Qewa‘Îdêd Serfa Kurdî (I, II) A Mela Mehmûdê Bazidî

Year 2019, Volume: 4 Issue: 12, 89 - 98, 01.12.2019

Tahirhan Aydın

Abstract

Ev destxeta bi navê “Qewa‘îdêd Serfa Kurdî” a ku ji alîyê Aleksandre Jaba ve wek "Conjugaison des Verbes Kurdes" hatiye binavkirin ku kişandina lêkerên kurdî, cureyên demê û yên peyvan dihundirîne, yek ji berhemên girîng ên derheqê rêzimana Kurdî da ye ku di koleksîyona Jaba da cih girtîye. Mela Mehmûdê Bazidî ji bo hevalê xwe Aleksandre Jaba, li Erzurûmê sala 1866an amade kiriye. Bazidî ne navek li berhemê kiriye û ne jî navê xwe li ser nivîsîye. Destxet di teşeyê defterekê da ye ku ji du heb berhemên bi hev ve zeliqandî pêk tê û her yek ji wan kêmzêde 46 wereq e. Di xatîmeya pirtûka ewil da, Bazidî dibêje ku berhem derheqê usûla qewaîdên nehw/hevoksazî û serfê/peyvsazîyê da ye. Lêbelê destxet tenê peyvan, anku kişandina lêkeran û cureyên peyvan di zaravayê Kurmancîya Kurdî da dihewîne. Loma jî mirov dikare bi vê gotina Bazidî, destxetê wek “"Qewa'îdêd Serfa Kurdî" anku “peyvsazîya Kurdî” bi nav bike. Ji bilî vê nusxeya nivîskar a di koleksîyonê da tu îstînsaxeke wê tune. Destxet di Koleksîyona Jaba a li Pirtûkxaneya Akademîya Zanistan a Rûsyayê da bi numereya Kurd46ê hatiye qeydkirin û tu nîşaneyên rizîn yan belavbûnê li se tune. Li ser rûpelên wê ku ji alîyê Bazidî ve bi mirekeba reş hatine amadekirin, gelekî werger, têbînî û latînîzekirin ji alîyê Jaba ve bi qelema resas hatine nivîsîn. Berhem bi giştî li ser peyvsazîyê anku li ser deman, cure û kişandina lêkeran û cureyên peyvan radiweste di zaravayê Kurmancî da.

Keywords

Kurdî, , Bazidî, , destxet

References

• Bazidî, Mela Mehmûd, Tuhfetu’l-Xullan fî Zimanî Kurdan, nusxeya dijîtal a arşîva A. Jaba a li Petersburgê, li Pirtûkxaneya Akademîya Zanistan a Rûsyayê, No: Kurd08, Erzurûm, 1866. Bazîdî, Mela Mehmûd, Qewa‘îdêd Serfa Kurdî I, nusxeya dijîtal a arşîva A. Jaba a li Petersburgê, li Pirtûkxaneya Akademîya Zanistan a Rûsyayê, No: Kurd46, Erzurûm, 1866. Bazidî, Mela Mehmûd, Qewa‘îdêd Serfa Kurdî II, nusxeya dijîtal a arşîva A. Jaba a li Petersburgê, li Pirtûkxaneya Akademîya Zanistan a Rûsyayê, No: Kurd46, Erzurûm, 1866. Jaba, Aleksandra, Catalogue De Manuscrits Kurdes, nusxeya dijîtal a arşîva A. Jaba a li Akademîya Zanistan a Petersburgê, No: Kurd53. Rudenko, Margarita Borisovna. Danasîna Koleksîyona Destxetên Kurdî yên li Lenîngradê, Çapxaneya Edebiyata Rojava, Moskova, 1961 (niv.) (Orîjînala pirtûka Rodenko: Руде́нко Маргари́та Бори́совна, Описание курдских рукописей ленинградских собраний, Издательство Восточной Литературы, Mockba, 1961.)