SEÇİM KANUNLARI VE UYGULAMALAR ÜZERİNDEN 1946 VE 1950 SEÇİMLERİNE BAKIŞ

Year 2022, Volume: 12 Issue: 3, 1372 - 1389, 02.10.2022

Tekin İdem

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1137738

Abstract

Bu çalışmanın amacı; 1946 ve 1950 seçimlerini seçim kanunları ve uygulamaları üzerinden kritize ederek 1946 seçimlerini CHP’nin kazanmasındaki temel sebeplerin neler olduğunu ortaya koymaktır.
Seçim kavramını Cumhuriyet’in ilk yıllarında tek parti yönetimi olduğundan gerçek anlamda uygulamak mümkün olmamıştır. Demokrasiye geçme çabaları 1924’te ve 1930’daki teşebbüslerde başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Cumhuriyet dönemi devrimlerinin yarattığı sosyo kültürel tepkiler, II. Dünya Savaşı ekonomi politikalarının toplumda meydana getirdiği memnuniyetsizlikler zaman içinde bir muhalefet oluşmasına neden olmuştur. 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti’nin kurulması ile Türk siyaseti demokrasiye geçişi başarabilmiştir.
DP’nin kurulduktan kısa süre sonra yurt genelinde hızlı bir teşkilatlanmaya gitmesi üzerine CHP’li yöneticiler seçim kanunu değiştirmişler ve 1947 yılında yapılması gereken seçimleri 1946 yılında yapmışlardır. Seçim kanununda yer alan açık oy gizli tasnif ilkesi 1946 seçimlerinin tarihe şaibeli seçimler olarak geçmesini sağlamıştır. CHP’li bazı yöneticilerin de kabul ettiği gibi bu seçimlerde usulsüzlükler yaşanmıştır. Fakat 1946 seçimlerini CHP’nin kazanmasındaki esas nokta; seçimlerin “baskın seçim” olarak gerçekleşmesi ve seçim sonuçlarının çoğunluk sistemine göre belirlenmesidir.
1950 seçimlerine gidilirken muhalefetin seçim kanunu ile ilgili taleplerinde önemli değişiklikler gerçekleştiren CHP’li yöneticiler bu seçimleri de kazanacaklarına inandıkları için çoğunluk sistemini tüm eleştirilere rağmen değiştirmemişlerdir. DP’den gelen 150 milletvekili karşılığında ittifak talebini reddetmeleri de seçimleri kazanacaklarına olan inançlarındandır.

Keywords

CHP, DP, 1946 Seçimleri, Çoğunluk Sistemi, Seçim Kanunu

References

• Ahmad, F. (1995). Modern Türkiye’nin Oluşumu. İstanbul: Sarmal Yayınevi. Akar,R. (2000). Aşkale Yolcusu Varlık Vergisi ve Çalışma Kampları. İstanbul: Belge Yayınları. Akbalık, H. (2006). 1946-1950 Döneminde CHP’nin Seçim Çalışmaları, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akşam Gazetesi.