KLASİK TÜRK EDEBİYATINDA NÜBÜVVET MÜHRÜ VE HASAN HİLMİ’NİN LEVHA-İ MÜHR-İ ŞERÎF ADLI ESERİ

Year 2022, , 2364 - 2384, 30.12.2022

Bünyamin Taş

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1184710

Abstract

Modern dönem öncesi Müslümanların edebiyatlarında başlıca işlenen konulardan biri Hz. Muhammed’dir. Müslüman şair ve yazarlar, peygamberlerini hem düzyazı hem de manzum eserlerinde sık sık anmıştır. Özellikle edebî eserlerde daha çok olağanüstü yönleri ile zikretmiştir. Bu doğrultuda Hz. Muhammed’in vücudunda yer alan fiziksel bir özelliği olduğu hâlde sonradan mucizevî anlamlar yüklenen nübüvvet mührü (hâtemü’n-nübüvve, hâtem-i nübüvvet, mühr-i nübüvvet) de edebiyatın konusu edilegelmiştir. Söz konusu fiziksel özellik, klasik Türk edebiyatında başlangıçtan itibaren ona olağanüstülük atfeden inançlar bağlamında konu edilmiştir. Klasik Türk edebiyatını üreten toplumda, zaman içinde, çeşitli rivayetlerden esinlenerek tasarlanan nübüvvet mührü modelleri levhalara çıkarılmak suretiyle mukaddes bir nesneye dönüştürülmüştür. Bu kutsal objenin olağanüstü güçleri bulunduğuna da inanılmıştır. Hasan Hilmi’nin Levha-i Mühr-i Şerîf’i anılan inançların nihai ürünü olarak nitelenebilecek bir eserdir. Eserde bu levhaların ne gibi faydalar sağladığına dair inançlar konu edilmiştir. Ayrıca nübüvvet mührünü yansıttığına inanılan bir levha modeli de resmedilmiştir. Bu çalışmada, daha önce bilimsel bir yayının konusu olmayan Hasan Hilmi’nin Levha-i Mühr-i Şerîf adlı eserinin incelemesi ve el yazması metninin çeviri yazıya aktarımı yapılmıştır.

Keywords

Nübüvvet Mührü, Hasan Hilmi, Levha-i Mühr-i Şerîf

References

• Ahatlı, E. (2001). Nübüvvet mührü (tarihî süreçteki algılanması ve anlamlandırılması). Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(3), 281-302.
• Aynülkudât Hemedânî. (2016). Temhîdât aşk ve hakîkat üzerine konuşmalar. (H. Baltacı, Çev.) İstanbul: Dergâh.
• Ceyhan, N. (2021). Klasik İslâm tarihi kaynaklarında nübüvvet mührü. ATEBE(6), 53-77.
• Çelebioğlu, A. (1996). Muhammediye. İstanbul: MEB.
• Ekici, H. (2010). Hasan Hilmî Edirnevî Dîvânı (inceleme-metin) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekici, H., & Gümüş, K. (2020). Hasan Hilmî Dîvânı (inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım). Ankara: Sonçağ Akademi.
• Ekici, H., & Taş, B. (2022). Hasan Hilmi ve Münzevî Risâlesi. Ankara: Son Çağ.
• Emami, A., & Sharafaeei, M. (1393 (2015)). Nigâhî be şurûh-i irfânî-i mühr-i nübüvvet/A look at mystical commentaries of mohr-e nabovat. Pijûhişhâ-yi Edeb-i İrfânî (Gevher-i Gûyâ)/Researches On Mystical Literature (Gowhar-i-Guya), 8(2), 29-48.
• Hasan Hilmi. (1329 (1911)). Levha-i mühr-i şerîf. Ankara: Milli Kütüphane. Arşiv No: 06 Mil Yz B 421. v. 270a-272a.
• Hasan Hilmi. (1981). Miftâhu'l-ârifîn. (H. Ege, O. Dalcı, & İ. Gündüz, Dü) İstanbul: Şelale.
• Kayıcı, H. (2013). Sâlnâmelere göre idârî, sosyal ve ekonomik yapısıyla Edirne Sancağı. İstanbul: Edirne Valiliği.
• Kazancıgil, R., Gökçe, N., & Öncel, M. (2014). Edirne il yıllığı H. 1319-M. 1901. Edirne: Edirne Valiliği.
• Köksal, M. F. (2011). Mevlid-nâme. Ankara: TDV.
• Muhammed Hâdî bin Muhammed Hüseynî. (1114 (1703)). Ziyâu’l-uyûn . İran Kitâbhâne-i Meclis-i Şûra-yı Millî Kütüphanesi, Arşiv No: 5580.
• Mustafa Fevzî bin Nu'mân. (1913). Şümûsu’s-sâfî fî-evfâfi’l-Mustafâ. İstanbul: Tevsî'-i Tıbâ'at Matba'ası.
• Sazlık, F. (2010). Hasan Hilmî hayatı, edebî kişiliği, dîvânı ve dîvânının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sinanoğlu, M. (2007). Nübüvvet Mührü. TDV İslâm ansiklopedisi (Cilt 33). içinde İstanbul: İSAM.
• Soydan, S. (2002). Niyazi'nin Tercüme-i Hilye-i Şerif adlı eserinin inceleme, metin ve sözlük çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yeniterzi, E. (1989). Divan şiirinde na't. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi).
• Yılmaz, Y. (2014). Süleyman Çelebi Dede Mevlid-i Şerîf gramer-metin-dizin. Ankara: SAGE.