Muhammed bin Ahmed'in Ebü'n-Naşayih'i

Yıl 2011, Cilt: 38 Sayı: 38, 192 - 212, 01.12.2011

Mustafa S. Kaçalin Ömer Zülfe

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Muģammed bin Aģmed’in Ebū’n-Naŝāyiģ’i

Öz

Bu makalede, kimliği şimdilik ayrıntılarıyla belirlenemeyen Muģammed bin
Aģmed el-Ķosšanšíní’nin Ebū’n-Naŝāyiģ adını taşıyan ve seksen dört atasözünü ihtiva
eden, nasihat üslûbu ile kaleme alınmış mensur eseri yayına hazırlanmıştır. Ayrıca,
metinde geçen bazı atasözlerine Osmanlı şiirinden örnekler gösterilmiştir. Türkçe
atasözlerinden bahseden sınırlı sayıdaki eserler arasında sayılabilecek olan Ebū’nNaŝāyiģ,
ihtiva ettiği bilgilerle, mahiyeti tam olarak belirlenemeyen kimi atasözlerinin
anlaşılması için göz önünde bulundurulması gereken bir kaynaktır. Eskiliği
bakımından da ayrıca ehemmiyet arz eden Ebū’n-Naŝāyiģ’te, doğrudan izahlar yer
almasa da atasözlerinin anlamını belirleme noktasında bazı ipuçları bulmak mümkündür.
Bilinen tek nüshası Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Bilgi ve
Belge Yönetimi Bölümü yazmaları arasında bulunan metnin, ilmî ölçüler çerçevesinde
yayınlanması, atasözleri ve deyimler üzerinde yapılacak çalışmalara katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Muģammed bin Aģmed el-Ķosšanšíní, Ebū’n-Naŝāyiģ, Nasihatname

Kaynakça

• ĀHÌ: Dìvān: SUNGUR, Necati: Âhî Divânı İnceleme-Metin: Ankara 1994, XIV+223 s., Kültür Bakanlığı Yayınları/1617, Yayımlar Dairesi Başkanlığı Türk Klasikleri Dizisi/32.
• AĢMEDÍ: Dívān: AKDOĞAN, Yaşar: Ahmedî Dîvânı ve Dil Hususiyetleri Gramer, Sentaks, Sözlük: İstanbul 1979, II C., XLV+485+860 y., İstanbul Üniversitesi Doktorluk Tezi.
• AHMED-İ BÂDÎ: Armağan: Edirneli Bâdî Efendi: Armağan Divan Şiirinde Atasözleri ve Deyimler=Armağan: Proverbs and İdioms in the Classical Ottoman Poetry: Haz., Süreyya BEYZADEOĞLU; Müberra GÜRGENDERELİ; Fatih GÜNAY; Harvard 2004, XLVIII+332 s., Cambridge, Mass.: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü.
• A. ĢĀLETÌ: Dìvān: KAYA, Bayram Ali: Azmî-zâde Hâletî Dîvânı: Giriş ve Dîvânın Tenkitli Metni: Cambridge 2003, 368+204 s.
• DĀ‘Ī: Vaŝiyyet-i Nūşirrevān: YENİTERZİ, Emine: “Ahmed-i Dâ’î’nin Vasiyyet-i Nûşirevân Adlı Mesnevîsi”; Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Dergisi: Konya, Bahar 2006, 19. sy., 1-25. s.
• EMRÌ: Dìvān: SARAÇ, M. A. Yekta: Emrî Divanı: İstanbul 2002, 389 s. Eren.
• GÜVĀHÌ: Pend-nāme: HENGİRMEN, Mehmet: Güvâhî Pend-nâme (Öğütler ve Atasözleri): Ankara 1983, 283 s., Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 549, 1000 Temel Eser Dizisi: 99.
• ĢARÍMÍ: Dìvān: AKIN, Öykü: Harîmî (Şehzade Korkut) Dîvânı’nın Nesre Çevirisi ve İncelenmesi: İstanbul 2009, 103 s, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Ömer ZÜLFE.
• HECRÌ: Dìvān: ZÜLFE, Ömer: Hecrî Kara Çelebi Muhyiddin Mehmed Dîvân: Ankara 2009, 283 s., YayınEvi.
• İbn KEMĀL: Dìvān: DEMİREL, Mustafa: İbn Kemāl Dívān: İstanbul 1996, XXXV+229+3 s., Fakülteler Matbaası.
• MÜNÍRÍ: Dìvān: ERSOY, Ersen: II. Beyazıt Devri Şairlerinden Münîrî Hayatı, Eserleri ve Dîvânı İnceleme Tenkitli Metin: Ankara 2010, 533 s., Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. (e-kitap).
• NECĀTĪ Beg: Dívān: TARLAN, Ali Nihat: Necati Beg Divanı: İstanbul 1963, [II]+XXVIII+557 s., Millî Eğitim Basımevi. II. Basım: İstanbul 1997, XV+557 s., Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2342, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 592, Türk Edebiyatı Dizisi: 25.
• NEF‘Í: Sihâm-ı Kazâ: AKKUŞ, Metin: Hicvin Ankaları Nef‘î ve Sihâm-ı Kazâ: Ankara 1998, 282+30 s. Akçağ.
• PERVĀNE BEG: Mecmū¤a-i Nežā¢ir [Derlenişi: 1560]: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Bağdat 406. sy., 627 y.
• ŚĀBİT: Dìvān: KARACAN, Turgut: Bosnalı Alaeddin Sabit Divan: Sivas 1991, VIII+633 s., Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları No: 37.
• ŜUN¤Ì: Dìvān: YAKAR, Halil İbrahim: Gelibolulu Sun¤î Dîvânı ve Tahlili: İstanbul 2002, XXVIII+616 s., İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Doktora Tezi.
• ŞEM¤Ī: Dívān: KARAVELİOĞLU, Murat Ali: On altıncı Yüzyıl Şairlerinden Prizrenli Şem¤î¢nin Divanı¢nın Edisyon Kritiği ve İncelenmesi: İstanbul 2005, 2 C., 651+59 s. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Doktorluk Tezi.
• Şeyĥ ĠĀLİB: Dìvān: OKÇU, Naci: Şeyh Galib Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umûmî Tahlîli ve Divânın Tenkidli Metni: Ankara 1993, I-II C., XI+1029 s.
• ŞEYĤÌ: Ĥusrev ü Şírín: Yay. Faruk K[adri] TİMURTAŞ, Faruk K[adri]: Şeyhí’nin Husrev ü Şírin’i İnceleme-Metin: İstanbul 1963; Şeyhí ve Husrev ü Şírin’i İnceleme - Metin: 2. bs. İstanbul 1980, 268 s., İstanbul Üniversitesi Yayınlarından No. 2670.
• T. Ca¤fer Çelebì: Dìvān: ERÜNSAL, İsmail E.: The life and works of Tâcî-zâde Ca¤fer Çelebi, with a critical edition of his dîvân: İstanbul 1983, CXXX+523 s.
• İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 3103. TUTMACI: Gül ü Ĥüsrev: YOLDAŞ, Kazım: Tutmacı’nın Gül ü Hüsrev’i: İnceleme-Metin: Malatya 1998, 461 y., İnönü Üniversitesi, Doktora Tezi. Danışman: Doç. Dr. Hasan KAVRUK.
• TANYERİ, M. Ali: Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler: Ankara 1999, 272 s., Ak- çağ.
• UŜŪLĪ: Dívān: İSEN, Mustafa: Usûlî Hayatı, Sanatı ve Divanı: Erzurum 1987, XXII+285 s., Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi.
• YAĢYĀ Beg: Dívān: ÇAVUŞOĞLU, Mehmet: Yahya Bey Divan: İstanbul 1977, XVI+646 s., İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları: 2233.
• YAĶÌNÌ: Dìvān: ZÜLFE, Ömer: Yaķíní [ö. 1568] Dívān: Ankara 2009, 268 s., Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, 3187, Kültür Eserleri 438. (e-kitap).
• ŹĀTÌ: Dìvān: TARLAN, Ali Nihat: Zatî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon) Gazeller Kısmı: II. C., İstanbul 1970, 1-502 s. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 1216.