RUMELİ MÜFETTİŞLİĞİ’NİN SELANİK KAZASINDA ZİRAAT GELİRİNİ ARTIRMA FAALİYETLERİ (R.1321/M.1905-06)

Year 2022, , 969 - 986, 15.07.2022

Kemalettin Koç

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1098983

Abstract

XIX. yüzyılın sonunda Rumeli’de sosyal ve ekonomik sorunlar bulunmaktaydı. Osmanlı Devleti dış kaynaklı bu sorunları çözmek istemiştir. Bu faaliyetler kapsamında Selanik kazasının tarımsal gelirlerinin artırılması hedeflenmiştir. Zira tarımsal gelir artırılırsa hem halk hem de devlet hazinesi bundan faydalanmış olacaktı. Dolayısıyla bölgede yaşanacak ekonomik refah, gayrimüslim halkın da devlete olan bağlılığını artıracaktı.
Tüm bu ekonomik ve sosyal sorunlara çözüm bulmak amacıyla, XX. yüzyılın başlarında Rumeli Müfettişliği kurulmuştur. Müfettişlik kısa sürede teşkilatlanmasını tamamlamıştır. Müfettişlik bölgenin kalkınması için yapılması gerekenleri belirlemiş ve organize etmiştir. Bu faaliyetler kapsamında Rumeli Müfettişliği, Selanik Vilayeti merkez kazasında tarımın gelişmesi için âşar tahsilinde tahmis-i âşar usulünü hayata geçirmiştir. Düzenli ve disiplinli çalışmalar olumlu sonuç vermiştir. Yapılan çalışmalar sayesinde kazanın âşar geliri, önceki yedi yılın gelirinden daha yüksek oranda gerçekleşmiştir. Böylece hem halkın geliri artmış hem de hazinenin geliri yükselmiştir.

Keywords

Rumeli Müfettişliği, Selanik, Tarım, Tahmîs-i Âşar, Sosyal Refah

References

• Bâbıâlî Evrak Odası (BOA, BEO): 2541/190537. Cevdet Adliye (BOA, C.ADL.): 35/2085; 56/3361. İrade Taltifat (BOA, İ.TAL.): 177/39. İrâde Maliye (BOA, İ.ML): 63/41. İrade Meclis-i Mahsus (BOA, İ.MMS): 99/4178. Meclis-i Vükela Mazbataları (BOA, MV): 62/46; 95/46. Rumeli Müfettişliği Müteferrika Evrak (BOA, TFR.I.M): 3/239. Rumeli Müfettişliği Umum Evrakı (BOA, TFR.I..UM): 10/928.3; 30/2912; 9/802.
• Rumeli Müfettişliği Selanik Evrakı (BOA, TFR.I.SL): 139/13849; 1/29; 118/11718; 154/15355; 170/16954; 170/16954; 171/17043; 179/17900; 180/17990; 180/17990; 183/18231; 201/20009; 204/20327; 211/21032; 211/21032; 23/2206; 72/7130; 72/7130; 77/7684; 78/7781; 78/7781; 81/8083; 81/8083; 81/8083; 82/8104; 82/8127; 83/8229; 86/8505; 93/9268; 93/9268; 95/9462; 96/9574; 180/17990.
• Bayraktar, K. (2014). Makedonya Sorunu ve Avrupa Müdahalesi (1902-1905). Bilig, (69), 1-28. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25364/267717
• Dede, E. (2017). Selanik Ziraat Mektebi (1889-1912), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi.
• Esirgen, S. Ö. (2016). Osmanlıdan Cumhuriyete Noterliğin Gelişimi. II. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri, C. I, Fethi Gedikli (Ed.), İstanbul: On iki levha Yayıncılık, s. 49-86.
• Kadıoğlu, S. (2015). Osmanlı Döneminde Türkiye’de Ziraat Okulları Üzerine Notlar ve ‘Tedrisat¬ı Ziraiye Nizamnamesi. Kutadgubilig: Felsefe-Bilim Araştırmaları, Sayı: 8, 239-¬257.
• Karaman, M. A. (2017). XIX. Yüzyılda Selanik’te Musevi Bir Aile: Alatiniler. History Studies, 9 (5), 129-142. DOI: 10.9737/hist.2017.563.
• Koç, K. (2021, August 21-22). II. Abdülhamid’in Rumeli Islahatı: Manastır Kazası’nda Tahmîs-i Âşar Usulü’nün Tecrübe Edilmesi (R.1320/1904-05) [Sözlü sunum], International Conference On Ottoman Empire Studies In Three Continents İstanbul, 2021, s. 61-72.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi (2010), haz. Yusuf İhsan Genç vd., İstanbul: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/osmanli-arsivi-yayinlar/BA%C5%9EBAKANLIK%20OSMANLI%20AR%C5%9E%C4%B0V%20REHBER%C4%B0.pdf. 09.03.2022.
• Selanik Hamid-i Ziraat-ı Ameliyat Mektebi, ALB, 68/3). (http://ataturkkitapligi.ibb.gov.tr/yordambt/yordam.php?aTumu=#). (12.03.2022)
• Osmanlıca Tapu Terimleri Sözlüğü (2017). haz. Hayrettin Gültekin, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü. http://www.imarkadastro.com/userfiles/file/Osmanlica_TAPU_Terimleri_Sozlugu.pdf (05.01.2022.)