Dine Sosyolojik Bakış Açılarındaki Gelişmeler

Year 2011, Volume: 31 Issue: 31, 29 - 53, 01.08.2011

Bünyamin Solmaz

Abstract

Keywords

-

DİNE SOSYOLOJİK BAKIŞ AÇILARINDAKİ GELİŞMELER

Abstract

Dinin incelenmesi, sosyolojinin en eski ilgi alanlarından birisidir. On dokuzuncu
yüzyıl ile yirminci yüzyılın başındaki sosyologların çoğu, dinin analizini, sosyal ve kültü‐
rel hayatla ilgili daha genel düşüncelerinin merkezine almışlardır. Bu eğilim özellikle
klasik dönem sosyologları için daha geçerlidir. Ancak onlar sosyolojiyi kendi pozitivist
felsefeleriyle damgalamışlardır. Bu durum, din sosyolojisinde de görülebilir. Bu pozitivist felsefe, özellikle agnostisizm ile birleşerek, Spencer, Tylor, Frazer ve
Durkheim’ınkiler gibi dini, bir çeşit kolektif delilik ve manası her nasılsa unutulmuş veya
yanlış  anlaşılmış  bir sembolik düşünce ve davranış  çeşidi olarak tanımlayan pozitivist
gelenekli din teorileri üretmeye yol açmıştır.  
Pozitivizm aynı zamanda sosyal evrim teorilerine yoğunlaşmayı da teşvik etmiştir.
Bu yüzden pozitivist ve evrimci sosyologlar, dinin kaynağı, evrimi ve geleceğiyle ilgili
açıklamalar yapmaya yönelmişlerdir. Onlardan bazıları modernleşme ve sekülerleşme
süreçlerinin bir neticesi olarak Tanrı’nın veya dinin ölümünden söz etmişlerdir.  
Bugünlerde, hepsi olmasa bile din sosyologlarının çoğunun modernleşme ve
sekülerleşme tartışmalarına katılmadıklarını görüyoruz. Tersine, onlar gerçekçi bir tutum takınarak dinin ekonomi, siyaset veya eğitim vs. gibi alanlardaki etkilerini araştırmaya yönelmiş bulunmaktadırlar.