16. yüzyılın geç döneminde İmparatorluk ve Trük tehlikesi

Year 1981, Volume: 02 Issue: 02, 261 - 263, 01.12.1981

Nejat Göyünç

Abstract

Prof. Teply, her menkibe veya efsane ile ilgili metnin Almanca çevirisini verdikten sonra, hem bunlardaki her ayrıntı üzerinde ayrı ayrı durmağa çalı§makta, hem de bu söylentilerin doğruluk derecelerini çe§itli kaynaklara ba§- vurarak tayine gayret etmekte, bunda da büyük bir başanya ulaı;ımaktadır. Yazar, ayrıca yukarıda belirtilen menkibe ve efsanelerin teker teker incelenmesi ile yetinmemekte, bir sonuç (Schlussbetrachtung) kısmı ile bunları toplu olarak değerlendirmektedir. Bu menkibelerde ve efsanelerde iki tarafın karı;ıılıklı kültürel tesirleri bulunmaktadır. Bu olu§umda Sultan ve İmparator arasında taksim edilmi§ olan Macaristan büyük bir rol oynar. Bunda Viyana'- dan İstanbul'a, İstanbul'dan Viyana'ya gönderilen elçilik heyetlerinin de katkısı vardır. 1488 ile 1792 arasındaki üçyüz senelik zaman sürecinde İstanbul'a gelenlerin adedinin 130'u bulması, buna kaqılık gönderilenlerin de 80-90 civarın~ da olması' kar§ılıklı kültür alı§-veri§inde hiç de azımsanamıyacak bir miktardır, ayrıca bu heyetierin bazan 300, 600, hatta 800 ki§iden ibaret bulunduklarını nazar-ı dikkate almak gerekir. Toplulukların farklı inançlarda olmaları bu kültür deği§-tokuı;ıunda bir engel teşkil etmemektedir. Prof. Teply'nin tesbit ettiğine göre, bu anlatılan menkibe ve efsanelerden çoğu Viyana'nın ilk osmanlı ku§atmasına ait olup, kahramanları muharipler, dervi§ier veya onlara yakın çevreler teşkil etmektedir.  

Keywords

Teply, menkibe, Schlussbetrachtung