OECD ÜLKELERİNİN SAĞLIK GÖSTERGELERİ AÇISINDAN KÜMELEME ANALİZİ YÖNTEMİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2022, Volume: 12 Issue: 4, 2010 - 2021, 30.12.2022

Aslı Köse

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1080274

Abstract

Bu araştırmanın amacı 2019 yılı sağlık göstergelerine göre OECD ülkelerinin küme analizi ile değerlendirilmesidir. Veriler OECD tarafından yayınlanan Bir Bakışta Sağlık araştırma raporundan alınmıştır. Araştırmada kullanılan sağlık insan gücü ile ilgili göstergeler 1000 kişiye düşen hemşire ve hekim sayısı, sağlık statüsü ile ilgili göstergeler doğumda beklenen yaşam süresi, 100.000 kişi başına düşen ölüm oranıdır. Sağlık sektörü kaynakları ile göstergeler sağlık harcaması ve satın alma paritesine göre kişi başı sağlık harcamasıdır. Bu boyutlardaki veriler farklı ölçüm oranlarına sahip olduğundan standartlaştırılmış Z değerleri alınmış ve analizler SPSS for Windows 15.0 programı ile yapılmıştır. Seçilen sağlık göstergelerine göre iki model kurulmuştur. Birinci modelde hemşire sayısı, doktor sayısı, doğumda beklenen yaşam süresi, 100.000 kişi başına düşen ölüm oranı, sağlık harcaması değişkenleri yer almıştır. İkinci modelde ise bu değişkenlere satın alma paritesine göre kişi başı sağlık harcaması değişkeni eklenmiştir. Bu modellere k-ortalamalar kümeleme yöntemi uygulanmıştır. Ülkelerin nasıl kümelendiği ve farklılıkların belirlenmesi amaçlanmıştır. Her iki modele göre ülkeler iki kümede gruplanmıştır.

Keywords

Kümeleme analizi, OECD ülkeleri, Sağlık göstergeleri

References

• Nghiem, S.H. and Connelly, L. B. (2017). Convergence and determinants of health expenditures in OECD countries. Health Economics Review, 7(29), 3-11.
• Galor, O. and Tsiddon, D.(1997). Technological progress, mobility and economic growth. American Economic Review. 87, 363–382.
• Okunade, A.A. and Murthy, V.N.R. (2002). Technology as a ‘major driver’ of health care costs: a cointegration analysis of the Newhouse conjecture. Journal of Health Economics, 21, 147-15.
• Smith, S., Newhouse, J.P., Freeland, MS. (2009). Income, insurance, and technology: why does health spending outpace economic growth? Health Aff. 28: 1276–843.
• Gupta, S., Verhoeven, M. and Tiongson, E.(2003). Public spending on health care and the poor. Health Economics, 12(8), 685-696.
• Arı, H.O. (2018). Türkiye’de sağlık harcamaları: ulusal sağlık hesapları Sonuçlarının genel değerlendirmesi 1999-2016. TÜSPE Yayınları: Ankara.
• Özgen, H. (2007). Sağlık Hizmetleri finansmanında cepten harcama: Nedir? Neden önemlidir?. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 10(2), 201-228.
• Ruger, J.P. and Kim, H. (2007). Out-of-pocket healthcare spending by the poor and chronically ill in the Republic of Korea. American Journal of Public Health, 97(5), 804-811.
• Koizumi, A. (1984). Longevity and health care: a cost-benefit type analysis of life expectancy and medical expenditure. Jinkogaku Kenkyu, 7, 9–14.
• Lorcu, F, Acar Bolat, B. ve Atakişi, A. (2012). Examining Turkey and member states of European Union in terms of health perspectives of Millennium Development Goals. Quality and Quantity, 46, 959-978.
• Köksal, S., Sipahioğlu, N. T., Yurtsever, E. ve Vehid, S. (2016). Temel sağlık düzeyi göstergeleri açısından Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkeleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(4), 205-212.
• Newhouse, J.P. (1992). Medical care costs: how much welfare loss? The Journal of Economic Perspectives, 6(3), 3-21.
• Parkin, D., McGuire, A. and Yule, B. (1987). Aggregate health expenditures and national income: Is health Care a luxury good?. Journal of Health Economics, 6, 109-127.
• Roberts, J. (1999). Sensitivity of elasticity estimates for OECD health care spending: analysis of a dynamic heterogeneous data field. Health Economics, 8(5), 459-472.
• Aydemir, C. ve Baylan, S. (2015). Sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 417-435.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın: Ankara.
• Alpar, R. (2011). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay Yayıncılık: Ankara.
• Önder, E. (2020). Sağlıkta gelişmekte olan teknolojiler yapay zeka & makine öğrenimi uygulamaları. Dora Yayıncılık: Bursa.
• Daştan, İ., Çetinkaya V. (2015). OECD ülkeleri ve Türkiye’nin sağlık sistemleri, sağlık harcamaları ve sağlık göstergeleri karşılaştırması. Sosyal Güvenlik Dergisi, 5(1), 104-134.
• Mut, S. ve Akyürek, E.Ç. (2017). OECD ülkelerinin sağlık göstergelerine göre kümeleme analizi ile sınıflandırılması, International Journal of Academic Value Studies, 3(12), 411-422.
• Çevik, S. (2013). Kamu sağlık harcamalarının sağlık sonuçları üzerindeki etkisi: ülkelerin gelir seviyelerine göre bir karşılaştırma. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 48, 113-133.
• Çetintürk, İ. Ve Gençtürk, M. (2020). OECD ülkelerinin sağlık harcama göstergelerinin kümeleme analizi ile sınıflandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11-26.
• Boz, C. ve Önder, E. (2017). OECD ülkelerinin sağlık sistemi performanslarının değerlendirilmesi. Sosyal Güvence Dergisi, 6(11), 24-61.
• Sonğur, C. (2016). Sağlık göstergelerine göre ekonomik kalkınma ve işbirliği örgütü ülkelerinin kümeleme analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(1), 197-224.
• Alptekin, N. ve Yeşilaydın, G. (2015). OECD ülkelerinin sağlık göstergelerine göre bulanık kümeleme analizi ile sınıflandırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 137-155.
• Alkaya, A. ve Alkaş, C. (2021). OECD ülkelerinin sağlık göstergelerine göre kümeleme analizi sınıflaması. Sosyal Güvence, 19, 427-474.
• Demir, A. ve Bakırcı, F. (2014). OECD üyesi ülkelerin ekonomik etkinliklerinin veri zarflama analiziyle ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 28(2). 109-132.
• Çelebi, A. ve Cura, S. (2013). Etkinlik göstergeleri açısından sağlık sistemleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Maliye Dergisi, 164(Ocak-Haziran), 47-67.
• Akçay, A. ve Erataş, F. (2015). Satın alma gücü paritesi teorisinin geçerliliği: G7 örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 81-100.
• Busse, R. and Blümel, M . (‎2014)‎. Germany: health system review https://apps.who.int/iris/handle/10665/130246 adresinden 15.01.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Ånen, R., Sagan, A., Sperre Saunes, İ. and Lindahl, A. K. (2013). Norway: health system review https://apps.who.int/iris/handle/10665/330299 adresinden 15.01.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Anders, A., Glenngård, A. and Merkur, S. (‎2012)‎. Sweden: health system review https://apps.who.int/iris/handle/10665/330318 adresinden 15.01.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Tezcan, N. (2020). Sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında Türkiye’de sağlık göstergelerinin analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Prof. Dr. Sabri ORMAN Özel Sayısı, 202-217.
• Erus, B. ve Aktakke, N. (2012). Impact of healthcare reforms on out-of-pocket health expenditures in Turkey for public insurees. The European Journal of Health Economics. 13; 337-346.
• Güleryüz, E.H. ve Köse, T. (2017). İşsizlik ve sağlıksızlıkları: Türkiye örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(633), 27-39. Grossman, M. (1999). The human capital model of the demand for health. National Bureau of Economic Research, Working Paper 7078.