TÜRK DÜNYASI ÖĞRENCİLERİNİN UNESCO SOMUT OLMAYAN KÜLTÜR MİRASI DEĞERLERİNE İLİŞKİN BİLGİ VE DENEYİM DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Year 2020, Volume: 10 Issue: 2, 608 - 624, 30.12.2020

Çetin Akkuş

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.772492

Cited By: 2

Abstract

Bu araştırmada Türk Cumhuriyetlerinden Türkiye’ye lisans öğrenimi amacıyla gelmiş üniversite öğrencilerinin kendi ülkelerinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’nde yer alan kaynaklarına ilişkin bilgi ve deneyim düzeylerini tespit etmek amaçlanmıştır. Ayrıca listede bazı ortak değerleri tescillenen Türk Dünyası ülkeleri öğrencilerinin bu değerlere ilişkin bilgi ve deneyim düzeylerinin farklılığını saptamak hedeflenmiştir. Bu amaçla Kastamonu Üniversitesi’nde öğrenim gören Türkiye vatandaşı öğrenciler ile Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’dan gelen toplam 399 öğrenciye ulaşılmıştır. Ulaşılan verilere tanımlayıcı istatistikler ve farklılık analizleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda en yüksek bilgi ve deneyim ortalamasına sahip ülke Kırgızistan olurken bunu sırasıyla Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan takip etmiştir. Kültürel miras değerleri içerisinde en bilinen unsurlar; Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan için Nevruz, Kırgızistan için Kırgız Destan Üçlemesi, Özbekistan için Özbek pilavı ve Türkiye için Karagöz olmuştur. Vatandaşları tarafından en az bilinen unsurlar ise; Azerbaycan için Çevgen oyunu, Kırgızistan için ekmek (lavaş, yufka) yapma kültürü, Kazakistan için Doğan-Şahinle avlanma, Özbekistan için Katta Ashula ve Boysun ilçesi kültürel alanı, Türkmenistan için Geleneksel Türk halı yapım sanatı ve son olarak Türkiye için Islık Dili ve Semah olmuştur. Ayrıca ortak somut olmayan kültürel miraslardan Nevruz, Lavaş, Dede Korkut ve Âşıklık geleneğine ilişkin bilgi ve deneyim düzeyi ülkelere göre farklılık gösterirken, epik anlatıcılık için anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir

Keywords

UNESCO, Somut Olmayan Kültürel Miras, Kastamonu

References

• Akkuş, G., Karaca, Ş. ve Polat, G. (2015). Miras farkındalığı ve deneyimi: Üniversite öğrencilerine yönelik keşifsel bir çalışma. Akademik Bakış Dergisi, 50(Temmuz – Ağustos), 71-81.
• Akşit Aşık, N. (2017). Değişen kahve tüketim alışkanlıkları ve Türk kahvesi üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 310-325.
• Arıkan, M. ve Kallimci, İ. T. (2008). Kutsal Kırgız Kalpağı. Turkish Studies, 3(2), 33-42.
• Asanov, Ü. ve Akmataliyev, A. (2004). Kırgız adabiyat entsiklopediyası, Bişkek.
• Aykan, B. (2016). The politics of intangible heritage and food fights in Western Asia. International Journal of Heritage Studies, 22(10), 799-810.
• Belber, B. G. ve Sözbilen, G. (2019). Turizm öğrencilerinin boş zaman etkinlikleri içerisinde somut olmayan kültürel miras (SOKÜM) unsurlarının yeri. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(2), 897-916.
• Euronews (2020). Web: https://tr.euronews.com/2015/05/25/azeri-koyu-lahic-iki-yuzyillik-bakircilik-gelenegine-tutunuyor adresinden 13 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• Gülveren, Z. (2016). Kuşköy Islık Dili’nin halkbilimi açısından değerlendirilmesi. III. Uluslararası Genç Halkbilimciler Sempozyumu Bildirileri. (s. 115-124). 19 Kasım 2016, Ankara.
• Karaca Yılmaz, Ş., Şahbudak, E., Akkuş, Ş. ve Işkın, M. (2017). Kültürel miras farkındalığı: Cumhuriyet Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir uygulama çalışması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(16), 86-100.
• Karaman, R. (2008). Anadolu’da Nevruz Kutlamaları. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(13), 129-145.
• Kartal, A. (2017). Meddahlık geleneğinin günümüz sanatçılarındaki yansıması üzerine bir değerlendirme. Turkish Academic Research Review, 2(1), 11-20.
• Kaya, D. (2005). Kırgızlar’ın millî oyunu Kökbörü. M. S. Genim, O. Belli ve Y. Dağlı. (Editörler). İzzet Gündağ Kayaoğlu Hatıra Kitabı Makaleler. İstanbul: Taç Vakfı Yayınları, s.303-313’deki makale.
• Khayitbaevich, D. K. (2016). About the Art of Askiya. Anglisticum Journal (AJ), 5(12), 32-38.
• Kurin, R. (2004). Safeguarding Intangible Cultural Heritage in the 2003 UNESCO Convention: A critical appraisal. Museum International, 56, 66-77.
• Lenzerini, F. (2011). Intangible Cultural Heritage: The living culture of peoples. European Journal of International Law, 22(1), 101-120. Nurmemmet, A. (1996). Türkmenlerde ve dünyada Göroglu. Bilig, 3(Güz-96), 144-154.
• Öztürk, A., Kılıçarslan, D., Demir, Y. ve Caber, M. (2015). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin Türkiye kültürel miras unsurları ile ilgili bilgi ve deneyimlerinin tespiti. 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. (s. 1-19). 12-15 Kasım 2015, Çanakkale.
• Rahmoni, R., ve Perry, J. (2001). Traces of ancient Iranian culture in Boysun District, Uzbekistan. Asian Folklore Studies, 60(2), 295-304.
• Rzayeva, S. (2019). Küreselleşme ve Somut Olmayan Kültürel Miras ilişkisi: Azerbaycan örneği. Yayınlanmış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezer S. (2016). Kabak Kemane ile Azeri Kamançası’nın yapı ve icra tekniği açısından karşılaştırılması. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Soysal, F. (2012). Rast Muğamı çerçevesinde Azerbaycan Muğam kavramı. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tiendeo (2015). Web: https://www.tiendeo.com/blog/wp-content/uploads/2015/10/PR_oct2015_TR-.pdf adresinden 19 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• Toktaş, P. (2012). Türk Ebru Sanatçılarının kronolojik olarak incelenmesi. Akdeniz Sanat, 5(9), 123-132.
• Turaeva, R. (2008). The cultural baggage of Khorezmian identity: Traditional forms of singing and dancing in Khorezm and in Tashkent. Central Asian Survey, 27(2), 143-153.
• Turunç, A. S. (2011). Türkiye’de Tar eğitiminde görülen problemler ve çözüm yolları. Yayınlanmış doktora tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk Diyanet Vakfı. (2004). İslâm ansiklopedisi. (29. Cilt) Ankara: TDV.
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2018). Türkiye israf raporu. Ankara, T.C. Ticaret Bakanlığı.
• Türktoyu (2020). Web: https://www.turktoyu.com/kulturel-miras-ala-kiyiz-ve-sirdak-1 adresinden 12 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• Türkmen, M. (2009). Dünden bugüne Türk toplumlarında Çavgen/Çöğen/Çevgan/Polo oyununa genel bakış. Türk Dünyası Araştırmaları, 183, 479-492.
• UNESCO (2020a). Intagible Cultural Heritage. Web: https://ich.unesco.org/en/00011?type=00003#tabs adresinden 10 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020b). Web: https://ich.unesco.org/en/USL/yalli-kochari-tenzere-traditional-group-dances-of-nakhchivan-01190 adresinden 13 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020c). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/kazakh-traditional-art-of-dombra-kuy-00996 adresinden 14 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020d). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-spring-festive-rites-of-the-kazakh-horse-breeders-01402 adresinden 13 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020e). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/cultural-space-of-boysun-district-00019 adresinden 14 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020f). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/kushtdepdi-rite-of-singing-and-dancing-01259 adresinden 10 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020g). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/semah-alevi-bektasi-ritual-00384 adresinden 15 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020h). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-craftsmanship-of-cini-making-01058 adresinden 12 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• UNESCO (2020i). Web: https://ich.unesco.org/en/RL/flatbread-making-and-sharing-culture-lavash-katyrma-jupka-yufka-01181 adresinden 11 Mayıs 2020’de alınmıştır.
• Yalçın, S. K. ve Şengül, M. (2004). Dede Korkut Hikâyeleri’nin çocuk eğitimi açısından öne sürdüğü değerler ve ortaya çıkarmak istediği tip üzerine bir değerlendirme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(12), 209-223.
• Zeranska-Kominek, S., Kostrubiec, B., ve Wierzejewska, J. (1982). Universal symbols in the Bukharan Shashmaqam. Asian Music,14(1), 74-93.
• Zokirov, A. (2017). The tradition of the joint voice singing in the context of the orient culture (As an example of Margilan singing school). Journal of Literature and Art Studies, 7(8), 1020-1023.