TANZİMAT’TAN CUMHURİYET’E EĞİTİM SİSTEMİNİN FİNANSMANINI SAĞLAMA DÜŞÜNCE, ÖNERİ VE UYGULAMALARI (1860-1930)

Year 2010, Volume: 5 Issue: 4, 1658 - 1669, 01.05.2010

Mustafa Gündüz

Abstract

II. Mahmut devrinden itibaren devletin temel sorumluluk alanlarından biri eğitim olmuştur. Makbul vatandaş yetiştirmenin temel unsuru eğitim kabul edilmiştir. Bu sebeple devlet, ‘modern bir eğitim sistemi’ meydana getirebilmek için yeni düzenlemeler yapmıştır. Bunu başarabilmek için yeni okullara, personele, araç gerece, programa ve araştırmalara ihtiyaç duymuştur. Bunun için de öncelikle malî kaynaklar gerekmiştir. Türk eğitim tarihinin son 200 yılına bakıldığında en büyük sorunun malî kaynak olduğu görülür. Bu sorunu aşmak için, sürekli yeni vergilerin yanında, yardımlaşma dernekleri, maarif sandıkları, bağış ve hayır yapmaya özendirme, eğitim için fitre, zekât ve kurban derisi toplama gibi pek çok yönteme başvurulmuştur. Özellikle 1876-1920 arasında zengin tecrübeler vardır. Cumhuriyet döneminde de bunlardan yararlanılmıştır. Bu yazıda, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e eğitim finansmanının nasıl karşılandığına yönelik düşünce, öneri ve uygulamalar incelenecektir.

Keywords

, Tanzimat, , II. Meşrutiyet, Cumhuriyet, İktisat Tarihi, Eğitim Tarihi