Akarsu Yönetiminde Peyzaj Sörveyi ve Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 5 , 262 - 271, 04.04.2016

Havva Ülgen Yenil Şükran Şahin

https://doi.org/10.17100/nevbiltek.211005

Öz

Su kaynakları yönetimi bütün gelişmiş ülkelerde ulusal çevre yönetim politikalarının en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Ancak ülkemizde bu konuya ilişkin çalışmalar son yıllarda başlatılmış, izlenecek bir politika tam olarak oluşturulmamıştır. Akarsu yönetim modelinin oluşturulmasında detay ölçekte analizler yapmak ve üst ölçekte de ilkeleri belirlemek gereklidir. Akarsular ve komşu alanları sadece belirgin doğal hayat kaynakları olarak değil, biotanın doğal döngü içinde, birbirleriyle ilişkilerini sürdüğü çizgisel habitatlar olarak ele alınmalıdır. “Akarsu Koridoru” terimi, son yıllarda önemini artıran bir kavramdır. Koridor terimi akarsu yöneticileri için çok önemlidir. Suyun kendisi ve temelde yakınında etkileyebileceği alanlarla beraber oluşturduğu bütünü anlatır. Habitatlar ve yakın alan kullanımı sörveyleri, akarsu çizgisinde ve ona yakın komşu alanlar koridorunda toplanmalıdır. Bu nedenle akarsu koridoru sörveyi, hem akarsu üzerinde hem de yakın komşu alanlarda gerçekleştirilir. Bu çalışmada, uluslararası akarsu yönetimi uygulamalarında sıklıkla rastlanan akarsu koridoru sörveyinin nasıl yapıldığı ve hangi yorumların oluşturulduğu konusunda literatür örneklemeleri verilerek, peyzaj yönetimi stratejilerinin belirlenmesinde sörvey ve teknik raporun yeri tartışılmıştır. Bu çerçeveden hareketle de, akarsu koridoru peyzaj sörveyine yönelik çalışmaların ekolojik yönleri, bu yaklaşımların peyzaj planlama ve stratejileri ile uyumu ve çatışma noktalarının belirlenmesi hedeflenmektedir. Türkiye’ de akarsu koridoru peyzaj sörveyi çalışmalarının akarsu yönetimi kurgusu içinde nasıl yer alabileceği ve örnek model gelişimine ilişkin öneriler ve stratejiler tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Akarsu Koridoru, Akarsu Peyzaj Sörveyi, Akarsu Yönetimi, Ekolojik Yaklaşımlar

Kaynakça

• Ağıralioğlu, N., Eriş, E., “Akarsu Düzenlemesinde Gelişmeler”, TMMOB İstanbul Bülten, 106, 19-25, İstanbul 2010.
• Asakawa, S., Yoshida, K., Yabe, K., “Perceptions of Urban Stream Corridors Within the Greenway System of Sapparo, Japan”, Landscape and Urban Planning, DOI 10.1016/S0169. 68, 167-182, 2004.
• Bolu, E., “Kentsel Alanlardaki Akarsuların Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi: Meriç Nehri Örneği”, Trakya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 2007.
• Federal Interagency Stream Restoration Working Group (FISRWG), “Stream Corridor Restoration: Principles, Process and Practices” 637 s, USA, 1998.
• Fernandez, D., Barquın,J., Raven, P.J., “A review of river habitat characterisation methods: indices vs. characterisation protocols”, Limnetica, 30(2), 217-234, Spain, 2011.
• Forman, R.T.T, Godron,M., “Landscape Ecology”, University of Minnesota, Wiley Publishers, USA, 1986.
• Freeman, R.,E., Ray, R.,O., “Landscape Ecology Practice by Small Scale River Conservation Groups”, Landscape and Urban Planning, 56, 171-184, 2001
• Gardiner, J.L., “River Project and Conservation: A Manual for Holistic Appraisal”, John Wiley and Sons Inc., UK, 1994.
• Keleş, R., Hamamcı, C., “Çevrebilim”, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 1993.
• Lawrence, A.B., Brown, R.,D., “An Ecological Framework for The Planning, Design and Management of Urban River Greenways”, Landscape and Urban Planning, 33, 211-225, 1995.
• NC, Stream Restoration Institute, “Stream Restoration, A Natural Channel Design Handbook”, NC State University, 128 s, , USA, 2003.
• NRA, “River Corridor Surveys: Methods and Procedures”, NRA Conservation Technical Handbook No 1,UK, 1992.
• NRA, “Surveys of Wildlife in River Corridors, Draft Methodology”, UK, 1993.
• Souchon, Y., “The Rhone River: Hydromorphological and Ecological Rehabilitation of a Heavely Man-Used Hydrosystem”, Centre for Mediterranean Cooperation Case Study, Italy, 2000.
• Şahin, Ş., “Dikmen Vadisi Peyzaj Potansiyelinin Saptanması ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 1996.
• Şahin, Ş., Perçin, H., Kurum, E.ve Memlük,Y., “Akarsu Koridorlarında Peyzaj Onarımı ve Doğaya Yeniden Kazandırma Teknik Kılavuzu”, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü adına BEL-DA Belde Proje ve Dan. Tic. Ltd. Şti. Yayını, 154 s, Ankara, 2014.
• Uzun, O., “Düzce Asar Suyu Havzası Peyzaj Değerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Geliştirilmesi”, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2003.
• Yenil, Ü., “Zir Deresi Ekolojik İyileştirme ve Peyzaj Yönetim Modeli”, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2010.
• Yıldırım, E., Yılmaz, T., Benliay, A., “Peyzaj Planlamada Akarsu Ekolojisinin Önemi”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6 (1), 51-54, 2013.