Enerjinin yolculuğu: Fen bilimlerinde bir çizgi roman örneği

Year 2024, Volume: 14 Issue: 4, 2349 - 2364

Züleyha Şahan , Emel Atlı

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1512674

Abstract

İçinde bulunduğumuz 21.yy da yenilikler ve değişimler peş peşe gelmektedir. Buradan hareketle, eğitiminin misyonunda birçok değişim yapılmış ve eğitimin hedefleri, öğrencilerin karşılaştığı durumlarda eleştirel düşünebilen, durumlar hakkında yaptığı araştırmalar neticesinde bilgi edinen ve edindiği bilgiyi farklı yerlere transfer edebilen bireyler olmalarını sağlamak olarak belirlenmiştir. Eğitim ve teknolojinin birbirine entegre edilmesi günümüzde öğrencilere uygun bir öğrenme ortamı sunmaktadır. Bu nedenle, çağın gereklerine uygun öğrenme ortamı ve materyaller geliştirilmesi ihtiyaç haline gelmiştir. Özgün ve yeni materyaller öğrencinin daima ilgisini çekmiştir. Eğitimde kullanılan görsel materyallerden biri olan eğitici çizgi romanların kullanılması ile ilgili birçok çalışma yapılmış ve soyut kavramların anlamlandırılmasına, bilgilerin kalıcı olmasına katkı sağladıkları ve akademik başarıyı artırdıkları sonucuna varılmıştır. Bu bağlamda eğitimde çizgi roman kullanımı çoklu öğrenme ortamı oluşturduğundan aynı anda birden fazla duyuyu harekete geçirecektir. Bu çalışmada, web 2.0 araçları kullanılarak öğrencilerin deneyim sahibi olamayacakları bir konunun kavratılmasında yardımcı olacak bir eğitici dijital çizgi roman materyali tasarlanmaya çalışılmıştır. Tasarlanan çizgi romanın hem yüz yüze hem de uzaktan eğitimde öğrenmeye katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın amacı eğitici çizgi roman geliştirme sürecini detaylarıyla betimlenmesi, bu anlamda yapılacak benzer çalışmalara yol göstermesi ve yeni araştırmacılara rehber olmasıdır.

Keywords

Çizgi roman, fen bilimleri, tasarlama

Ethical Statement

Araştırmanın etik başvurusu 26/12/2022 tarihinde yapılmış olup araştırma NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ Etik Komisyonu'nun 26/12/2022 tarih ve 2200006503 sayılı onayı ile gerçekleştirilmiştir.

The journey of energy: A comics example in science

Abstract

In the 21st century we live in, innovations and changes are coming one after another. Based on this, many changes have been made in the mission of education and the goals of education have been determined as ensuring that students become individuals who can think critically in the situations they encounter, acquire knowledge as a result of research on situations, and transfer the knowledge they have acquired to different places. Integrating education and technology provides a suitable learning environment for students today. For this reason, it has become necessary to develop learning environments and materials suitable for the requirements of the age. The aim of the study is to describe the educational comic book development process in detail, to guide similar studies to be conducted in this sense and to guide new researchers. Original and new materials have always attracted the attention of students. Many studies have been conducted on the use of educational comics, one of the visual materials used in education, and it has been concluded that they contribute to the meaning of abstract concepts, retention of information and increase academic success. In this context, the use of comics in education will activate more than one sense at the same time as it creates a multi-learning environment. In this study, an attempt was made to design an educational digital comic material that will help students understand a subject that they may not have experience with, by using web 2.0 tools. It is thought that the designed comic book will contribute to learning in both face-to-face and distance education.

Keywords

Comics, science, education, design.

References

• Akdağ, S. (2023). Uzaktan öğretimle sosyal bilgiler dersinde eğitici çizgi roman kullanımının öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal öğrenmelerine etkisinin incelenmesi [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Alicenap, Ç. T. (2015). Kültürel mirasın çizgi film senaryolarında kullanılması. Türklük Bilimi Araştırmaları 37, 11-26.
• Alpin, H. (2002). 1001 soruda çizgi roman. İnkılap Yayınları.
• Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de karikatür, çizgi roman ve çizgi film. İletişim Yayıncılık.
• Aşçı, A. U. (2020). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan çizgi romanların değerler eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(69), 868-889.
• Babadağ, G., & Oluk, S. (2018, Mart 29-31). İlkokul 4. sınıf fen bilimleri öğretiminde eğitici çizgi romanın başarıya etkisi [Sözlü sunum]. I. Uluslararası Temel Eğitim Kongresi, Bursa.
• Başar, T., & Demiral, Ü. (2019). 2013, 2017 ve 2018 fen bilimleri dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 261-292.
• Brenner, E. R. (2007). Understanding anime ve manga. Libraries Unlimited.
• Cantek, L. (2019). Türkiye’de çizgi roman. İletişim Yayınları.
• Ceran, K. (1997). Dünya’da çizgi roman. Sanat Dünyamız, 22(64), 5-39.
• Cihan, N. (2014). Eğitsel araç olarak çizgi romanın ilköğretim 8. sınıf ders konularına uyarlanması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi (JERT), 3(3), 315-320.
• Çalış, G. (2023). Sosyal bilgiler dersi birey ve toplum öğrenme alanına yönelik geliştirilen çizgi roman materyalinin öğrencilerin toplumsal rolleri ifade etme biçimleri üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çepni, S., Ayas A., Johnson, D., & Turgut, M. F. (1997). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Çetin, Y. (2010). Okutan çizgiler. Milli Folklor, 22(85), 193-198.
• Çiçek-Şentürk, Ö. (2020). Argümantasyon destekli eğitici çizgi romanların öğrencilerin çevreye yönelik ilgi, motivasyon ve akademik başarılarına etkisi ile öğrenci deneyimleri [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Demir, İ. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, bilimsel araştırmalarda etik. Alfa Yayınları.
• Demirkaya, H. (2019). Eğitici çizgi romanın sosyal bilgiler dersinde kullanılmasına yönelik yarı deneysel bir çalışma. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 0(40), 92-108.
• Doğru, M., & Kıyıcı, F. B. (2005). Fen eğitiminin zorunluluğu. Anı Yayıncılık.
• Efecioğlu E (2013) The role of graphic novels in teaching english as a foreign language [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• El Refaie, E., & Hörschelmann, K (2010). Young people’s readings of a political cartoon and the concept of multimodal literacy. Discourse: Studies in the CulturalPolitics of Education, 31(2), 195-207.
• Gülersoy, A. E., & Türkal, B. (2020). Oluşturma-geliştirme açısından sosyal bilgiler öğretiminde bir öğretim materyali olarak çizgi roman kullanımı. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 6(2), 299-326. https://doi.org/10.47615/issej.839497
• Gündüz, M. (2012). Mustafa Satı Bey ve eğitim bilimi. Otorite Yayınları.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö., & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 80-88.
• ISTE, (2016). The ISTE national educational technology standarts and ISTE standarts for students. http://www.iste.org/standards/standards/for-students
• İlhan, G. O. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi romanların kullanımı [Doktora tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• İlhan, G. O., Kaba, G., & Sin, M. (2021). Usage of digital comics in distance learning during COVID-19. International Journal on Social and Education Sciences (IJonSES), 3(1), 161179. https://doi.org/10.46328/ijonses.106
• Jee, B. D., & Anggoro, F. K. (2012). Komik biliş: bilim çizgi romanlarının potansiyel bilişsel etkilerini keşfetmek. Bilişsel Eğitim ve Psikoloji Dergisi, 11(2), 196-208. https://doi.org/10.1891/1945-8959.11.2.196
• Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. Milli Eğitim Basımevi.
• Kara, C, Topkaya, Y., & Şimşek, U. (2012). Aktif vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler programındaki yeri. Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks (ZfWT), 4(3), 147-159.
• Keskin, A., & İlhan, G. O. (2021). Değerler eğitimine yönelik dijital çizgi roman tasarımı: “gizemli labirent”. Journal of Human and Social Sciences, 4(1), 250-264.
• Kireçci, Ü. (2008). Çizgi roman senaryosu. Crea Yayıncılık
• Koutnikova, M. (2017). The application of comics in science education. Acta Educationis Generalis, 7(3), 88-98.
• Kumaş, A. (2023). Fen bilimleri derslerinde hibrit eğitim kapsamında aktif öğrenme aracı olarak teknolojinin kullanımı. Trakya Eğitim Dergisi, 13(2), 962-976. https://doi.org/10.24315/tred.1100907
• Kumru, S. (2023) 7.sınıf birey ve toplum öğrenme alanının eğitici çizgi romanlar aracılığıyla aktarılmasına yönelik öğrenci görüşleri [Yüksek lisans tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kurt, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi roman kullanımına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Leylak, D., & Say, S. (2023). Sınıf öğretmenlerinin eğitici çizgi romanlar ile ilgili görüşleri. Journal of Education and New Approaches, 6(1), 96-127.
• Mc Vicker, C. J. (2007). Comic strips as a text structure for learning to read. The Reading Teacher, 61(1), 85-88.
• McCloud, S. (2019). Çizgi romanı anlamak. (C. Ülgen Çev.). Sırtlan Kitap.
• MEB, (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB, (2017). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ( 3, 4, 5, 6, 7, 8 ), Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• MEB, (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara: TTKB yayınları.
• MEB, (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Meydan, A. (2018). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. A. Uzunöz ve V.Aktepe (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleri II içinde. (ss. 329-364). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1018-1048.
• Missiou, M., & Stefos, E. (2012). Environmental education through comics and ınternet applications. A case study in high school. Journal of Environmental Protection and Ecology, 13(3), 2013-2019.
• Mutlu, Z. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretiminde çizgi roman kullanımına yönelik görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• OECD, (2016b). PISA 2015 results (Volume I): Excellence and equity in education, PISA. OECD Publishing.
• Orçan, A., & İngeç, Ş. K. (2016). Fizik öğretiminde çizgi-roman tekniği ile geliştirilen bilim kurgu hikâyelerinin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 628-643.
• Özdemir, E. (2010). Eğitici çizgi romanların altıncı sınıf öğrencilerinin ısı transferi kavramındaki başarısı üzerindeki etkileri [Yayınlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Schmidt, I. (2022), Yabancı dil olarak Almanca derslerinde görsel tasarlanmış eğitim materyali olarak dijital karikatür ve çizgi roman kullanımı [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Santos, G. T. D., & Bispo, A. C. K. D. A. (2017). The comics as teaching strategy in learning of students in an undergraduate management program. Revista de Administração Mackenzie (RAM), 18(1), 40-65.
• Stein, D., & Thon, J.N. (2015) From comic strips to graphic novels: Contributions to the theory and history of graphic narrative. Walter de Gruyter GmbH and Co KG.
• Şahan, Z. (2023). Fen bilimleri öğretiminde eğitici dijital çizgi roman materyali tasarımı ve materyalin kullanımının akademik başarıya etkisi [Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tek, Ş. (2023). 6. sınıf cebir konusunun eğitici çizgi romanlarla öğretiminin motivasyon, başarı ve kalıcılığa etkisi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tekin, E., & İlhan, G. O. (2021). Çizgi romanların yabancı dil öğretiminde kullanımı üzerine bir inceleme. Anasay, 17, 105-124.
• Tok, G. (2000). Çizgi roman. Bilim Çocuk Dergisi, Aralık, 5-11.
• Topkaya, Y., & Şimşek, U. (2015) Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersine yönelik tutum üzerinde eğitici çizgi romanların etkisi. Journal of Computer and Education Research, 3(6), 152-167.
• Topkaya, Y. (2014). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinde eğitici çizgi roman kullanımının bilişsel ve duyuşsal öğrenmelere etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Topkaya, Y., & Doğan, Y. (2020). 7. sınıf sosyal bilgiler dersindeki “çevre sorunları ve çevreyle ilgili örgütler” konularının öğretilmesinde eğitici çizgi romanların etkisi: Karma bir araştırma. Türk Eğitim Derneği Dergisi (Tedmem), 45(201), 167-188.
• Tuncer, N. (1993). Çizgi roman ve çocuk. Çocuk Vakfı Yayınları.
• Ünal, O., & Demirkaya, H. (2019). A semi-experimental study on the use of educational comics in social studies. International Journal of Geography and Geography Education, 40, 92-108.
• Yıldırım, E. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitici çizgi roman hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 52-70.
• Yılmaz, R. (2020). Öğrenme analitiği tabanlı süreç geri bildirimi kullanarak lisans öğrencilerinin sorgulama topluluğunu ve yansıtıcı düşünme becerilerini geliştirmek. Bilgisayar Destekli Öğrenme Dergisi, 36(6), 909-921.
• Yüzbaşıoğlu, M. K. (2022). Kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme ünitesine yönelik bağlam temelli tasarlanan çizgi romanların öğrencilerin temellendirilmiş zihinsel model gelişimine etkisi [Doktora tezi, Kastamonu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.