İbn Rüşd’ün De anima Telhîs’inin girişinde nefs ilmini doğa ilimleriyle ilişkilendirmesi

Year 2024, Volume: 14 Issue: 4, 1970 - 1978

Abdussamet Özkan

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1515740

Abstract

Bu makale, İbn Rüşd’ün De anima Telhîs’inin girişinde doğa ilimlerinden elde edilen bir takım fiziksel ilkeler üzerinden nefs ilminin doğa ilimleriyle nasıl ilişkilendirildiği üzerinde durur. Bu ilkeler nefsin cevheri, zâti arazları ve nefsin ayrıklığı gibi merkezi sorunların incelenmesinden önce kavranması gereken bilgiler olup nefs ilmini kendisinden önce gelen doğa ilimlerine bağlayan ilkelerdir. İbn Rüşd, bir bütün olarak doğa ilmini kendi içinde tutarlı ve kapsamlı bir alan olarak organize eder. Bu organizasyona göre tüm doğal varlıklarda ortak olan ilk sebepleri ve temel arazları ortaya çıkarmayı amaçlayan genel Fizik alanı ve doğal varlık düzeni içerisindeki nedensellik ilişkisine göre sıralanmış her bir doğal varlık cinsini ele alan özel araştırma birimleri vardır. En basit doğal cisimlerin incelenmesiyle başlayıp daha bileşik cisimlere doğru ilerleyen ve nihayet doğal varlıklar arasında en bileşik yapıya sahip olan canlı cisimlerin varlıklarının ilkesi ve formu olması bakımından nefsin incelenmesiyle doğa ilimleri külliyatını tamamlayan tutarlı bir anlayış sağlar. Ele aldığı konunun (nefs) doğal canlı varlığın sebebi olması bakımından nefs ilmi, İbn Rüşd’ göre, doğa ilminin son ve en şerefli parçası olarak konumlanır. Bu şekilde İbn Rüşd nefsin incelenmesini doğal canlı cismin incelemesiyle bütünleştirmek suretiyle nefs ilmini doğal araştırma birimleriyle sıkı bir şekilde ilişkilendirir.

Keywords

İbn Rüşd, Nefs İlmi, Nefs, Doğa İlmi, De anima.

Averroes on the relationship of the science of the soul with the natural sciences in his short Commentary On De Anima

Abstract

The present article focuses on how the science of the soul is related to the natural sciences through some physical principles derived from the natural sciences in the introduction to Averroes' Epitome on De anima. These principles must be grasped before examining the essence and essential accidents of the soul central problems such as the separateness of the soul, and they are the principles that connect the science of the soul to the preceding natural sciences. Averroes organizes the natural sciences as an internally consistent and comprehensive field. According to this organization, there is the general field of Physics, which aims to uncover the first causes and essential accidents common to all natural entities, and particular research units that deal with each genus of natural body, which are ordered according to causal relationships within the order of natural existence. By studying the simplest natural objects first, progressing to more complex ones, and then looking at the soul as the principle and form of the existence of living objects—which have the most composite structure among all natural beings—one can arrive at a coherent understanding that complements the corpus of natural sciences. Averroes places the study of the soul as the final and most noble branch of natural science since its subject—the soul—is the principle of all naturally occurring living things. In this way, Averroes integrates the study of the soul with the general study of the natural living body and relates the science of the soul to the broad units of natural science.

Keywords

Averroes, The Science of the Soul, Soul, Natural Sciences, De anima.

References

• Aristoteles. (1907). De anima. Hicks, R. D. (Tr.), Cambridge University Press.
• Black, D. L. (2009). Epitome of The De Anima. University of Toronto.
• Harvey, S. (1985). Hebrew Translation of Averroes’ Prooemium to his Long Commentary on Aristotle’s Physics. Proceedings of the American Academy for Jewish Research, 52, 55–84.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1950). Telhîs Kitâb el-Nefs. F. el-Ahvâni (Ed.), Mektebet el-Nahdah el-Misriye.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1992). El-kevn ve’l-fesâd (Epitome del libro sobre la generación y la corrupción). Josep Puig (Ed.), Consejo Superior de Investigaciones Científicas.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1958). Averroes on Aristotle’s De generatione et corruptione: Middle Commentary and Epitome. Kurland S. (Ed. & Tr.), Mediaeval Academy of America.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1984). Telhîs es-semâʾ ve’l-‘âlem. El-‘Alevî, C. (Ed.), Faculté des Lettres.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1994). Kitâbu’l-âsaru’l-ulviyye. Abû Vâfiye, S.F & Abdulrâzık, A. (Ed.), el-Meclis el-aʿla li-1-Sakâfe.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1994). Telhîs el-Âsâru’l-ʿulviyye. El-‘Alevî, C. (Ed.), Dâr el-Ğarb el-İslâmî.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (1953). Averrois Cordubensis Commentarium Magnum in Aristotelis De Anima Libros. Stuart, F. (Ed.), Mediaeval Academy of America.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (2009). Long Commentary on the De Anima of Aristotle. Taylor, R. C. (Ed. & Tr.). Yale University Press.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed. (2010). Averroes on Aristotle’s Metaphysics: An Annotated Translation of the So-Called “Epitome.” Arnzen, R. (Ed. & Tr.), De Gruyter.
• Ivry, Alfred L. (1997). Averroes’ Short Commentary on Aristotle’s De Anima. Documenti e Studi Sulla Tradizione Filosofia Medievale, 8, 511-549.