Human and moral problem in Nietzsche philosophy

Year 2019, Issue: 3, 21 - 36, 01.12.2019

Mehmet Bayır

Abstract

The study aims to examine the stages of Nietzsche in the process of overman being and his understanding of freedom. Mainly Nietzsche’s predictions of moral metaphysics of Western metaphysics and critiques of Western metaphysics are considered. Nietzsche divides people as the weak, and the strong. He sees that the present moral system is Slave Morality constituted by the weak and contrasting that is the Master Morality composed of the strong with a will to power. Nietzsche dubs an individual who accepts traditional values without question a herd persona, and an individual who escapes herd mentality and starts questioning a freeman, an overman realizing himself and rebuilding his own values. To Nietzsche, realizing one’s self is not easy and is related to an individual’s will to power. According to Nietzsche, two idols of the 19th Century are Christianity and Modernism. Christianity associates absolute truth with faith in God, and Modernism with intellect and science. To Nietzsche, the shared feature of these two views that seem to be opposites is herd morality. According to Nietzsche, the depredation in human life caused by the traditional values of western metaphysics brought along a decadence. Nietzsche who does not see light at the end of the Western cultural tunnel, to see the light at the end of this dark tunnel. Western metaphysics and its reckoning with tradition is discussed in this study

Keywords

Nietzsche, slave morality, master morality, herd persona, freeman, overman, decadence, western metaphysics

Nietzsche felsefesinde insan ve ahlak sorunu

Abstract

Bu çalışmada amaçlanan şey, Nietzsche’nin insanın üst insan olma sürecinde geçirdiği aşamaları ve özgürlük anlayışını incelemektir. Ayrıca Nietzsche’nin Batı metafiziğinin ahlak anlayışına ilişkin öngörüleri ve Batı metafiziğine yönelik eleştirileri incelenmektedir. Nietzsche insanları zayıflar ve güçlüler diye ayırır. Mevcut ahlak sistemini zayıfların oluşturduğu köle ahlakı olduğunu, bunun karşısında güçlü insanların güç istenciyle oluşturduğu üst insan ahlakı olarak efendi ahlakını görür. Nietzsche geleneksel değerleri sorgulamadan kabul eden bireyi sürü insanı, sürü psikolojisinden kurtularak sorgulamaya başlayan bireyi özgür insan, kendini gerçekleştirerek, kendi değerlerini yeniden inşa eden bireyi üst insan olarak adlandırmaktadır. Nietzsche’ye göre kendini gerçekleştirmek kolay değildir ve bireyin güç istenci ile ilgilidir. Nietzsche’ye göre 19. yy. Avrupası’nın iki putu Hristiyanlık ve modernizmdir. Hristiyanlık mutlak hakikati Tanrı inancıyla, modernizm ise akıl ve bilimle sentezlemiştir. Nietzsche’ye göre birbirine karşıt gibi duran bu iki anlayışın ortak özelliği sürü ahlakında birleşmektedir. Nietzsche’ye göre Batı metafiziğinin geleneksel değerlerinin insan yaşamında yarattığı tahribat bir çöküşü dekadans beraberinde getirmiştir. Batı kültür tünelinin ucunda ışık görmeyen Nietzsche’nin, bu karanlık tünelin ucundaki ışığı görmek için, Batı metafiziği ve onun geleneğiyle olan hesaplaşması bu çalışmada ele alınmıştır

Keywords

Nietzsche, köle ahlakı, efendi ahlakı, sürü insanı, özgür insan, üst insan, çöküş, batı metafiziği

References

• Acar Babat, S. M. (2005) Nietzsche’nin ahlak eleştirisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Akdeniz, E. (2013). Nietzsche’de dekadans ve kültür eleştirisi olarak trajik bilgelik. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 111-126 .
• Avcı, İ. B. (2016). Jean-Paul Sartre’ın varoluşçu düşüncesinin izlerini modern sinemada aramak: Çölde Çay filmi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(3), 321-342.
• Bataille, G. (1998). Nietzsche üzerine (M. Yakupoğlu, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Başkesen, G. (2013). Nietzsche'nin özgürlük anlayışı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Blackham, H. J. (2005). Altı varoluşçu düşünür: Kierkegaard, Nietzsche, Jaspers, Marcel, Heidegger, Sartre (E. Uşşaklı, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Büyük, C. (2013). Nietzsche’nin ‘Tanrı Öldü’ sözü ve değerler sorunu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 1-20.
• Cevizci, A. (2003). Felsefe Ansiklopedisi:1. İstanbul: Etik Yayınları.
• Dalkılıç, Ş. (2012). Friedrich Nietzsche’nin Batı metafiziği eleştirisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Çevikbaş, S. (2011). Nietzsche ve nihilizm tarihsel bir yazgı olarak nihilizm: Avrupa nihilizminin tarihi, kökeni ve egemen olma aşamaları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 69-82.
• Çörekçioğlu, H. (2014). Nietzsche’de güç istemi kavramı. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 35-46.
• Dede, N. (2017). Nietzsche ve Gadamer'de hakikat problemi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Derrida, J. (2008). Nietzschelerin şöleni (A. Utku & M. Erkan, Çev.). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Goyard-Fabre, S. (2001). Nietzsche: Modern devletin eleştirisi (Ö. Erberk, Çev.). Cogito, 25, 149-162.
• Heidegger, M. (2001). Nietzsche’nin Tanrı öldü sözü ve dünya resimleri çağı (L. Özşar, Çev.). Bursa: Asa Kitabevi.
• Hülür, H. (2006). Bilimde yöntemciliğin reddi ve çoğulculuk: Feyerabend’in epistemolojik dadaizmi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, VIII (2), 199-217.
• Hülür, H. (2008a). İktidar/bilgi sarmalı: Michel Foucault'da disiplinsel doğruluk ve özne. EKEV Akademi Dergisi, 12(35), 149-165.
• Hülür, H. (2008b). Görülebilenin hayaleti, söylenebilenin mırıltısı; Michel Foucault'nun bakışında boşluk ve bulunmayış. EKEV Akademi Dergisi, 36, 171-188.
• Hülür, H. (2009a). Görme ve söylemenin mekânı olarak birey ve denetim: Michel Foucault’da ışık ve söz rejimi. EKEV Akademi Dergisi, 12(38), 115-136.
• Hülür, H. (2009b). Faşist olmayan varolma biçimlerinin olanakları üzerine: Michel Foucault’da normalleşme, benlik ve etik. EKEV Akademi Dergisi, 13(40), 447-470.
• İncir, N. (2013). Friedrich Nietzsche'nin insan, ahlak ve eğitim anlayışı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kessler, M. (2013). Sanatın değeri hakikatten yüksektir (K. Sarıalioğlu, Çev.). K. Sarıalioğlu & M. Batmankaya (Der.), Nietzsche (s. 55-61) içinde. İstanbul: Say Yayınları.
• Köse, D. (2008). Nietzsche felsefesi, modernizm, ahlak ve immoralizm (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kuçuradi, İ. (1967). Nietzsche ve insan. İstanbul: Yankı Yayınları.
• Kula, T. & Erden, M. (2017). Varoluşsal kaygı ve din. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 17(2), 21-41.
• Küçükalp, K. (2011). Nietzsche felsefesinde Apollon Dionysos ya da varlık-oluş karşıtlığı. Felsefe Dünyası Dergisi, 53, 41-52.
• Küçükalp, D. (2010). Efendi-köle ahlakı vs. efendi köle diyalektiği. Uludağ Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-63.
• Lukacs, G. (2013). Nietzsche: Emperyalist irrasyonalizmin kurucusu (V. Yıldırım, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
• Megill, A. (1998). Aşırılığın peygamberleri: Nietzsche, Heidegger, Foucault, Derrida (T. Birkan, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Nietzsche, F. (2015a). Tarihin yaşam için yararı ve sakıncası zamana aykırı bakışlar-2 (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, F. (2015b). İnsanca, pek insanca-1 (M. Tüzel Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, F. (2014). Tan kızıllığı (H. Salihoğlu & Ü. Özdağ, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Nietzsche, F. (2013). Ahlakın soykütüğü üstüne (A. İnam, Çev.). Ankara: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010a). Putların alacakaranlığı ya da çekiçle nasıl felsefe yapılır? (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010b). Aforizmalar (O. Düz, Çev.). İstanbul: İlgi Kültür Sanat.
• Nietzsche, F. (2011). Şen bilim: Ana metin (A. İnam, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2008). Deccal (O. Aruoba, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Nietzsche, F. (2003). Ecco Homo: Kişi nasıl kendisi olur? (C. Alkor, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Nietzsche, F. (2002). Güç istenci: Bütün değerleri değiştiriş denemesi (S. Umran, Çev.). Birey Yayıncılık.
• Nietzsche, F. (2001). İyinin ve kötünün ötesinde: Bir gelecek felsefesini açış (A. İnam, Çev.). İstanbul: Yorum Sanat Yayınevi.
• Nietzsche, F. (2000). Tarih üzerine (N. Bozkurt, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (1984). Böyle buyurdu zerdüşt (A. Turan Oflazoğlu, Çev.). İstanbul: Cem Yayınları.
• Nietzsche, F. (1966). Gezgin ile gölgesi (İ. Zeki Eyüpoğlu, Çev.). İstanbul: Oluş Yayınları.
• Roney, P. (2013). Aşkınlık ve yaşam: Nietzsche ve ‘Tanrının Ölümü’ üzerine (E. Şimşon Çev.). Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 20, 305- 322.
• Sarıbaş, E. (2010). Wilhelm Friedrich Nietzsche ve Fyodor Mihailoviç Dostoyevski’de insan problemi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sevinç, A. (2007). Friedrich Wilhelm Nietzsche'nin ahlak görüşü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Soysal, S. (2008). Güç istenci ve yorum. Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji, 23, 126-136.
• Tekçe, S. (2014). Nietzsche’de din ve Tanrı problemi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Yakıt, İ. (2002). İbni Haldun’a göre devletlerin ömrü ve Osmanlı İmparatorluğu. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 1-15.