WOS VERİLERİNE GÖRE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KONULU AKADEMİK ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ (1975-2024)

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 166 - 194, 03.07.2024

Gökhan Bak

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1485242

Öz

Temel hak ve özgürlükler arasında önemli bir yere sahip olan ifade özgürlüğü, demokratik toplumların anayasalarında ve insan hakları metinlerinde yer alarak güvence altına alınmıştır. Bu araştırma, ifade özgürlüğü konulu akademik çalışmaların geçmişten günümüze yapısını ve gelecekte olası eğilimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden mevcut durumu belirlemek amacıyla yapılan durum çalışması ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, WoS veri tabanında “tüm alanlar” bölümüne “ifade özgürlüğü” kelimesi yazılarak tarama yapılması sağlanmıştır. Tarama sonucu ortaya çıkan 5662 akademik çalışma farklı değişkenler açısından incelenmiş ve yorumlanmıştır. VOSviewer yazılım aracı yardımıyla veriler görselleştirilmiş ve ağ haritaları elde edilmiştir. Araştırma sonucunda ifade özgürlüğü konusunda ilk çalışmanın 1975 yılında, en güncel çalışmanın ise 2024 yılında kaleme alındığı görülmüştür. WoS kategorilerine göre en fazla hukuk kategorisinde ve yoğunlukla makale türünde yer alan eserlerin büyük oranda ESCI indekslerinde yazıldıkları belirlenmiştir. Londra Üniversitesi’nin akademik araştırmaların en yoğun gerçekleştiği kurum olduğu sonucuna varılmıştır. Yazım dili olarak büyük oranda İngilizce yazılan çalışmaların departmanlara göre ayrıma gidildiğinde, sosyal bilimler ile hukuk departmanlarının ilk sıralarda yer aldığı belirlenmiştir. En verimli ülkeler sıralamasında Amerika’yı, İngiltere ve İspanya’nın takip ettiği görülmüştür. Araştırma alanı olarak hükümet hukuku ile iletişim alanlarında büyük oranda çalışmalara yer verildiği sonucuna varılmıştır. Araştırmalara en fazla finansman desteğinin Avrupa Birliği tarafından yapıldığı görülmüştür. En fazla atfın 2020 yılında alındığı ve en fazla anahtar kelime olarak ifade özgürlüğü kelimesinin kullanıldığı belirlenmiştir. Ağ haritalarına göre de bağlantı gücü en yüksek yazar, doküman, kaynak, anahtar kelime, ülke, referans ve kurum bilgilerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İfade Özgürlüğü, WoS Veri Tabanı, Bibliyometrik Analiz, VOSviewer Yazılım Aracı

BIBLIOMETRIC PROFILE OF ACADEMIC STUDIES ON FREEDOM OF EXPRESSION

Öz

Freedom of expression, which has an important place among fundamental rights and freedoms, is guaranteed in the constitutions and human rights texts of democratic societies. This research was conducted to determine the structure of academic studies on freedom of expression from past to present and possible trends in the future. The research was conducted with a case study, which is one of the qualitative research designs to determine the current situation. In this context, the WoS database was searched by typing the word “freedom of expression” in the “all fields” section. The 5662 academic studies that emerged as a result of the search were analyzed and interpreted in terms of different variables. With the help of VOSviewer software tool, the data were visualized and network maps were obtained. As a result of the research, it was observed that the first study on freedom of expression was written in 1975 and the most recent study was written in 2024. According to the WoS categories, it was determined that the studies were mostly in law category, generally their document type were article, and mainly have ESCI index. It was concluded that the University of London is the institution where most of academic research were conducted. The studies were mostly written in English, and when the studies were categorized according to their departments, it is determined that social sciences and law lies at the top. In the ranking of the most productive countries, the United States was followed by the United Kingdom and Spain. It was concluded that a large proportion of studies were conducted in the fields of government law and communication. It has been observed that the European Union provided the highest financial support for this type of research. It was determined that the most citations were received in 2020 and the word “freedom of expression” was used as the most common keyword. The network maps with the highest connection power according to author, document, source, keyword, country, reference and institution information were also included.

Anahtar Kelimeler

Freedom of Expression, WoS Database, Bibliometric Analysis, VOSviewer Software Tool

Kaynakça

• Akgül, M. E. (2012). İfade özgürlüğünün tarihsel süreci ve milli güvenlik gerekçesiyle ifade özgürlüğünün kısıtlanması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(1), 1-42.
• Akram, M., Nasar, A., & Arshad-Ayaz, A. (2022). A bibliometric analysis of disinformation through social media. Online Journal of Communication and Media Technologies, 12(4), e202242.
• Al, U. (2008). Türkiye’nin bilimsel yayın politikası: Atıf dizinlerine dayalı bibliyometrik bir yaklaşım. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Al, U., & Coştur, R. (2007). Türk Psikoloji Dergisi’nin bibliyometrik profili. Türk Kütüphaneciliği, 21(2), 142-163.
• Alkan, G. (2014). Türkiye’de muhasebe alanında yapılan lisansüstü tez çalışmaları üzerine bir araştırma (1984-2012). Muhasebe ve Finansman Dergisi, 61, 41-52.
• Arslan, E. (2022). Sosyal bilim araştırmalarında VOSviewer ile bibliyometrik haritalama ve örnek bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 33-56.
• Artsın, M. (2020). Bir metin madenciliği uygulaması: VOSviewer. Eskişehir Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi B-Teorik Bilimler, 8(2), 344-354.
• Ayer Öztok, Z. (2023). Türkiye’de sosyal medya kanunu’na yönelik yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. In Ş. Eşitti & S. Çoban (Eds.), Cumhuriyetin Yüzüncü Yılında Türkiye’de Medya ve İletişim (pp. 193-217). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Bahçe, A., & Demir, A. (2017). İfade özgürlüğünün teorik boyutu ve Türk hukukunda ifade özgürlüğü. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(2), 41-80.
• Balkin, J. M. (2004). Digital speech and democratic culture: A theory of freedom of expression for the information society. New York University Law Review, 79(1), 1-58.
• Baloğlu, Ç. (2006). İfade özgürlüğü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BBC News Türkçe. (2024, May 5). Türkiye Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 158’inci sıraya yükseldi, ancak durumu hâlâ çok vahim. https://www.bbc.com/turkce/articles/c0v0r3rd2jgo
• Birol, S. (2013). 1961 Anayasasında ifade özgürlüğü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 43, 39-54.
• Bozkurt, D., & Dost, Ö. (2002). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında ifade özgürlüğü ve Türkiye. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 47-74.
• Brubaker, R. (2017). Between nationalism and civilizationism: The European populist moment in comparative perspective. Ethnic and Racial Studies, 40(8), 1191-1226.
• Castillo-Vergara, M., Alvarez-Marin, A., & Placencio-Hidalgo, D. (2018). A bibliometric analysis of creativity in the field of business economics. Journal of Business Research, 85, 1-9.
• Cohen, J. E. (2000). Examined lives: Informational privacy and the subject as object. Standford Law Review, 52(5), 1373-1438.
• Çalışkan Yıldırım, A., & Uğur, O. (2022). Employee's use of social media as a reason for termination by employer. İstanbul Hukuk Mecmuası, 80(4), 1169-1222.
• Demir Askeroğlu, E. (2018). Uluslararası Tojdac dergisinin bibliyometrik analizi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 8(2), 190-202.
• Dost, S. (2023). Yapay zeka ve ifade özgürlüğü. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28(49), 279-318.
• Duran, H. (2006). İfade özgürlüğü ve Türkiye. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 57-81.
• Erdem, B. (2023). Ofansif mizah ve ifade özgürlüğü. Anayasa Yargısı, 39(2), 311-353.
• Eşidir, Y., & Gültekin, A. B. (2023). A bibliometric analysis on life cycle assessment of bricks. Periodica Polytechnica Architecture, 54(1), 63-72.
• Fauzan, F., Lubis, A. F., Febryani, E., & Raihana, R. (2024). Analysis of the influence of freedom of expression, access to information, and political participation on the protection of political rights. West Science Law and Human Rights, 2(1), 62-69.
• Gallot, M. (1975). Speech in freedom and freedom of speech: Futurism under fascism. Europe : Revue littéraire mensuelle, 53(551), 65-73.
• Göle, N. (1997). Secularism and Islamism in Turkey: The making of elites and counter-elites. Middle East Journal, 51(1), 46-58.
• Güler, F. (2021). Siyasi partiler hukuku ile ilgili lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Selçuk Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dergisi, 4(2), 137-165.
• Karadağ, N. B. (2024). İfade özgürlüğü: Bir insan hakkı. Ankara Barosu Dergisi, 82(1), 309-343.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2019). Yunus Emre ile ilgili araştırmaların bibliyometrik analizi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 27, 123-141.
• Kızıloğlu, E. (2022). Kadın akademisyenler üzerine yapılan çalışmaların sistematik bir analizi: Scopus veri tabanı örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(1), 458-476.
• Lemoine, R. (2024). Speaking differently: The "many-saying" politics, music, and world of Homer's Odyssey. Interpretation-A Journal of Political Philosophy, 50(2), 243-260.
• Modi, R., Vasmatkar, A., & Nandekar, U. P. (2023). Relationship between human rights and copyright law: Bibliometric analysis. Journal of Intellectual Property Rights, 28(1), 15-20.
• Norman, U. (1996). Promoting spontaneous speech in the EFL class. Foreign Language Annals, 9(4), 597-604.
• Orallı, L. E. (2022). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde ifade özgürlüğü ve sınırları. Tesam Akademi Dergisi, 9(2), 537-570.
• Özbey, Ö. (2013). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ışığında ifade özgürlüğü kısıtlamaları. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62(1), 93-146.
• Özbudun, E. (2014). AKP at the crossroads: Erdoğan's majoritarian drift. South European Society and Politics, 19(2), 155-167.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25, 348-349.
• RSF, Reporters Sans Frontières. (2024, May 1). https://rsf.org/en/index
• Scanlon, T. (1972). A theory of freedom of expression. Philosophy and Public Affairs, 1, 204-226.
• Schauer, F. (2002). İfade özgürlüğü: Felsefi bir inceleme (M. B. Seçilmişoğlu, Çev.). Ankara: Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları.
• Şahin, Z. B. (2023). Dezenformasyonla mücadelede ifade özgürlüğü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 67, 23-47.
• Soykan, E. (2012). İfade özgürlüğü ve 12 Eylül 1980 sonrası şiirimiz. Türk Dili, 71(641), 70-89.
• Taşkıran, O. (2015). Bilim ve teknoloji politikalarında değişim. In E. Çınar (Ed.), Değişim ve Dönüşüm (pp. 151-173). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Tural, A. (2022). Türkiye’de dijitalleşme ve ifade özgürlüğü. Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, 14(50), 51-68.
• Varlı, A. (2016). Türkiye’de ifade özgürlüğü ve anayasal denetim. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(3), 1-32.
• Yanık, D. (2015). Uluslararası ticarette yolsuzlukla mücadelede şeffaflık. In A. S. Kaya (Ed.), Yolsuzluk ve Yolsuzlukla Mücadele (pp. 287-320). İstanbul: On İki Levha Yayınları.