancak bu kişilerin eylemleri çoğunlukla yalnızca banka hesabının kullanımını devretmekten ya da hesabına gelen parayı asıl suç faillerine göndermekten ibaret olmaktadır. Uygulamada bu kişilerin iştirak statülerinin müşterek fail olarak tespit edildiği gözlemlenmektedir. Yargıtay’ın yerleşik uygulaması da bu yöndedir. Ancak bu kişilerin kastlarının ve suça olan katkılarının yeterince araştırılmadan doğrudan müşterek fail olarak kabul edilmesi yerinde olmayacaktır. Zira müşterek failliğin kabulü için birlikte suç işleme kararının varlığı ve fiil üzerinde fonksiyonel bir hâkimiyetin kurulması şarttır. Banka hesabını menfaat karşılığında suç faillerine kullandıran kişilerin eylemleri ise çoğunlukla fonksiyonel hâkimiyet şartını karşılamamaktadır. Dolayısıyla bu kişiler, banka hesaplarının bir suçun işlenişinde kullanılacağını bilseler dahi ancak suça yardım eden olarak sorumlu tutulmalıdırlar. Çalışmamızda banka hesabının başkalarına kullandırılması eylemleri dolandırıcılık suçu özelinde ele alınacaktır.

Keywords

dolandırıcılık , banka hesabının kullandırılması , iban kiralama , müşterek fail , Suça yardım eden

PARTICIPATION IN THE CRIME OF FRAUD BY ALLOWING THE USE OF A BANK ACCOUNT

Abstract

In crimes such as fraud, money laundering, illegal betting, and the financing of terrorism, it is observed that perpetrators use third-party bank accounts to avoid being caught and obscure the money trail. Individuals who allow others to use their bank accounts transfer their accounts and cards to criminals in exchange for a benefit. It is known that many lawsuits have been filed in our country recently due to these actions, which are commonly referred to as "IBAN rental" among the public and as “money muling” or “Tätigkeit als Finanzagent” in comparative law. People who transfer their bank accounts to criminals in exchange for benefits are usually aware, or at least anticipate, that their accounts will be used in an illegal act. However, the actions of these people often consist solely of transferring the use of their bank account or sending the money received into their account to the main perpetrators of the crime. In practice, it is observed that the participation status of these persons is determined as co-perpetrators. The established practice of the Court of Cassation is in this direction. However, it would not be appropriate to accept these persons as direct co-perpetrators without adequately investigating their intentions and their contribution to the offence. The acceptance of co-perpetration requires the existence of a joint decision to commit an offence and the establishment of functional dominance over the act. The actions of persons who make their bank accounts available to the perpetrators in exchange for benefits generally do not meet the functional dominance requirement. Therefore, even if they know that their bank accounts will be used in the commission of an offence, they should only be held liable as an aider. In our study, the actions of allowing others to use bank accounts will be examined in the context of the crime of fraud.

Keywords

fraud , allowing the use of a bank account , iban rental , co-perpetrator , aider

References

• Abdul Rani, Mohd Irwan/Syed Mustapha Nazri, Sharifah Nazatul Faiza/Zolkaflil, Salwa. “A Systematic Literatüre Review of Money Mule: Its Roles, Recruitment and Awareness.” Journal of Financial Crimes, Vol. 31, No. 2, 2024. s. 347-361.
• Açıkgöz, Emre İkbal. Müşterek Faillik. Adalet, Ankara 2024.
• Akbulut, Berrin. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 6. Baskı, Adalet, Ankara 2019. (Genel Hükümler)
• Akbulut, Berrin. “Dolandırıcılık Suçunda Hile ve Hilenin Zamanı.” SÜHFD, C. 30, S. 4, 2022. s. 2267-2301. (Dolandırıcılık)
• Altenhain, Karsten. Nomos Kommentar StGB. Hrsg: Kindhäuser/Neumann/Paeffgen/Saliger, 6. Auflage, Nomos, 2023, §261.
• Artuk, Mehmet Emin/Gökçen, Ahmet/Alşahin, Mehmet Emin/Çakır, Kerim. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 18. Baskı, Adalet, Ankara 2024. (Genel Hükümler)
• Artuk, Mehmet Emin/Gökçen, Ahmet/Alşahin, Mehmet Emin/Çakır, Kerim. Ceza Hukuku Özel Hükümler. 20. Baskı, Adalet, Ankara 2022. (Özel Hükümler)
• Aydın, Devrim. “Dolandırıcılık Suçu.” Hacettepe HFD, C. 11, S. 2, 2021. s. 649-705. (Dolandırıcılık)
• Aydın, Devrim. Türk Ceza Hukukunda Suça İştirak. Yetkin, Ankara 2009. (Suça İştirak)
• Bandır, Oğuz. Görünüşte İçtima. On İki Levha, İstanbul 2024. Başbüyük, İsa. “Hırsızlık ve Dolandırıcılık Suçlarının Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi.” CHD, C. 5, S. 14, Aralık 2010. s. 151-192.
• Bıkmaz, Raif. Dolandırıcılık Suçu. Adalet, Ankara 2024.
• Bozbayındır, Ali Emrah. Olası Kast Kavramı ve Sınırları. Adalet, Ankara 2018.
• Bulut, İlhan. “Banka Hesaplarının Kullandırılması ve Ceza Sorumluluğu.” AkdHFD, C. 14, S. 2. Aralık 2024. s. 719-756.
• Çakır, Kerim. Suça İştirakte Müşterek Faillik. 2. Baskı, Adalet, Ankara 2024. (Müşterek Faillik) Çakır, Kerim. Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu. Adalet, Ankara 2016. (Aklama Suçu)
• Çelen, Ömer. Bir İştirak Şekli Olarak Yardım Etme. Adalet, Ankara 2020.
• Doğan, Koray. Kuşkudan Sanık Yararlanır. 2. Baskı, Seçkin, Ankara 2018.
• Dönmezer, Sulhi. Kişilere ve Mala Karşı Cürümler. 12. Bası, Filiz, İstanbul 1982. Dülger, Murat Volkan. Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku. 10. Baskı, Seçkin, Ankara 2023. (Bilişim)
• Dülger, Murat Volkan. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 1. Baskı, Hukuk Akademisi, İstanbul 2021. (Genel Hükümler)
• Dülger, Murat Volkan. Suç Gelirlerinin Aklanmasına İlişkin Suçlar ve Yaptırımlar. 2. Baskı, Seçkin, Ankara 2025. (Suç Gelirlerinin)
• Ekici Şahin, Meral. “İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suça Etki Eden Nedenlerin Şeriklere Sirayeti.” AÜHFD, C. 64 S. 3, 2015. s. 637-686. (İştirak)
• Ekici Şahin, Meral. Dolandırıcılık Suçu. Adalet, Ankara 2019. (Dolandırıcılık) Erem, Faruk, Dolandırıcılık. Güzel İstanbul Matbaası, Ankara 1956.
• Evik, Vesile Sonay. Suça İştirakte Yardım Edenin Ceza Sorumluluğu. Adalet, İstanbul 2010.
• Floeth, Michael. “Zum Vorrang der Strafbarkeit des Finanzagenten wegen Beihilfe zur Haupttat vor einer Strafbarkeit wegen Geldwäsche.” NZWiSt 2015. s. 272-276.
• Galdo, Michael C./Tait, Monica E./Feldman, Lisa E.. “Money Mules: Adults and Others from Participating in International Crime Schemes.” Department of Justice Journal of Federal Law and Practice, Vol. 66, No. 7, December 2018. s. 95-112.
• Göktürk, Neslihan. Fikri İçtima. Adalet, Ankara 2013. Gropp, Walter/Arndt, Sinn. Strafrecht Allgemeiner Teil. 5. Auflage, Springer, Berlin-Heidelberg 2021.
• Hakeri, Hakan. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 22. Baskı, Adalet, Ankara 2019.
• Hefendehl, Roland/Noll, Matthias. Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch. 4. Auflage, C.H.Beck, München 2022, §263a. (MüKo-Hefendehl/Noll)
• Heger, Martin. Strafgesetzbuch Kommentar. Hrsg. Lackner/Kühl/Heger, 30. Auflage, C.H.Beck, München, 2023, §263a. Heinrich, Bernd. Strafrecht Allgemeiner Teil. 3. Auflage, Kohlhammer, Stuttgart 2012.
• Hoffmann Holland, Klaus. Strafrecht Allgemeiner Teil. 3. Auflage, UTB, Tubingen 2015.
• Hülsse, Rainer. “The Money Mule: Its Discursive Construction and Implications.” Vanderbilt Journal of Transnational Law, Vol. 50, No. 4, 2017. s. 1007-1032.
• İçel, Kayıhan. Suçların İçtimaı. İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1972.
• İnan Orman, Merve. Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle İşlenen Hırsızlık ve Dolandırıcılık Suçları. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2025.
• Jescheck, Hans Heinrich/Weigend, Thomas. Lehrbuch des Strafrechts Allgemeiner Teil. 5. Auflage, Dunckner & Humblot, Berlin 1996.
• Kangal, Zeynel. “Dolandırıcılık.” Özel Ceza Hukuku -Malvarlığına Karşı Suçlar-Cilt IV, 1. Baskı, On İki Levha, İstanbul 2018.
• Kaplan, Mahmut. “Ceza Hukukunda Özel Genel Norm İlişkisinin Tespiti.” CHD, C. 18, S. 53. Aralık 2023. s. 487-524.
• Karakehya, Hakan. İradilik Unsuru Bağlamında Ceza Hukukunda Kast. Savaş, Ankara 2010. Kılıç, Ahmet. Suçların İçtimaı Bağlamında Fiil Tekliği. Adalet, Ankara 2023.
• Kılıç, Ali Şahin. “Dolandırıcılık Suçunda Aldatma Unsuru Üzerine Bir İnceleme.” Dr. Dr. h. c. Silvia Tellenbach’a Armağan, Seçkin, Ankara 2018. s. 315-359.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 17. Baskı, Seçkin, Ankara 2024. (Genel Hükümler)
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 10. Baskı, Adalet, Ankara 2024. (Özel Hükümler)
• Koç, Ziya. “Belirsiz Sayıda Kişiye Karşı Bilişim Sistemleri Aracılığıyla İşlenen Dolandırıcılık Suçu.” 5. Türk-Kore Ceza Hukuku Günleri -Karşılaştırmalı Hukukta Ekonomik Suçlar Uluslararası Sempozyumu-, 1. Cilt, Seçkin, Ankara 2020.
• Korkmaz, Fulya. Dolandırıcılık Suçu. Yetkin, Ankara 2022. (Dolandırıcılık)
• Korkmaz, Fulya. “Dolandırıcılık Suçunun Bilişim Sistemlerinin Araç Olarak Kullanılması Suretiyle İşlenmesi.” AÜHFD, C. 69, S. 3, 2020. s. 1415-1436. (Bilişim)
• Krause, Juliane. Strafgesetzbuch Leipziger Kommentar. 13. Band, 13. Auflage, De Gruyter, Berlin/Boston 2022, §261. (LK-Krause)
• Krey, Volker/Eser, Robert. Deutsches Strafrecht Allgemeiner Teil. 7. Auflage, Kohlhammer, Stuttgart 2022.
• Kühl, Kristian. “Vollendung und Beendigung bei den Eigentums- und Vermögensdelikten.” JuS 2002. s. 729-736.
• Mahmutoğlu, Fatih Selami. “Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Bilişim Alanındaki Suçlar ve Karşılaşılan Sorunların Yargı Kararları Işığında Değerlendirilmesi.” İÜHFM, C. LXXI, S. 1, 2013, Prof. Dr. Füsun Sokullu Akıncı Armağanı. s. 855- 889.
• Neuheuser, Stephan. “Die Strafbarkeit des Bereithaltens und Weiterleitens des durch „Phishing” erlangten Geldes.” NStZ 2008. s. 492-497.
• Ozansü, Mehmet Cemil. Ceza Hukukunda Kasttan Doğan Sübjektif Sorumluluk. Seçkin, Ankara 2007. Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 19. Baskı, Seçkin, Ankara 2024.
• Özgenç, İzzet. Ekonomik Çıkar Amacıyla İşlenen Suçlar. Seçkin, Ankara 2002. (Ekonomik)
• Özgenç, İzzet. Suç Örgütleri. 15. Baskı, Seçkin, Ankara 2023. (Suç Örgütleri)
• Özgenç, İzzet. Suça İştirakin Hukuki Esası ve Faillik. İmaj, İstanbul 1996. (İştirakin Hukuki Esası)
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 20. Bası, Seçkin, Ankara 2024. (Genel Hükümler)
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi. 2. Baskı, Seçkin, Ankara 2005. (Gazi Şerhi) Özgenç, İzzet/Yurtlu, Fatih. “Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçları Bakımından Teori ve Uygulamada Ortaya Çıkabilecek Sorumlara İlişkin Bir Değerlendirme.” 5. Türk-Kore Ceza Hukuku Günleri - Karşılaştırmalı Hukukta Ekonomik Suçlar Uluslararası Sempozyumu-, 1. Cilt, Seçkin, Ankara 2020.
• Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan. Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku. 19. Baskı, Seçkin, Ankara 2019.
• Perron, Walter. Tübinger Kommentar Strafgesetzbuch. 31. Auflage, C.H.Beck, München 2025, §263. (TüKo-Perron)
• Raza, Muhammad Subtain/Zhan, Qi/Rubab, Sana. “Role of Money Mules in Money Laundering and Financial Crimes a Discussion through Case Studies.” Journal of Financial Crime, Vol. 27, No. 3, 2020. s. 911-931.
• Roxin, Claus. Strafrecht Allgemeiner Teil Band II. C.H.Beck, München 2003. (AT II)
• Roxin, Claus. Täterschaft und Tatherrschaft. 11. Auflage, De Gruyter, Berlin/Boston 2022. (Täterschaft und Tatherrschaft)
• Sarıgül, Ali Tanju. Suça İştirak. Seçkin, Ankara 2022. Schmidt, Heiner Christian. BeckOK StGB. Hrsg. Bernd von Heintschel-Heinegg/Hans Kudlich, 65. Edition, 01.05.2025, §263a.
• Selçuk, Sami. Dolandırıcılık. Yasa, İstanbul 1982.
• Sternberg-Lieben, Detlev/Bosch, Nikolaus. Tübinger Kommentar Strafgesetzbuch. 31. Auflage, C.H.Beck, München 2025, §52. (TüKo-Sternberg-Lieben/Bosch)
• Stratenwerth, Günter/Kuhlen, Lothar. Strafrecht Allgemeiner Teil. 6. Auflage, Franz Vahlen, München 2011.
• Şare, Ersin, “Dolandırıcılık Suçu Kapsamında Cezalandırılan Hile.” SDÜHFD, C. 12, S. 2, 2022. s. 669-721.
• Şen, Ersan. “Bilişim Sistemi Vasıtasıyla İşlenen Dolandırıcılık Suçunda Bilgileri Kullanılan Üçüncü Kişinin Cezai Sorumluluğu.” Yorumluyorum-31, 1. Baskı, Seçkin, Ankara 2024.
• Şen, Ersan/Eryıldız, Hüsnü Sefa. Suç Örgütü. 6. Baskı, Seçkin, Ankara 2024.
• Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Önok, R. Murat. Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. 22. Baskı, Seçkin, Ankara 2024. Tunç, Kübra. Ceza Hukukunda Kastı Engelleyen Hata. Adalet, Ankara 2020.
• Vogel, Joachim/Bülte, Jens. Strafgesetzbuch Leipziger Kommentar. 13. Auflage, De Gruyter, Berlin-Boston 2020, §15. (LK-Vogel-Bülte)
• von Heintschel-Heinegg, Bernd. Münchener Kommentar zum Strafgesetzbuch. 4. Auflage, C.H.Beck, München 2020, §52. (MüKo-v.Heintschel-Heinegg)
• Wassmer, Martin Paul. Wirtschafts- und Steuerstrafrecht. Hrsg. Leitner/Rosenau, 2. Auflage, Nomos, 2022.
• Weiβer, Bettina. Tübinger Kommentar Strafgesetzbuch. 31. Auflage, C.H.Beck, München 2025, §25. (TüKo-Weiβer)
• Yavuz, Yağız. Suçun Nitelikli Unsurları. On İki Levha, İstanbul 2023. Yılmaz, Sacit. “Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu.” Ankara Barosu Dergisi, Y.2011, S. 2. s. 69-98.
• Yılmaz, Zahit. “Dolandırıcılık Suçunun Basın ve Yayın Araçlarının Sağladığı Kolaylıktan Yararlanılmak Suretiyle İşlenmesi (TCK m. 158/1-g).” SHD, C. 11, S. 1, Temmuz 2023. s. 595-631.
• http://beck-online.beck.de. (E.T. muhtelif tarihler)
• https://karararama.yargitay.gov.tr/.(E.T. muhtelif tarihler)
• https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2021/2754.
• https://kazanci.com.tr. (E.T. muhtelif tarihler)
• https://ticaret.gov.tr/haberler/ticaret-bakanligi-iban-kiralama-ilanlari-basta-olmak-uzere-sosyal-muhendislik- dolandiriciliklarina-karsi-harekete gecti.
• https://www.europol.europa.eu/sites/default/files/documents/lux_flyers_en.pdf.
• https://www.gesetze-im-internet.de/stgb/__261.html.
• https://www.polizei-beratung.de/themen-und-tipps/betrug/finanzagenten.
• lexpera.com.tr. (E.T. muhtelif tarihler)