“KADEH DUASI” ÇEVRESİNDE GELİŞEN İNANIŞLARIN SANAL DÜNYADAKİ YANSIMALARI

Year 2022, , 113 - 127, 31.03.2022

Erol Aksoy

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1002090

Cited By: 1

Abstract

Bir toplumun üyelerinin ya da toplumsal grupların yaşam biçimlerine göndermelerde bulunan kültür, bir milletin tarihi gelişim seyri içerisinde meydana getirdiği maddi ve manevi değerler bütünüdür. Öncelikle sözlü ortamda yüzlerce yıllık bir süreç içerisinde oluşan kültürün bir yönü inançlar ve bu inançlara bağlı uygulamalarla ilgilidir. Yapılan çalışmalar ve elde edilen bulgulara göre yeryüzünde inançsız bir toplumun olmadığı görülmektedir. Her toplumun kendine göre bir inanç sistemi vardır. Toplum hayatını yönlendiren bu inançların bir yönünü de dualar oluşturmaktadır. Müslüman Türk kültüründe de duaya büyük bir önem verilmiştir. Türkler, hayatlarının pek çok safhasında ve ihtiyaç duydukları durumlarda dualardan yardım almışlardır. İşte toplum hayatımızı ve inanç dünyamızı şekillendiren dualardan biri de halk arasında “Kadeh Duası” olarak bilinen duadır.
Kadeh Duası’nın ülkemizdeki çeşitli yazma eser kütüphanelerinde beş nüshası bulunmaktadır. İşte bu çalışmada önce inanç-inanış-dua-toplum ilişkisi üzerinde durulacak ardından şahsi kitaplığımızda bulunan yazma bir “Kadeh Duası Şerhi” tanıtılarak bu dua çevresinde gelişen halk inanışlarının sanal dünyadaki yansımaları irdelenecektir.

Keywords

Kadeh Duası, Sözlü Kültür, İnanış.

References

• Adam, B. (2017). “Dua, Rukye, Havas İlmi, Tılsım ve Büyü”, Halk İnanışları El Kitabı (Edt. Durmuş Arık, Ahmet Hikmet Eroğlu), Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ak, M. (2018). Ziyaret Fenomeni ve Türk Popüler Dindarlığı, İstanbul: Kriter Yayınları.
• Akarsu, B. (1994). Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Artun, E. (2008). Türk Halkbilimi, İstanbul: Kitabevi.
• Baldini, M. (2000). İletişim Tarihi (Çev. Gül Batuş), İstanbul: Avcıol Yayınları.
• Ceylan, Ö. (1997). “Kadeh Duası’na Dair”, Dergâh, C. 8, S. 87 (Mayıs), s. 8-10.
• Connerton, P. (1999). Toplumlar Nasıl Anımsar?, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (1999). “Sözlü Kültürden Yazılı Kültür Ortamına Geçiş Bağlamında Erken Dönem Osmanlı Tarihlerinden Âşık Paşazâdenin Epik Karakteri Üzerine Tespitler”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı. s. 65-82.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Demirci, K. (2001). “Kaf Dağı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 24, s. 144-145.
• Demircioğlu, Z. (2017). “İnternet Kullanımının Toplumsal İlişkilerin Dönüşümü Üzerine Etkileri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 10, S. 52, Ekim, s. 621-627.
• Donuk, S. (2012). “Şerh-i Du’a-yı Kadeh ve Kadeh Duası Mazmunu”. Turkish Studies, C. 7/4, s. 1599-1629.
• Ergun, M. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C.1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Eroğlu, A. H. (2017). “Halk İnanışlarına Giriş”. Halk İnanışları El Kitabı (Edt. Durmuş Arık, Ahmet Hikmet Eroğlu), Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ersoy, R. (2004). “Sözlü Kültür ve Sözlü Tarih İlişkisi Üzerine Bazı Görüşler”. Milli Folklor, S. 61 s. 102-110.
• Goody, J. (2009). “Sözlü Kültür” (Çev. ?). Milli Folklor, S. 83. s. 128-132.
• İmam N. (2017). El-EzkârResulullah’ın Dilinden Dualar ve Zikirler (Çev. Harun Ünal, Ahmet Yasin Eroğlu), İstanbul: Ravza Yayınları.
• Oğuz, Ö. (2012). “Bir Sözlü Anlatım Tekniği Olarak Evliyâ Çelebi’nin Ara Sözleri”. Evliyâ Çelebi’nin Sözlü Kaynakları (Hzl. M. Öcal Oğuz, Yeliz Özay), Ankara: UNESCO Türkiye Milli Yayınları.
• Olick, J. K. (2014). “Kolektif Bellek: İki Farklı Kültür” (Çev. Meral Güneşdoğmuş). Moment Dergi Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, C. 1 S. 2, 175-211.
• Ong, W. J. (2007). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi (Çev. Sema PostacıoğluBanon), İstanbul: Metis Yayınları.
• Özdemir, İ. (2012). “Sanal Kültür: Yanılsama mı, Gerçeklik mi?”. Folklor/Edebiyat, C. 18, S. 71, s. 13-34.
• Pehlivan, R. (1997). Büyük Dua Ansiklopedisi, İstanbul: Gonca Yayınevi.
• Stark, R. (2005). Tek Gerçek Tanrı Tektanrıcılığın Tarihsel Sonuçları (Çev. Çiğdem Özüer), İstanbul: Literatür Yayınları.
• Tatlılıoğlu, D. (2000). “Türkmen Irımları (Halk İnançları)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 4, s. 151-166.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Üçüncü, K. (2004). “Sözlü Kültür/Tarih Bağlamında Edebî Bir Metin Olarak Otman Baba Vilâyetnamesi”. Bilig, S. 28. s. 1-29.
• Yıldırım, D. (1998). Türk Bitiği Araştırma/İnceleme Yazıları, Ankara: Akçağ.
• Yıldırım, H. (Hzl.) (2013). Ayet ve Hadislerle Sahih Dualar, İstanbul: Sağlam Yayınevi.