DAMAD HALİL PAŞA (ö. 1603): “MUTEDİL” BİR OSMANLI PAŞASININ HAYATI VE KARİYERİ

Year 2022, Volume: 12 Issue: 3, 1638 - 1652, 02.10.2022

Evrim Türkçelik

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1128442

Abstract

Bu çalışma 16. yüzyıl sonu ve 17. yüzyıl başlarının göz ardı edilmiş vezirlerinden biri olan Halil Paşa’nın kariyerini ele almaktadır. Halil Paşa, III. Murad ve III. Mehmed dönemlerinde iktidara en yakın devlet adamlarından olmasına rağmen hayatına ve kariyerine odaklanan bir çalışma bulunmamaktadır. Halil Paşa, III. Murad döneminde vezaret rütbesine ve hanedan damatlığına ulaşmış; III. Mehmed’in saltanatında kapudan paşa ve sadaret kaymakamlığı makamlarında bulunmuş ve Valide Sultan konumuyla büyük güce ulaşan Safiye Sultan’a en yakın vezirlerden biri olmuştur. Halil Paşa, her ne kadar ilk bakışta istikrarlı bir kariyer sürdürmüş gibi gözükse de Osmanlı siyasi ve askeri düzenindeki problemler yüzünden geldiği makamlarda tutunamamış ve başarılı bir kariyer görüntüsü çizmekten uzak kalmıştır. Bu makale, Halil Paşa’nın kariyerinin ana hatlarını, yaşadığı kritik değişim zamanlarını ve bu süreç içerisinde oynadığı önemli rolleri izleyerek tarihsel bir değerlendirmesini sunmak ve tarih yazımının ilgi göstermediği bu paşayı nispeten belirsiz bir figür olmaktan kurtarmayı amaçlamaktadır.

Keywords

Osmanlı hanedanı, III. Murad, Safiye Sultan, III. Mehmed, Kapudan Paşa

References

• Archivo General de Simancas (AGS), Estado (E) AGS, E, 1545; K1676; 1158; 1094; 1095; 1345; 1346; 1349; 1350. Archivio di Stato di Venezia (ASVe), SDC (Senato, Dispacci ambasciatori Constantinopoli) ASVe, SDC, 37; 38; 40, 41, 47. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi [BOA] BOA, [Mühimme Defteri] MD. 64. BOA, [Bâb-ı Âsafî Ruûs Kalemi Defterleri] A.RSK.d 1471. BOA, A.RSK.d 1472. BOA, A.RSK.d 1473. BOA, [Bâb-ı Âsafî Nişan ve Tahvîl Defterleri] A.NŞT.d 1141. BOA, [Kamil Kepeci] KK.d 252. BOA, [Kamil Kepeci] KK.d 253.
• Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi (TSMK) Seyyid Lokmân, Tomar-ı Hümâyun, TSMK A. 3599.