TÜRKİYE'S OVERSEAS BASE POLICY PRACTICES AS AN EXAMPLE OF A NEW FOREIGN POLICY INITIATIVE: THE CASE OF QATAR AND SOMALIA

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 220 - 246, 31.12.2024

Gökhan Öçalan , Gökhan Koçer

Abstract

To enhance their influence and as a manifestation of their power, states have a long history of establishing a presence in overseas territories. This practice, which can be traced back to the Peloponnesian War and largely developed during the colonial period, materialized in the 20th century through the establishment of military bases, gaining widespread prevalence. Today, not only global superpowers but also medium-sized regional powers are developing base policies and emphasizing overseas base activities. Developing base policies and establishing overseas bases have become part of Türkiye's foreign policy and national security practices in the evolving international relations environment post-Cold War as a medium-sized regional power. Türkiye has been compelled to develop a base policy primarily due to national security requirements, which later turned into a preference towards owning overseas bases. Türkiye's first experience with owning overseas bases was establishing a base in Qatar as part of counter-terrorism operations in Iraq and Syria. Subsequently establishing bases in Somalia, Libya, and Azerbaijan, Türkiye now stands among countries with base policies and overseas bases worldwide. Through its overseas bases in Qatar and Somalia, Türkiye has quickly gained significant experience in becoming a base owner. Türkiye's pursuit of a base policy and ownership of overseas bases have naturally impacted its national security and foreign policy, with regional and global implications in the context of developments. Within this scope, this study will examine Türkiye’s base policies in Qatar and Somalia through the questions of what general purpose Türkiye's base policy is aimed at and what differences it contains, and will try to determine the widespread impact of this policy in terms of foreign policy. In this context, firstly, information will be provided about the concept of military bases and their historical background, followed by discussions on Türkiye’s basing policy applications and their political implications. Finally, based on the data obtained, conclusions will be drawn regarding Türkiye’s military base policy as a new foreign policy initiative.

Keywords

Base Politics, Oversea Base, Qatar, Somalia, Turkish Armed Forces

Yeni Bir Dış Politik Girişim Örneği Olarak Türkiye'nin Denizaşırı Üs Politikası Uygulamaları: Katar ve Somali Örneği

Abstract

Denize kıyısı olan devletlerin, etki kapasitelerini artırmak amacıyla ve güçlerinin bir göstergesi olarak, denizaşırı coğrafyalarda varlık göstermeleri, yüzyıllar öncesine uzanan bir geçmişe sahiptir. Sömürgecilik döneminde geliştirilen bu anlayış, 20. yüzyılda askeri üsler kurmak biçiminde somutlaşmış ve yaygınlık kazanmıştır. Bugün, küresel büyük güçlerin yanı sıra orta büyüklükte bölgesel güç bazı devletler de üs politikaları geliştirmekte ve denizaşırı üs faaliyetlerine önem vermektedirler. Üs politikası geliştirmek ve denizaşırı üs kurmak, Soğuk Savaş sonrasının değişen uluslararası ilişkiler ortamında, orta büyüklükte bölgesel bir güç olan Türkiye’nin de dış politika ve ulusal güvenlik uygulamalarından birisi olmuştur. Türkiye, öncelikle ulusal güvenliğinin gereği olarak üs politikası geliştirmek zorunda kalmış, bu zorunluluk daha sonra denizaşırı üs sahibi olmak yönünde ve biçiminde bir tercihe dönüşmüştür. Irak ve Suriye’de terörle mücadele harekâtı kapsamında üsler oluşturan Türkiye’nin denizaşırı üs sahibi olma konusundaki ilk deneyimi Katar’da kurduğu üs olmuştur. Akabinde Somali, Libya ve Azerbaycan’da üsler kuran Türkiye, bugün, dünyada üs politikasına ve denizaşırı üslere sahip ülkeler arasında yer almaktadır. Türkiye, Katar ve Somali’de sahip olduğu denizaşırı üslerle, kısa bir sürede üs sahibi olma konusunda önemli deneyimler kazanmıştır. Türkiye’nin üs politikası izlemesi ve denizaşırı üs sahibi olması, doğal olarak ulusal güvenliğini ve dış politikasını etkilemiş, bu durumun bölgesel ve küresel gelişmeler bağlamında yansımaları da söz konusu olmuştur.

Keywords

Üs Politikası, Denizaşırı Üs, Katar, Somali, Türk Silahlı Kuvvetleri

References

• Abdulle, A. Yusuf (2022), “Economic Relations Between Türkiye and Somalia: Prospects and Challenges”, Somali Studies, 7, s. 67-74.
• Al Jazeera,(2018), “No Timeline Set For Further Turkish Force In Qatar”, Erişim: https://www.aljazeera.com/news/2018/1/31/no-timeline-set-for-further-turkish-forces-in-qatar
• Bakir, Ali (2023), “Turkey’s defense industry is on the rise. The GCC is one of its top buyers.”, Erişim: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/turkey-defense-baykar-gcc-gulf/
• Blaker, James, R. (1990), United States Overseas Basing: An Anatomy of the Dilemma, Praeger, New York.
• Bingöl, O. (2024). ABD’nin Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Askeri Üs Politikasında Değişimin Türkiye’ye Etkileri ve İncirlik Üssünün Geleceği. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 8(1), 30-31.
• Bobokulov, Inomjon (2012), “Strategic Function of and Prospect For The Foriegn Military Presence In Central Asia”, Central Asia and Caucasus, Cit:2, No:13, s.99-100.
• Bbc (2017), “Türkiye’nin Somali’de Açtığı Yurt Dışındaki En Büyük Üssü Hakkında Tüm Merak Edilenler”, Erişim: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41510485
• Bölme, Selin Muzaffer (2012), ABD’nin Üs Politikası Ve Türkiye: Kuruluşundan Bugüne İncirlik Üssü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. s. 4.
• Calder, Kent E. (2007), Embattled Garrisons: Comparative Base Politics And American Globalism, Princeton University Press, New Jersey.
• Cooley, Alexander (2008), Base Politics: Democratic Change and the U.S. Military Overseas, Cornell University Press, New York.
• Özgen, Cenk “Türkiye’nin Denizaşırı Askeri Üs Kurma Girişimleri: Tespitler ve Geleceğe Yönelik Öneriler”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 2019, Cilt: 8, No: 2, s. 384-385.
• Dailysabah (2019), “Turkish, Qatari Military Defence Cooperation Antidote to Regional Malaise”, Erişim: https://www.dailysabah.com/defense/2019/11/26/turkish-qatari-military-defense-cooperation-antidote-to-regional-malaise
• Demirtaş, Tunç (2024), “Türkiye-Somali Anlaşmasının Verdiği Mesaj ve Türkiye ile Müttefiklik”, Erişim: https://www.setav.org/turkiye-somali-anlasmasinin-verdigi-mesaj-ve-turkiye-ile-muttefiklik/
• Devecioğlu, Kaan (2024), “Türkiye and Somalia: A New Cooperation Approach from Regional Security to Economic Development”, Erişim: https://www.orsam.org.tr/en/turkiye-and-somalia-a-new-cooperation-approach-from-regional-security-to-economic-development/
• Doğan, M. Fatih (T.y.), “Uluslararası Anlaşmaların İç Hukuktaki Yeri ve Denetimi”, Uluslararası Hukuk Bülteni, s. 32. Hammouri, Joe, “Turkey Tightrope Walking in the Gulf Region: Another Embarrassing Fall?”, Middle East Institute, 2017, s. 2.
• Harkavy, Robert E. (1982), “Great Power Competition for Overseas Bases: The Geopolitics of Access Diplomacy”, Pergaman Press, 14.
• Harkavy, Robert E. (2007), Strategic Basing and the Great Powers 1200-2000, Routledge, 7.
• Gulfnews, (2017), “What are the 13 demands given to Qatar?”, Erişim: https://gulfnews.com/world/gulf/qatar/what-are-the-13-demands-given-to-qatar-1.2048118.
• Hussein M, Haddad M. (2021) “US Military Presence Around The World”, Erişim: https://www.aljazeera.com/news/2021/9/10/infographic-us-military-presence-around-the-world-interactive?form=MG0AV3
• Indyturk (2019), “Suriye’deki askeri güçler arasında en büyük pay İran’ın”, Erişim: https://www.indyturk.com/node/656006/d%C3%BCnya/suriye%E2%80%99deki-askeri-g%C3%BC%C3%A7ler-aras%C4%B1nda-en-b%C3%BCy%C3%BCk-pay-i%CC%87ran%E2%80%99%C4%B1n#:~:text=Rusya'n%C4%B1n%20Suriye'de%20iki%20ana%20askeri%20%C3%BCss%C3%BC%20bulunuyor
• Kasapoğlu, Can, (2017), “Turkey’s Forward-Basing Posture”, Centre For Economics and Foriegn Policy Studies, s. 4-20.
• Kırbaşoğlu, F., Öçalan, G., (2022). NATO ve Rusya’nın Geniş Karadeniz Havzasındaki Mücadelesi: 2021. Karadeniz: 2021 Gelişmeleri Işığında Bölgesel Değerlendirmeler. (pp. 409-433), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Keskin, Y. Bahadır (2022), “Basra Körfezi’nde Üs Siyaseti”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Mason, R. Chuck (2012), “Status of Forces Agreement (SOFA): What Is It, and How Has It Been Utilized?”, Congressional Research Service, s. 2.
• Özdemir, Çağrı (2017), “Türkiye Somali’de Ne Yapıyor?”, Erişim: https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiye-somalide-ne-yap%C4%B1yor/a-40576613.
• Özlük, E., Özlük D. (2023), “ABD’nin Offshore Dengeleme Stratejisinin Ortadoğu ve Türkiye’ye Yansımaları”, Erişim: https://tasam.org/Files/Icerik/File/Erdem_Ozluk_Tasam_Full_Text_pdf_a24edb03-74a2-4beb-82fc-7df18cec2998.pdf.
• Öztop, Mustafa (2021), “Türkiye’nin Güvenliğinde Denizaşırı Askeri Üs Politikası”, Erişim: https://kriterdergi.com/dis-politika/turkiyenin-guvenliginde-denizasiri-askeri-us-politikasi.
• Sprout, Harold (1954) “Geopolitical Theories Compared”, Naval War Collage Review, Cilt:6, No: 5, s. 23.
• Sputnik (2019), “Rusya’nın Yurt Dışındaki Askeri Üsleri ve Barış Gücü Misyonları”, Erişim: https://tr.sputniknews.com/infografik/201901181037175956-rusya-yurt-disi-askeri-usleri-baris-gucu-misyonlari/
• TBMM (2010), “Kanun Tasarısı”, Erişim: https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D23/Y5/T1/WebOnergeMetni/867ede57-04b9-4059-90a0-852cd72a2327.pdf,
• TBMM (2015), “Kanun Tasarısı”, Erişim: https://www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-1038.pdf,
• TBMM (2017), “Kanun Tasarısı”, Erişim: https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss473.pdf,
• T.C. Ticaret Bakanlığı (2023), “Türkiye ile Katar'ın Ticari İş Birliği Artıyor”, Erişim: https://ticaret.gov.tr/haberler/turkiye-ile-katarin-ticari-is-birligi-artiyor
• T.C. Anayasası, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2709&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• The State Council of China (2015), “China’s Military Strategy”, Erişim: https://english.www.gov.cn/archive/white_paper/2015/05/27/content_281475115610833.htm.
• TİM (2023), “Katar Ülke Bilgi Notu”, TİM Ekonomik Araştırmalar, s.1.
• TRT (2023), “Bakan Bolat: Katar’ın Türkiye’deki yatırımları 20 milyar doları aştı”, Erişim: https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/bakan-bolat-katarin-turkiyedeki-yatirimlari-20-milyar-dolari-asti-800063.html
• TSK (2024), “Türkiye’nin Barışı Destekleme Harekâtına Katkıları”, Erişim: https://www.tsk.tr/Sayfalar?viewName=BarisiDestekleme
• UN (2024), “Troop And Police Contributors”, Erişim: https://peacekeeping.un.org/en/troop-and-police-contributors.
• Yeo, Andrew I. (2017), "The politics of overseas military bases". Perspectives on Politics 15/1, s. 133.