II. Mahmud Devrinde İdari-Askeri Bir Üs: Rami Kışlası

Yıl 2018, Cilt: 52 Sayı: 52, 227 - 266, 10.09.2018

Yüksel Çelik

https://doi.org/10.18589/oa.592178

Cited By: 3

Öz

Bu makalede; Osmanlı askeri sisteminde yeniçeri odalarından Batı’da modern
talimli ordular için inşa edilen kışla yapılarına geçiş süreci, bu bağlamda Vak’a-i
Hayriyye’nin ardından 1826’da yeni kurulan Asakir-i Mansure Ordusu için inşa edilen kışlalardan biri olan Rami Çiftliği Kışlası’nın yapım süreci ve özellikle Sultan II.
Mahmud’un mülga yeniçeri ocağı bakiyesinin karşı darbe girişimlerinden korunmak,
Rusya ile 1828’de patlak veren savaşta cephedeki ordunun ve galeyan halindeki halkın moralini yükseltmek için attığı adımlar ve öte yandan giriştiği radikal reformlara
karşı statükocu-muhalif çevrelere karşı kendisini güvenceye alan hünkârın 617 gün
boyunca ikamet ettiği kışladaki resmi ve gündelik faaliyetleri ele alınmış, keza Rami
Kışlası’nın muvakkaten idari-askeri bir üs haline gelmesinde rol oynayan hususlar değerlendirilmiş ve II. Mahmud döneminden günümüze dek kışlanın tarihinde vuku
bulan önemli gelişmelere değinilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kışla, yeniçeri odaları, Rami Kışlası, Davudpaşa Kışlası, Osmanlı Mimarisi, II. Mahmud, meşta, Asakir-i Mansure Ordusu.

An Administrative-Military Headquarter During the Reign of Mahmud II: Rami Barracks

Öz

This essay examines the process of transition in the Ottoman military
system from Janissary chambers to barrack structures, built for the modern trained
regular armies on the European model. In this context, the main focus will be on
the construction of the Rami Çiftlik Barrack, which is built for newly established
Asakir-i Mansure Army after the Auspicious Event (Vak’a-i Hayriyye) in 1826; also
to protect Mahmud II himself from counter-coup attempts of annihilated Janissary
corps remaining’s. The steps also were taken by Mahmud II to calm the public tension and raising morale of army, fighting against the Russia which is broke out in
1828. The essay analyzes, on the other hand, assuring attempts of Mahmud II against
far opposition circles which criticize his radical reforms harshly, also his official acts
and everyday life activities in Rami Barrack which he resided 617 days; Meanwhile,
the essay tried to evaluate main events that played role in becoming Rami Barrack an
interim administrative and military base; likewise important developments occurred
in the history of the Rami Barracks after the era of Mahmud II till today

Kaynakça

• Kaynakça I. Arşiv Kaynakları a. Başbakanlık Osmanlı Arşivi b. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi c. Avusturya Devlet Arşivi, (Österreichisches Staatsarchiv, Wien), Türkei, HHSa, nr. VI/17. II. Yazmalar, Araştırma ve İnceleme Eserler Abdülhak Molla: Târih-i Livâ, -Sultan II. Mahmud Portresinden Farklı Bir Kesit- Mehmet Yıldız (haz.), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2013. Ahıshalı, Recep: “Râmi Mehmed Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (TDVİA), XXXIV, s. 449-451. Ahmed Cevad: Târîh-i Askerî-i Osmânî, II/IV, İstanbul Üniversitesi Tarih Yazmaları, nr. 4178. .......: Târîh-i Askerî-i Osmânî, I, İstanbul 1299. Ahmed Lütfi Efendi: Târîh-i Lütfî, I-VIII, İstanbul: Matbaa-i Amire, 1290-1328. Akdağ, Mustafa: “Yeniçeri Ocak Nizamının Bozulması”, AÜDTCF. Dergisi, V/3 (1947), s. 295-300. Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), Abdülkadir Özcan (haz.), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2000. Aşkun, İlgi Yüce-Sezgin, Haluk: “Râmi Kışlası Hakkında”, Tasarım Dergisi, 5/48, s. 85-86. Ayar, Mesut: Osmanlı Devleti’nde Kolera, İstanbul Örneği (1892-1895), İstanbul: Kitabevi, 2007. Baykal, Bekir Sıtkı: “Râmî Mehmed Paşa”, İslam Ansiklopedisi, IX, s. 623-624. Beydilli, Kemal: “Islahat”, TDVİA, XIX, s. 170-185. .......: “Küçük Kaynarca’dan Tanzimat’a Islahat Düşünceleri”, İlmi Araştırmalar, VIII (1999), s. 25-64. .......: “Halil Hamid Paşa”, TDVİA, XV, s. 316-318. .......: “Yeniçeri”, TDVİA, XLIII, s. 450-462. .......: Osmanlı Döneminde İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü, İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2001. Câbi Ömer Efendi: Câbî Târîhi, I, Mehmet Ali Beyhan (haz.), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2003. Can, Selman: “Osmanlı Mimarlık Teşkilatının XIX. Yüzyıldaki Değişim Süreci ve Eserleri ile Mimar Seyyid Abdülhalim Efendi”, doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, 2002. YÜKSEL ÇELIK 263 : Bilinmeyen Aktörleri ve Olayları ile Son Dönem Osmanlı Mimarlığı, İstanbul: Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2010. .......: “XIX. Yüzyılda Osmanlı Mimarlığının Teşkilat Yapısı ve Balyanlar”, 150. Yılında Dolmabahçe Sarayı Uluslararası Sempozyumu (23-2 Kasım 2006), Kemal Kahraman (ed.), İstanbul: TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı, 2007, I, s. 64-78. Çelik, Yüksel: Şeyhü’l-Vüzerâ Koca Hüsrev Paşa-II. Mahmud Devrinin Perde Arkası-, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını, 2013. : “Mit ve Gerçek Arasında: Taksim Topçu Kışlası (Beyoğlu Kışla-i Hümayunu)” Osmanlı İstanbul’u III, Uluslararası Sempozyum (25-26 Mayıs 2015), Feridun M. Emecen, Ali Akyıldız, Emrah Safa Gürkan (haz.), İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi, 2015, s. 443-476. .......: “Serasker”, TDVİA, XXXVI, 547-49. Çetiner, Zühal: “Davutpaşa Kışlası ve İstanbul Kışlaları İçindeki Yeri”, yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul 1996. Çiftçi, Aynur: “19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Askeri Mimari ve İstanbul’da İnşa Edilen Askeri Yapılar”, I-II, (doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2004). Çiftçi, Aynur-Seçkin, Nadide: “19. Yüzyılda İstanbul’da İnşa Edilen Askeri Yapıların Koruma Sorunları”, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi e-Dergisi, I/1 (2005), s. 51-66. Defterdar Sarı Mehmed Paşa: Zübde-i Vekāyi‘ât, Abdülkadir Özcan (haz.), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1995. Doğdu, Zühal Çetiner: “Kışla Mimarisi”, Türkler, H.C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca (ed.), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002, XII, s. 178-189. Doğru, Halime: Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaya-Müsellem-Taycı Teşkilatı, (XV. ve XVI. Yüzyılda Sultanönü Sancağı), İstanbul: Eren Yayınları, 1990. Emecen, Feridun: “Osman II”, TDVİA, XXXIII, s. 453-456. Eren, Ahmet Cevat: Mahmud II. Zamanında Bosna-Hersek, İstanbul: Nurgök Matbaası, 1965. Ergin, Osman Nuri: Mecelle-i Umûr-ı Belediye, II, İstanbul: İBB Yayınları, 1995. Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, Yücel Dağlı-S.Ali Kahraman (haz.), I/1, İstanbul; Yapı Kredi Yayınları, 2004. Georg Oğulukyan’ın Ruznamesi, 1806-1810 İsyanları –III. Selim, IV. Mustafa, II. Mahmud ve Alemdar Mustafa Paşa, Hrand D. Andreasyan (çev. ve notlar), İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1972. Goodwin, Godfrey: Yeniçeriler, Derin Türkömer (çev.), İstanbul: Doğan Kitap, 2001. Gökyay, Orhan Şaik: “II. Osman’ın Şehadeti”, Atsız Armağanı, Erol Güngör vd, İstanbul: Ötüken Yayınları, 1976, s. 187-256. II. MAHMUD DEVRINDE İDARI-ASKERI BIR ÜS: RAMI KIŞLASI 264 Hafız Hızır İlyas Efendi: Vekāyi‘-i Letâif-i Enderûniyye, İstanbul: Dârü’t-Tıbaâtü’l-Amire, 1276. Haskan, Mehmet Nermi: Eyüp Tarihi, II, İstanbul: Turing, 1993. İlgürel, Mücteba: “Yeniçeriler”, İslam Ansiklopedisi, XIII, s. 385-395. İncicyan, P. Ğ.: XVIII. Asırda İstanbul, H. Andreasyan (çev.), İstanbul: Baha Matbaası, 1976. Kâmil Paşa: Târîh-i Siyâsî-i Devlet-i Aliyye-i Osmâniye, III, İstanbul: Matbaa-i Ahmed İhsan, 1327. Kara, H. Fahrunnisa (Ensâri): “Rami”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VI, s. 305-306. Karal, Enver Ziya: Osmanlı Tarihi, V, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988. Keçeci-zâde İzzet Molla: Dîvânçe-i İzzet-i Nâdîde-Güftâr be-Nâm-ı Hazân-ı Âsâr, İstanbul: Takvimhâne-i Âmire, 1257. Kuban, Doğan: Osmanlı Mimarisi, İstanbul: YEM Yayınları (Yapı-Endüstri Merkezi), 2007. Kubilay, Ayşe Yetişkin: “Kışlalar”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, V, s. 7-8. .......: “Rami Kışlası”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VI, s. 306. Mutlu, Şamil: Yeniçeri Ocağının Kaldırılışı ve II. Mahmud’un Edirne Seyahati, Mehmed Dâniş Bey ve Eserleri, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1994. Mufassal Osmanlı Tarihi, IV, V, VI, İstanbul 1960. Murphy, Rhoads: “The Functioning of The Ottoman Army under Murad IV (1623- 1639): Key to the Understanding of the Relationship between Center and Periphery in Seventeenth Century Turkey, Ph.d, Chicago University, 1979. Mustafa Nuri Paşa: Netâyicü’l-Vukū‘ât, III-IV, Neşet Çağatay (haz.), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1992. Nüzhet, Sadettin: Rami Paşa Hayatı ve Eserleri, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi, 1933. Özcan, Abdülkadir: “Osmanlı Askeri Teşkilatı”, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, Ekmeleddin İhsanoğlu (ed.), İstanbul: IRCICA, 1994, I, s. 337-371. .......: “II. Mahmud’un Memleket Gezileri”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1991, s. 361-379. Parmaksızoğlu, İsmet: “Rami Mehmed Paşa”, Türk Ansiklopedisi, XXVII, s. 220. Petrosyan, Irina: “Osmanlı İmparatorluğu’nda Askeri Reformlar Konusunda İlk Girişim: XVI. Yüzyılın Sonu ile XVII. Yüzyılın Başında Yeniçeri Ocağı”, Osmanlı, Güler Eren (ed.), Ankara: Semih Ofset, 1999, VI, s. 673-683. Quataert, Donald: “Clothing Laws, State and Society in The Ottoman Empire (1720- 1829)”, International Journal of Middle Eastern Studies, XXIX (1997), s. 403-425. YÜKSEL ÇELIK 265 Ramazanoğlu, M. Gözde: Osmanlı Yenileşme Hareketleri İçerisinde Selimiye Kışlası ve Yerleşim Alanı, doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul 2003. Sahaflar Şeyhi-Zâde Esad Efendi: Üss-i Zafer, İstanbul: Süleyman Efendi Matbaası, 1293. Sakaoğlu, Necdet: “Yeni Odalar”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, VII, s. 467-468. .......: “Eski Odalar”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, III, s. 203-204. Salışık, Selahattin: “Rami Kışlası Boşaltılıyor”, Polis Dergisi, 279 (Eylül 1975), s. 29-31. .......: Kurtuluş Savaşı’nın Gizli Örgütü, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1999. Sarıcaoğlu, Fikret: Kendi Kaleminden Bir Padişahın Portresi, Sultan Abdülhamit (1774- 1789), İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2001. Sertoğlu, Mithat: IV. Murat, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987. Onat Hattap, Sibel-Köroğlu, Nil: “Eyüp’te Önemli Bir Kültür Varlığı, Rami Kışlası”, VIII. Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler (7-9 Mayıs 2004), İstanbul: Eyüp Belediyesi, 2004, s. 160-163. Slade, Adolphus (Müşavir Paşa): Türkiye ve Kırım Harbi, Ali Rıza Seyfi (çev.), İstanbul: Genelkurmay X. Şube Yayınları, 1943. .......: Türkiye Seyahatnamesi, Ali Rıza Seyfioğlu (çev.), İstanbul: Askeri Deniz Matbaası, 1945. Taylesanizâde Hafız Abdullah Efendi Tarihi, İstanbul’un Uzun Dört Yılı (1785-1789), I, Feridun M. Emecen (haz.), İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2003. Tuğlacı, Pars: Osmanlı Mimarlığında Batılılaşma Dönemi ve Balyan Ailesi, İstanbul: İnkılap ve Aka, 1981. Tuncer, Faruk: “Davut Paşa Kışlası Yapıları”, EJOS, IV (2001), Proceedings of the 11th International Congress of Turkish Art, Utrecht-Nederlande, (August 23-28, 1999/ XLIII), s. 1-24. Turan, Şerafettin: “Edirne Antlaşması, AÜDTCF. Dergisi, IX/1-2 (1951), s. 111-151. .......: “Edirne Antlaşması”, TDVİA, X, s. 442-443. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı: Kapıkulu Ocakları, I, II, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988. .......: Çandarlı Vezir Ailesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988. .......: “Edirne Vakası”, TDVİA, X, s. 445-446. .......: “Halil Hamid Paşa”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkiyat Mecmuası, V (1936), s. 213-269. .......: Osmanlı Tarihi, III/II. kısım, Ankara 1988. .......: Osmanlı Tarihi, IV/II. kısım, Ankara 1988. Ünver, A. Süheyl: “Yeniçeri Kışlaları”, Belleten, XL/160 (Ekim 1976), s. 589-601. II. MAHMUD DEVRINDE İDARI-ASKERI BIR ÜS: RAMI KIŞLASI 266 Vakanüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, IX, Münir Aktepe (haz.), İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1984. Vakanüvis Esad Efendi Tarihi, Ziya Yılmazer (haz.), İstanbul: Osmanlı Araştırmaları, 2000. Yeniçeri Kışlaları, İstanbul: Şehremaneti Matbaası,1929.