SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI

Ahmet Yaman

-

Yıl 2014, Cilt: 38 Sayı: 38, 11 - 44, 01.03.2014

Öz

the two fundamental sources of Islam and the form were applied concretely were transferred to others by the understanding and application of the Ashab generation, from the perspective of the science of Fiqh, the generation of Ashab has a central place and importance. Because of the Ashab generation, a unique and standard Islamic understanding with its basic meaning and provisional outlines has come to life. Thus, the mujtahid Imams to whom we ascribe the practical madhahib do not have totally new discoveries. Starting with the well-known four Orthodox madhahib, all Fiqh mad- hahib are products and representatives of a tradition. This tradition was established by the knowledge, etiquette and practice inherited from Ashab

Anahtar Kelimeler

Ashab, Companion, view of a companion, Fiqh, ijtihad, madhhab

Kaynakça

Abdülazîz Buhârî (ö. 730/1329), Keşfü’l-esrâr fi şerhi Usûli’l-Pezdevî, Beyrut 1997
Apaydın, Yunus, “Sahâbî Kavli”, DİA, XXXV, 500-504
_______, “Sahâbî Sözünün Hukuki Değeri”, EÜ Sosyal Bilimler Enstitü- sü Dergisi, sy. 4 (1990), ss. 323-353; sy. 5 (1994), ss. 379-397
Aybakan, Bilal, İmam Şâfiî ve Fıkıh Düşüncesinin Mezhepleşmesi, İs- tanbul 2007
A’zamî, Muhammed Mustafa, İlk Devir Hadis Edebiyatı ve Peygambe- rimizin Hadislerinin Tedvin Tarihi: (H. 1-150-M. 622-657) (çev. H. Yavuz), İstanbul 1993
Bağdâdî, Hatîb (ö.463/1071), Târîhu Bağdâd, Beyrut ts. (Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye).
Bâkıllânî (ö. 403/1013), et-Takrîb ve’l-irşâd es-sağîr, (nşr. A. Ebû Zeyd), Beyrut 1998
Cassâs (ö. 370/980), el-Fusûl fi’l-usûl, (nşr. U. C. Neşemî), Kuveyt 1985
Cüveynî (ö. 478/1085), el-Burhân, (nşr. S. Uveyda), Beyrut 1997
_______, el-Varakât, (Mütûn usûliyye mühimme içinde), Kahire 1993
Derviş, Abdurrahman b. Abdullah, es-Sahâbî ve mevkıfü’l-ulemâ mi- ne’l-ihticâc bi-kavlihi, Riyad 1992
Dönmez, İbrahim Kâfi, “Amel-i Ehl-i Medine”, DİA, III, 21-25
Ebû Nuaym el-İsfahânî (ö. 430/1038), Müsnedü Ebî Hanîfe rivayetü Ebî Nuaym, (thk.N. M. Fâryâbî), Riyad 1415
Ebû Yûsuf (ö. 182/798), el-Âsâr, (thk. E. Efğânî), Beyrut 1355
_________, er-Red alâ Siyeri’l-Evzâî, Beyrut ts. (Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye)
_________, Kitabu’l-Harâc, Kahire 1382
Ebû Zehra (ö. 1974), Ebû Hanîfe, Kahire 1977 (?) (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
_________, eş-Şâfiî, Kahire 1978
_________, İbn Hanbel, Kahire ts. (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
_________, Mâlik, Kahire 1978 (?) (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
Efendioğlu, Mehmet, “Sahâbe”, DİA, XXXV, 491-500.
Erul, Bünyamin, Sahâbenin Sünnet Anlayışı, Ankara 1999
Fahreddin Râzî (ö. 606/1209), el-Mahsûl, Beyrut 1988
_____________, et-Tefsîru’l-kebîr (Mefâtîhu’l-ğayb), Beyrut 2004
Gazzâlî (ö. 505/1111), el-Mustasfâ fî ilmi’l-usûl, Beyrut 1993
Güşen, Seyit Ali, Hz. Peygamber ve Hulefâ-i Râşidîn'in Sünnetine Sa- rılmayı Emreden Hadisin Değerlendirmesi (Yüksek lisans tezi, 2007), Marma- ra Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hacvî, Muhammed (ö. 1956), el-Fikru’s-sâmî fî târihi’l-fıkhi’l-İslâmî, Beyrut 1995
Hâkim (ö. 405/1014), Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Haydarâbâd 1915
Hallâf, Abdülvehhab (ö. 1956), Hulâsatü târîhi’t-teşrîi’l-İslâmî, Kuveyt ts. (Dâru’l-Kalem)
Hamidullah, Muhammed (ö. 2002), “Ebu Hanîfe ve Eseri”, (çev. K. Kuşçu), İslam Hukuku Etütleri, İstanbul 1984, ss. 350-363
Haskefî (ö. 1088/1677), Müsnedü Ebî Hanîfe bi rivayeti’l-Haskefî, (thk. A. H. Mahmud), Mısır ts. (el-Âdâb).
Hassan, Ahmed, İlk Dönem İslam Hukuk Biliminin Gelişimi, (çev. H. Songur) İstanbul 1999
Hudarî, Muhammed (ö. 1927), Târîhu’t-teşrîi’l-İslamî, Beyrut 1983
İbn Abdilber (ö. 463/1071), Câmiu beyâni’l-ilm ve fadlih, Kahire 1982
__________, el-İntikâ fî fedâili’s-selâseti’l-eimmeti’l-fukahâ, Beyrut ts. (Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye)
İbn Âbidîn (ö. 1252-1836), Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr, Bey- rut ts. (Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî)
İbn Asâkir (ö. 571/1176), Târîhu Medîneti Dımaşk, yy. (Dâru’l-Fikr) 1996
İbn Ferhûn (ö. 799/1397), ed-Dîbâcü’l-müzheb fî ma’rifeti a’yâni ulemâi’l-mezheb, (thk. M. A.Ebû’n-Nûr), Kahire ts. (Dâru’t-Türâs)
İbn Hacer (ö. 852/1448), el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe, Mısır 1328
___________, “Mâlik b. Enes”, DİA, XXVII, 506-513
Özen, Şükrü, “Rebîa b. Ebû Abdirrahmân”, DİA, XXXIV, 499-500
Özkan, Halit, “Zührî”, DİA, XLIV, 544-549.
Pezdevî (ö. 482/1089), Usûl (Abdülazîz Buhârî, Keşfu’l-esrâr ile birlik- te), Beyrut 1997
Sâlihî, Muhammed (ö. 953/1546), Ukûdü’l-cümân fî menâkıbi’l-İmam el-A’zam, Medine ts. (Mektebetü’l-İman)
Saymerî (ö. 436/1044), Ahbâru Ebî Hanîfe ve ashâbih, Haydarabad 1974
Serahsî (ö. 483/1090), el-Mebsût, İstanbul 1983
______, Usûlü’s-Serahsî, (nşr. E. Efğânî), Beyrut 1993
Süyûtî (ö. 911/1505), el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut 1978
Şâfiî (ö. 204/819), er-Risâle, (nşr. A. M. Şakir), Kahire 1979
____, el-Üm, Beyrut 1993
Şâtıbî (ö. 790/1388), el-Muvâfakât, Beyrut 1991
Şeybânî (ö. 189/805), el-Âsâr, (thk. A. İ. Mi’sarâvî), Kahire 2006
Taberî (ö. 310/923), Tefsîr: Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, (thk. A. A. Türkî), Kahire 2001
Tahâvî (ö. 321/933), Şerhu Meâni’l-Âsâr, Beyrut 2001
Yaman, Ahmet, “Abdullah b. Mes’ûd’un Hanefî Mezhebinin Oluşu- mundaki Rolü: Bir Genel Kabulün Buhârî ve Müslim Rivayetleri Çerçevesinde Gözden Geçirilmesi”, Marife 4/2 (2004), ss.7-26
Yücel, Ahmet, “Silsiletüzzeheb”, DİA, XXXVII, 208-209
Zehebî (ö. 748/1347), Menâkıbü’l-İmam Ebî Hanîfe ve sâhıbeyh, (thk. M.Z.Kevserî- E. Efğânî), Haydarâbâd ts. (Lecnetü İhyâi’l-Maârifi’n- Nu’mâniyye)
______, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ., Beyrut 1985
Zencânî (ö. 656/1258), Tahrîcü’l- furû ale'l-usûl, (thk. M. E. Salih), Beyrut 1987 ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﻤﻠﻟ ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﺔﻳرﺪﺼﻣ ﺎﻬﻣﻮﻬﻔﻣﻭ ﺎﻬﻗﻮﻄﻨﻤﺑ ﺎﻨﻴﻟإ ﺖﻠﻘﺘﻧا ﺪﻗ ﻡﻼﺳﻺﻟ ﲔﻴﻠﺻﻷا ﻦﻳرﺪﺼﳌا ﰲ ةدﻮﺟﻮﳌا ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﺔﻴﻋﴩﻟا ﻡﺎﻜﺣﻷا ﻥإ ﱠ .ةرﱪﻟا ﻡاﺮﻜﻟا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻫاﺰﻐﻣﻭ ا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا زﺮﺣأ ﺪﻘﻓ اﺬﳍﻭةرﱪﻟا ﻡاﺮﻜﻟا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻫاﺰﻐﻣﻭ . ﻪﻘﻔﻟا ﻢﻠﻌﻟ ﻱﺰﻛﺮﳌا ﻊﻗﻮﳌ
ﻞﻤﻛﻷا ﻪﻗﺎﻄﻨﺑﻭ ﲇﺻﻷا ﻪﻣﻮﻬﻔﻤﺑ ﻡﻼﺳﻹا ﻢﻬﻨﻳد ﻥﻮﻤﻠﺴﳌا ﻚﻠﺘﻣا ﻥﺮﻘﻟا اﺬﻫ دﻮﻬﺠﺑﻭ . اﺬﻫ ﰲ ﺪﻳﺪﺟ ﻒﺸﻛ بﺎﺤﺻأ ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﳌا ﻢﻬﻴﻟإ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳﺬﻟا ﻥﻭﺪﻬﺘﺠﳌا ﺔﻤﺋﻷا ﻦﻜﻳ ﱂ ﻖﻠﻄﻨﳌا اﺬﻫ ﻦﻣﻭ ﺔﻛﱰﻠﻟ ﺔﺛراﻮﻟاﻭ ﺔﻨﻴﺻﺮﻟا ﺪﻴﻟﺎﻘﺘﻠﻟ ﺔﻠﺜﻤﳌا ﱪﺘﻌﺗ ةرﻮﻬﺸﳌا ﺔﻌ
ﺑرﻷا ﺎﻬﺘﻣﺪﻘﻤﺑﻭ ﺎﻬﻠﻛ ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﳌا ﻥﺈﻓ ﻪﻴﻠﻋﻭﻝﺎﺠﳌا "ةرﻮﻬﺸﳌا ﺔﻌ .ﻝﺎﺠﳌا . ةﺮﻓاﻮﻟا
– ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻪﻛﺮﺗ ﺎﳑ ﺐﻫاﺬﳌا ﻩﺬﻫ ﺖﻧﻮﻜﺗ ﺪﻘﻓ ￯ﺮﻧ ﲈﻛﻭ
ﻢﻬﻨﻋ ﷲا ﴈر ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻪﻛﺮﺗ ﺎﳑ ﺐﻫاﺬﳌا ﻩﺬﻫ ﺖﻧﻮﻜﺗ ﺪﻘﻓ ￯ﺮﻧ ﲈﻛﻭ
ﺮﻈﻧﻭ ﻞﻤﻋﻭ ﻢﻬﻓﻭ ﻢﻠﻋ ﻦﻣ –

SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI

Yıl 2014, Cilt: 38 Sayı: 38, 11 - 44, 01.03.2014

Ahmet Yaman

Öz

İslâm’ın iki aslî kaynağının içerdiği hukukî normların anlam çerçevesi ve somut uygulama biçimi, sahabe neslinin anlayış ve uygulaması ile sonrakilere aktarıldığı için fıkıh ilmi açısından bu nesil merkezî bir konuma ve değere sahiptir. Sahâbe nesli sayesindedir ki, temel anlam ve ahkâm çerçevesi itibariyle özgün ve standart bir İslâm anlayışına sahip olunmuştur. Dolayısıyla amelî mezhepleri kendilerine nisbet ettiğimiz müctehid imamlar, ilkten bir keşfin sahibi değillerdir. En başta bilinen dört sünnî mezhep olmak üzere bütün fıkıh mezhepleri bir geleneğin ürünü ve temsilcileridirler. Bu geleneği de, sahâbeden tevârüs edilen bilgi, görgü ve uygulama belirlemiştir

Anahtar Kelimeler

Sahâbe, ashâb, sahâbî kavli, fıkıh, ictihad, mezhep

Kaynakça

Abdülazîz Buhârî (ö. 730/1329), Keşfü’l-esrâr fi şerhi Usûli’l-Pezdevî, Beyrut 1997
Apaydın, Yunus, “Sahâbî Kavli”, DİA, XXXV, 500-504
_______, “Sahâbî Sözünün Hukuki Değeri”, EÜ Sosyal Bilimler Enstitü- sü Dergisi, sy. 4 (1990), ss. 323-353; sy. 5 (1994), ss. 379-397
Aybakan, Bilal, İmam Şâfiî ve Fıkıh Düşüncesinin Mezhepleşmesi, İs- tanbul 2007
A’zamî, Muhammed Mustafa, İlk Devir Hadis Edebiyatı ve Peygambe- rimizin Hadislerinin Tedvin Tarihi: (H. 1-150-M. 622-657) (çev. H. Yavuz), İstanbul 1993
Bağdâdî, Hatîb (ö.463/1071), Târîhu Bağdâd, Beyrut ts. (Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye).
Bâkıllânî (ö. 403/1013), et-Takrîb ve’l-irşâd es-sağîr, (nşr. A. Ebû Zeyd), Beyrut 1998
Cassâs (ö. 370/980), el-Fusûl fi’l-usûl, (nşr. U. C. Neşemî), Kuveyt 1985
Cüveynî (ö. 478/1085), el-Burhân, (nşr. S. Uveyda), Beyrut 1997
_______, el-Varakât, (Mütûn usûliyye mühimme içinde), Kahire 1993
Derviş, Abdurrahman b. Abdullah, es-Sahâbî ve mevkıfü’l-ulemâ mi- ne’l-ihticâc bi-kavlihi, Riyad 1992
Dönmez, İbrahim Kâfi, “Amel-i Ehl-i Medine”, DİA, III, 21-25
Ebû Nuaym el-İsfahânî (ö. 430/1038), Müsnedü Ebî Hanîfe rivayetü Ebî Nuaym, (thk.N. M. Fâryâbî), Riyad 1415
Ebû Yûsuf (ö. 182/798), el-Âsâr, (thk. E. Efğânî), Beyrut 1355
_________, er-Red alâ Siyeri’l-Evzâî, Beyrut ts. (Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye)
_________, Kitabu’l-Harâc, Kahire 1382
Ebû Zehra (ö. 1974), Ebû Hanîfe, Kahire 1977 (?) (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
_________, eş-Şâfiî, Kahire 1978
_________, İbn Hanbel, Kahire ts. (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
_________, Mâlik, Kahire 1978 (?) (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
Efendioğlu, Mehmet, “Sahâbe”, DİA, XXXV, 491-500.
Erul, Bünyamin, Sahâbenin Sünnet Anlayışı, Ankara 1999
Fahreddin Râzî (ö. 606/1209), el-Mahsûl, Beyrut 1988
_____________, et-Tefsîru’l-kebîr (Mefâtîhu’l-ğayb), Beyrut 2004
Gazzâlî (ö. 505/1111), el-Mustasfâ fî ilmi’l-usûl, Beyrut 1993
Güşen, Seyit Ali, Hz. Peygamber ve Hulefâ-i Râşidîn'in Sünnetine Sa- rılmayı Emreden Hadisin Değerlendirmesi (Yüksek lisans tezi, 2007), Marma- ra Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hacvî, Muhammed (ö. 1956), el-Fikru’s-sâmî fî târihi’l-fıkhi’l-İslâmî, Beyrut 1995
Hâkim (ö. 405/1014), Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Haydarâbâd 1915
Hallâf, Abdülvehhab (ö. 1956), Hulâsatü târîhi’t-teşrîi’l-İslâmî, Kuveyt ts. (Dâru’l-Kalem)
Hamidullah, Muhammed (ö. 2002), “Ebu Hanîfe ve Eseri”, (çev. K. Kuşçu), İslam Hukuku Etütleri, İstanbul 1984, ss. 350-363
Haskefî (ö. 1088/1677), Müsnedü Ebî Hanîfe bi rivayeti’l-Haskefî, (thk. A. H. Mahmud), Mısır ts. (el-Âdâb).
Hassan, Ahmed, İlk Dönem İslam Hukuk Biliminin Gelişimi, (çev. H. Songur) İstanbul 1999
Hudarî, Muhammed (ö. 1927), Târîhu’t-teşrîi’l-İslamî, Beyrut 1983
İbn Abdilber (ö. 463/1071), Câmiu beyâni’l-ilm ve fadlih, Kahire 1982
__________, el-İntikâ fî fedâili’s-selâseti’l-eimmeti’l-fukahâ, Beyrut ts. (Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye)
İbn Âbidîn (ö. 1252-1836), Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr, Bey- rut ts. (Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî)
İbn Asâkir (ö. 571/1176), Târîhu Medîneti Dımaşk, yy. (Dâru’l-Fikr) 1996
İbn Ferhûn (ö. 799/1397), ed-Dîbâcü’l-müzheb fî ma’rifeti a’yâni ulemâi’l-mezheb, (thk. M. A.Ebû’n-Nûr), Kahire ts. (Dâru’t-Türâs)
İbn Hacer (ö. 852/1448), el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe, Mısır 1328
___________, “Mâlik b. Enes”, DİA, XXVII, 506-513
Özen, Şükrü, “Rebîa b. Ebû Abdirrahmân”, DİA, XXXIV, 499-500
Özkan, Halit, “Zührî”, DİA, XLIV, 544-549.
Pezdevî (ö. 482/1089), Usûl (Abdülazîz Buhârî, Keşfu’l-esrâr ile birlik- te), Beyrut 1997
Sâlihî, Muhammed (ö. 953/1546), Ukûdü’l-cümân fî menâkıbi’l-İmam el-A’zam, Medine ts. (Mektebetü’l-İman)
Saymerî (ö. 436/1044), Ahbâru Ebî Hanîfe ve ashâbih, Haydarabad 1974
Serahsî (ö. 483/1090), el-Mebsût, İstanbul 1983
______, Usûlü’s-Serahsî, (nşr. E. Efğânî), Beyrut 1993
Süyûtî (ö. 911/1505), el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut 1978
Şâfiî (ö. 204/819), er-Risâle, (nşr. A. M. Şakir), Kahire 1979
____, el-Üm, Beyrut 1993
Şâtıbî (ö. 790/1388), el-Muvâfakât, Beyrut 1991
Şeybânî (ö. 189/805), el-Âsâr, (thk. A. İ. Mi’sarâvî), Kahire 2006
Taberî (ö. 310/923), Tefsîr: Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, (thk. A. A. Türkî), Kahire 2001
Tahâvî (ö. 321/933), Şerhu Meâni’l-Âsâr, Beyrut 2001
Yaman, Ahmet, “Abdullah b. Mes’ûd’un Hanefî Mezhebinin Oluşu- mundaki Rolü: Bir Genel Kabulün Buhârî ve Müslim Rivayetleri Çerçevesinde Gözden Geçirilmesi”, Marife 4/2 (2004), ss.7-26
Yücel, Ahmet, “Silsiletüzzeheb”, DİA, XXXVII, 208-209
Zehebî (ö. 748/1347), Menâkıbü’l-İmam Ebî Hanîfe ve sâhıbeyh, (thk. M.Z.Kevserî- E. Efğânî), Haydarâbâd ts. (Lecnetü İhyâi’l-Maârifi’n- Nu’mâniyye)
______, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ., Beyrut 1985
Zencânî (ö. 656/1258), Tahrîcü’l- furû ale'l-usûl, (thk. M. E. Salih), Beyrut 1987 ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﻤﻠﻟ ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﺔﻳرﺪﺼﻣ ﺎﻬﻣﻮﻬﻔﻣﻭ ﺎﻬﻗﻮﻄﻨﻤﺑ ﺎﻨﻴﻟإ ﺖﻠﻘﺘﻧا ﺪﻗ ﻡﻼﺳﻺﻟ ﲔﻴﻠﺻﻷا ﻦﻳرﺪﺼﳌا ﰲ ةدﻮﺟﻮﳌا ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﺔﻴﻋﴩﻟا ﻡﺎﻜﺣﻷا ﻥإ ﱠ .ةرﱪﻟا ﻡاﺮﻜﻟا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻫاﺰﻐﻣﻭ ا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا زﺮﺣأ ﺪﻘﻓ اﺬﳍﻭةرﱪﻟا ﻡاﺮﻜﻟا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻫاﺰﻐﻣﻭ . ﻪﻘﻔﻟا ﻢﻠﻌﻟ ﻱﺰﻛﺮﳌا ﻊﻗﻮﳌ
ﻞﻤﻛﻷا ﻪﻗﺎﻄﻨﺑﻭ ﲇﺻﻷا ﻪﻣﻮﻬﻔﻤﺑ ﻡﻼﺳﻹا ﻢﻬﻨﻳد ﻥﻮﻤﻠﺴﳌا ﻚﻠﺘﻣا ﻥﺮﻘﻟا اﺬﻫ دﻮﻬﺠﺑﻭ . اﺬﻫ ﰲ ﺪﻳﺪﺟ ﻒﺸﻛ بﺎﺤﺻأ ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﳌا ﻢﻬﻴﻟإ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳﺬﻟا ﻥﻭﺪﻬﺘﺠﳌا ﺔﻤﺋﻷا ﻦﻜﻳ ﱂ ﻖﻠﻄﻨﳌا اﺬﻫ ﻦﻣﻭ ﺔﻛﱰﻠﻟ ﺔﺛراﻮﻟاﻭ ﺔﻨﻴﺻﺮﻟا ﺪﻴﻟﺎﻘﺘﻠﻟ ﺔﻠﺜﻤﳌا ﱪﺘﻌﺗ ةرﻮﻬﺸﳌا ﺔﻌ
ﺑرﻷا ﺎﻬﺘﻣﺪﻘﻤﺑﻭ ﺎﻬﻠﻛ ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﳌا ﻥﺈﻓ ﻪﻴﻠﻋﻭﻝﺎﺠﳌا "ةرﻮﻬﺸﳌا ﺔﻌ .ﻝﺎﺠﳌا . ةﺮﻓاﻮﻟا
– ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻪﻛﺮﺗ ﺎﳑ ﺐﻫاﺬﳌا ﻩﺬﻫ ﺖﻧﻮﻜﺗ ﺪﻘﻓ ￯ﺮﻧ ﲈﻛﻭ
ﻢﻬﻨﻋ ﷲا ﴈر ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻪﻛﺮﺗ ﺎﳑ ﺐﻫاﺬﳌا ﻩﺬﻫ ﺖﻧﻮﻜﺗ ﺪﻘﻓ ￯ﺮﻧ ﲈﻛﻭ
ﺮﻈﻧﻭ ﻞﻤﻋﻭ ﻢﻬﻓﻭ ﻢﻠﻋ ﻦﻣ –

SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI

Yıl 2014, Cilt: 38 Sayı: 38, 11 - 44, 01.03.2014

Ahmet Yaman

Öz

Anahtar Kelimeler

Kaynakça

Abdülazîz Buhârî (ö. 730/1329), Keşfü’l-esrâr fi şerhi Usûli’l-Pezdevî, Beyrut 1997
Apaydın, Yunus, “Sahâbî Kavli”, DİA, XXXV, 500-504
_______, “Sahâbî Sözünün Hukuki Değeri”, EÜ Sosyal Bilimler Enstitü- sü Dergisi, sy. 4 (1990), ss. 323-353; sy. 5 (1994), ss. 379-397
Aybakan, Bilal, İmam Şâfiî ve Fıkıh Düşüncesinin Mezhepleşmesi, İs- tanbul 2007
A’zamî, Muhammed Mustafa, İlk Devir Hadis Edebiyatı ve Peygambe- rimizin Hadislerinin Tedvin Tarihi: (H. 1-150-M. 622-657) (çev. H. Yavuz), İstanbul 1993
Bağdâdî, Hatîb (ö.463/1071), Târîhu Bağdâd, Beyrut ts. (Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye).
Bâkıllânî (ö. 403/1013), et-Takrîb ve’l-irşâd es-sağîr, (nşr. A. Ebû Zeyd), Beyrut 1998
Cassâs (ö. 370/980), el-Fusûl fi’l-usûl, (nşr. U. C. Neşemî), Kuveyt 1985
Cüveynî (ö. 478/1085), el-Burhân, (nşr. S. Uveyda), Beyrut 1997
_______, el-Varakât, (Mütûn usûliyye mühimme içinde), Kahire 1993
Derviş, Abdurrahman b. Abdullah, es-Sahâbî ve mevkıfü’l-ulemâ mi- ne’l-ihticâc bi-kavlihi, Riyad 1992
Dönmez, İbrahim Kâfi, “Amel-i Ehl-i Medine”, DİA, III, 21-25
Ebû Nuaym el-İsfahânî (ö. 430/1038), Müsnedü Ebî Hanîfe rivayetü Ebî Nuaym, (thk.N. M. Fâryâbî), Riyad 1415
Ebû Yûsuf (ö. 182/798), el-Âsâr, (thk. E. Efğânî), Beyrut 1355
_________, er-Red alâ Siyeri’l-Evzâî, Beyrut ts. (Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye)
_________, Kitabu’l-Harâc, Kahire 1382
Ebû Zehra (ö. 1974), Ebû Hanîfe, Kahire 1977 (?) (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
_________, eş-Şâfiî, Kahire 1978
_________, İbn Hanbel, Kahire ts. (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
_________, Mâlik, Kahire 1978 (?) (Dâru’l-Fikri’l-Arabî)
Efendioğlu, Mehmet, “Sahâbe”, DİA, XXXV, 491-500.
Erul, Bünyamin, Sahâbenin Sünnet Anlayışı, Ankara 1999
Fahreddin Râzî (ö. 606/1209), el-Mahsûl, Beyrut 1988
_____________, et-Tefsîru’l-kebîr (Mefâtîhu’l-ğayb), Beyrut 2004
Gazzâlî (ö. 505/1111), el-Mustasfâ fî ilmi’l-usûl, Beyrut 1993
Güşen, Seyit Ali, Hz. Peygamber ve Hulefâ-i Râşidîn'in Sünnetine Sa- rılmayı Emreden Hadisin Değerlendirmesi (Yüksek lisans tezi, 2007), Marma- ra Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hacvî, Muhammed (ö. 1956), el-Fikru’s-sâmî fî târihi’l-fıkhi’l-İslâmî, Beyrut 1995
Hâkim (ö. 405/1014), Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Haydarâbâd 1915
Hallâf, Abdülvehhab (ö. 1956), Hulâsatü târîhi’t-teşrîi’l-İslâmî, Kuveyt ts. (Dâru’l-Kalem)
Hamidullah, Muhammed (ö. 2002), “Ebu Hanîfe ve Eseri”, (çev. K. Kuşçu), İslam Hukuku Etütleri, İstanbul 1984, ss. 350-363
Haskefî (ö. 1088/1677), Müsnedü Ebî Hanîfe bi rivayeti’l-Haskefî, (thk. A. H. Mahmud), Mısır ts. (el-Âdâb).
Hassan, Ahmed, İlk Dönem İslam Hukuk Biliminin Gelişimi, (çev. H. Songur) İstanbul 1999
Hudarî, Muhammed (ö. 1927), Târîhu’t-teşrîi’l-İslamî, Beyrut 1983
İbn Abdilber (ö. 463/1071), Câmiu beyâni’l-ilm ve fadlih, Kahire 1982
__________, el-İntikâ fî fedâili’s-selâseti’l-eimmeti’l-fukahâ, Beyrut ts. (Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye)
İbn Âbidîn (ö. 1252-1836), Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr, Bey- rut ts. (Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî)
İbn Asâkir (ö. 571/1176), Târîhu Medîneti Dımaşk, yy. (Dâru’l-Fikr) 1996
İbn Ferhûn (ö. 799/1397), ed-Dîbâcü’l-müzheb fî ma’rifeti a’yâni ulemâi’l-mezheb, (thk. M. A.Ebû’n-Nûr), Kahire ts. (Dâru’t-Türâs)
İbn Hacer (ö. 852/1448), el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe, Mısır 1328
___________, “Mâlik b. Enes”, DİA, XXVII, 506-513
Özen, Şükrü, “Rebîa b. Ebû Abdirrahmân”, DİA, XXXIV, 499-500
Özkan, Halit, “Zührî”, DİA, XLIV, 544-549.
Pezdevî (ö. 482/1089), Usûl (Abdülazîz Buhârî, Keşfu’l-esrâr ile birlik- te), Beyrut 1997
Sâlihî, Muhammed (ö. 953/1546), Ukûdü’l-cümân fî menâkıbi’l-İmam el-A’zam, Medine ts. (Mektebetü’l-İman)
Saymerî (ö. 436/1044), Ahbâru Ebî Hanîfe ve ashâbih, Haydarabad 1974
Serahsî (ö. 483/1090), el-Mebsût, İstanbul 1983
______, Usûlü’s-Serahsî, (nşr. E. Efğânî), Beyrut 1993
Süyûtî (ö. 911/1505), el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut 1978
Şâfiî (ö. 204/819), er-Risâle, (nşr. A. M. Şakir), Kahire 1979
____, el-Üm, Beyrut 1993
Şâtıbî (ö. 790/1388), el-Muvâfakât, Beyrut 1991
Şeybânî (ö. 189/805), el-Âsâr, (thk. A. İ. Mi’sarâvî), Kahire 2006
Taberî (ö. 310/923), Tefsîr: Câmiu’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, (thk. A. A. Türkî), Kahire 2001
Tahâvî (ö. 321/933), Şerhu Meâni’l-Âsâr, Beyrut 2001
Yaman, Ahmet, “Abdullah b. Mes’ûd’un Hanefî Mezhebinin Oluşu- mundaki Rolü: Bir Genel Kabulün Buhârî ve Müslim Rivayetleri Çerçevesinde Gözden Geçirilmesi”, Marife 4/2 (2004), ss.7-26
Yücel, Ahmet, “Silsiletüzzeheb”, DİA, XXXVII, 208-209
Zehebî (ö. 748/1347), Menâkıbü’l-İmam Ebî Hanîfe ve sâhıbeyh, (thk. M.Z.Kevserî- E. Efğânî), Haydarâbâd ts. (Lecnetü İhyâi’l-Maârifi’n- Nu’mâniyye)
______, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ., Beyrut 1985
Zencânî (ö. 656/1258), Tahrîcü’l- furû ale'l-usûl, (thk. M. E. Salih), Beyrut 1987 ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﻤﻠﻟ ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﺔﻳرﺪﺼﻣ ﺎﻬﻣﻮﻬﻔﻣﻭ ﺎﻬﻗﻮﻄﻨﻤﺑ ﺎﻨﻴﻟإ ﺖﻠﻘﺘﻧا ﺪﻗ ﻡﻼﺳﻺﻟ ﲔﻴﻠﺻﻷا ﻦﻳرﺪﺼﳌا ﰲ ةدﻮﺟﻮﳌا ﺔﻴﻠﻤﻌﻟا ﺔﻴﻋﴩﻟا ﻡﺎﻜﺣﻷا ﻥإ ﱠ .ةرﱪﻟا ﻡاﺮﻜﻟا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻫاﺰﻐﻣﻭ ا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا زﺮﺣأ ﺪﻘﻓ اﺬﳍﻭةرﱪﻟا ﻡاﺮﻜﻟا ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺎﻫاﺰﻐﻣﻭ . ﻪﻘﻔﻟا ﻢﻠﻌﻟ ﻱﺰﻛﺮﳌا ﻊﻗﻮﳌ
ﻞﻤﻛﻷا ﻪﻗﺎﻄﻨﺑﻭ ﲇﺻﻷا ﻪﻣﻮﻬﻔﻤﺑ ﻡﻼﺳﻹا ﻢﻬﻨﻳد ﻥﻮﻤﻠﺴﳌا ﻚﻠﺘﻣا ﻥﺮﻘﻟا اﺬﻫ دﻮﻬﺠﺑﻭ . اﺬﻫ ﰲ ﺪﻳﺪﺟ ﻒﺸﻛ بﺎﺤﺻأ ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﳌا ﻢﻬﻴﻟإ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳﺬﻟا ﻥﻭﺪﻬﺘﺠﳌا ﺔﻤﺋﻷا ﻦﻜﻳ ﱂ ﻖﻠﻄﻨﳌا اﺬﻫ ﻦﻣﻭ ﺔﻛﱰﻠﻟ ﺔﺛراﻮﻟاﻭ ﺔﻨﻴﺻﺮﻟا ﺪﻴﻟﺎﻘﺘﻠﻟ ﺔﻠﺜﻤﳌا ﱪﺘﻌﺗ ةرﻮﻬﺸﳌا ﺔﻌ
ﺑرﻷا ﺎﻬﺘﻣﺪﻘﻤﺑﻭ ﺎﻬﻠﻛ ﺔﻴﻬﻘﻔﻟا ﺐﻫاﺬﳌا ﻥﺈﻓ ﻪﻴﻠﻋﻭﻝﺎﺠﳌا "ةرﻮﻬﺸﳌا ﺔﻌ .ﻝﺎﺠﳌا . ةﺮﻓاﻮﻟا
– ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻪﻛﺮﺗ ﺎﳑ ﺐﻫاﺬﳌا ﻩﺬﻫ ﺖﻧﻮﻜﺗ ﺪﻘﻓ ￯ﺮﻧ ﲈﻛﻭ
ﻢﻬﻨﻋ ﷲا ﴈر ﺔﺑﺎﺤﺼﻟا ﻪﻛﺮﺗ ﺎﳑ ﺐﻫاﺬﳌا ﻩﺬﻫ ﺖﻧﻮﻜﺗ ﺪﻘﻓ ￯ﺮﻧ ﲈﻛﻭ
ﺮﻈﻧﻭ ﻞﻤﻋﻭ ﻢﻬﻓﻭ ﻢﻠﻋ ﻦﻣ –

Toplam 64 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Ahmet Yaman Bu kişi benim
Yayımlanma Tarihi	1 Mart 2014
Gönderilme Tarihi	19 Haziran 2015
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2014 Cilt: 38 Sayı: 38

Kaynak Göster

APA	Yaman, A. (2014). SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38(38), 11-44.
AMA	Yaman A. SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI. NEÜİFD. Mart 2014;38(38):11-44.
Chicago	Yaman, Ahmet. “SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38, sy. 38 (Mart 2014): 11-44.
EndNote	Yaman A (01 Mart 2014) SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38 38 11–44.
IEEE	A. Yaman, “SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI”, NEÜİFD, c. 38, sy. 38, ss. 11–44, 2014.
ISNAD	Yaman, Ahmet. “SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38/38 (Mart 2014), 11-44.
JAMA	Yaman A. SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI. NEÜİFD. 2014;38:11–44.
MLA	Yaman, Ahmet. “SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 38, sy. 38, 2014, ss. 11-44.
Vancouver	Yaman A. SAHÂBENİN FIKHÎ MEZHEPLERE KAYNAKLIĞI. NEÜİFD. 2014;38(38):11-44.

Makale Dosyaları

Tam Metin

Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi
Adres: Aşkan Mh. Yeni Meram Cd. No: 136 Meram / KONYA • E-posta: akifdergisi@erbakan.edu.tr
ISSN: 2148-9890 • e-ISSN: 2149-0015

Sosyal Medya Hesapları:
Twitter: @akifdergisi • Instagram: @akifdergisi • Facebook: @akifdergisi