Kemanede vibrato tekniğinin kullanımı

Year 2025, Volume: 15 Issue: ISRIS 2025, 802 - 825, 31.07.2025

Ercan Durmaz

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1728958

Abstract

Vibrato tekniğinin kemane çalgısındaki kullanım özellikleri ile ilgili yapılmış çalışmalara bakıldığında tekniğin; yapılış tarzı, salınım büyüklüğü, salınım sayısı ve notada gösterimi konularında net olmayan ifadelerin yer aldığı görülmüştür. Bu bağlamda bu çalışmada, vibrato tekniğinin kemanede yapılış tarzı, salınım büyüklüğü, salınım sayısı ve notada gösterim için gerekli sembollerin belirlenmesi konularında net bilgilerin elde edilmesi ve bu tekniğin temel seviye eğitimde nasıl kullanılabileceğine dair etüt önerilerinin sunulması amaçlanmıştır. Bu araştırma, nitel araştırma yaklaşımı içerisinde doküman analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiş betimsel bir çalışmadır. Araştırma kapsamında hem yazılı kaynaklar hem de kemane çalgısını ileri seviyede icra eden usta icracıların internet ortamında yer alan video kayıtları incelenmiştir. Daha sonra elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz yapılırken usta icracıların ses kayıtları Sonic Visualiser isimli programa yüklenmiş ve burada grafik halde görünen salınımların alt ve üst frekansları hertz (hz) cinsinden tespit edilmiştir. Bu program kullanılırken Matthias Maunc ve Simon Dixon’ın oluşturdukları pich contour Pyın eklentisi de programa eklenmiştir. Sonra elde edilen frekanslar Mustafa Kemal Karaosmanoğlu’nun Excel programını kullanarak oluşturduğu formül ile cent (sent) cinsine çevrilmiştir. Bu sayede vibrato tekniğinin salınım büyüklüğü hesaplanmıştır. Çalışma kapsamında oluşturulan sembol ve etütlerin temel seviye kemane eğitimine uygunluğuna dair uzman görüşü alınmıştır. Sonuç olarak vibrato tekniğinin kemane icrasında iki farklı yapılış tarzının olduğu anlaşılmıştır. Bunların ilkinde parmak ucunun yarım sesi aşmayacak şekilde aşağı yukarı kaydırıldığı, diğerinde ise bileğin aşağı yukarı hareketi esnasında tele baskı yapan parmağın ucunun kaydırılmadan klavye üzerinde dairesel bir şekilde hareket ettirildiği tespit edilmiştir. Son olarak tekniğin temel seviyedeki öğretimine yönelik olarak etütler oluşturulmuştur.

Keywords

Kemane , Kaydırarak Vibrato , Salınım

Use of the vibrato technique in kemane

Abstract

When examining previous studies on the use of vibrato technique in the kemane instrument, it has been observed that there are unclear statements regarding its execution style, oscillation amplitude, number of oscillations, and notation. In this context, this study aims to provide clear information on how the vibrato technique is executed on the kemane, the amplitude and frequency of the oscillations, and the symbols needed for its notation, as well as to present etude suggestions for its application in beginner-level instruction. This is a descriptive study conducted using the document analysis method within the qualitative research approach. Within the scope of this research, both written sources and video recordings of master performers playing the kemane at an advanced level—available on the internet—were examined. The data obtained were analyzed using the descriptive analysis method. During the analysis, audio recordings of the master performers were uploaded to a program called Sonic Visualiser, where the lower and upper frequencies of the visible oscillation graphs were identified in hertz (Hz). While using this program, the pitch contour plugin developed by Matthias Mauch and Simon Dixon was also employed. The frequency data obtained were then converted into cents using a formula developed by Mustafa Kemal Karaosmanoğlu in Microsoft Excel. This allowed for the calculation of the oscillation amplitude of the vibrato technique. Expert opinion was sought regarding the suitability of the developed symbols and etudes for beginner-level kemane education. The analysis identified two distinct styles of executing the vibrato technique in kemane performance. In the first style, the fingertip slides up and down without exceeding a semitone, while in the second, the fingertip of the pressing finger moves in a circular motion on the fingerboard without sliding, as the wrist moves up and down. Finally, etudes tailored for the instruction of the technique at the beginner level were developed.

Keywords

Kemane , Slide Vibrato , Oscillation

References

• Aydın, A. (2020). Yaşayan insan hazinelerinden Tokat'lı Yaşar Güç ve dilli kaval icrâcılığının tahlîli [Analysis of Yaşar Güç from Tokat, one of the living human treasures and his performance of dilli kaval] [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Ayyıldız, S. (2020). Üslup, tavır kavramları ve icra teknikleri çerçevesinde Türk halk müziğinde süslemeler [Ornaments in Turkish folk music in the context of style, attitude, and performance techniques]. İdil Dergisi, 9(72), 1290-1334. https://doi.org/10.7816/idil-09-72-09
• Ayyıldız, S. (2021). Modern şelpe repertuvarı 1 [Modern şelpe repertoire 1]. Kitapol Yayınları.
• Balli, T. (2023). İcra ve notasyon uyumu açısından Türk halk müziği notasyon anlayışlarının incelenmesi [An analysis of Turkish folk music notation approaches in terms of performance-notation alignment] [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Büyükaksoy, F. (1997). Keman öğretiminde ilkeler ve yöntemler [Principles and methods in violin instruction]. Armoni Ltd. Şti.
• Çelik, Ö. (2019). Kabak Kemane metodu-1 [Kabak Kemane method-1]. Ege Üniversitesi Rektörlüğü Basımevi Müdürlüğü.
• Çelik, Ö. (2020, Mayıs 4). Özgür Çelik ile Kabak Kemane Sohbetleri 1 (Vibratonun bir türkü üzerinde uygulanışı) [Kabak Kemane talks with Özgür Çelik 1 – Application of vibrato on a folk song] [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=deXUhHCCb8s
• Çolakoğlu, G. (2008). Anadolu'dan Balkanlara armudî biçimdeki kemençeler: tarih, teknik ve geleneksel icrasına ilişkin karşılaştırmalı bir analiz [Pear-shaped Kemenches from Anatolia to the Balkans: Comparative analysis of history, technique, and traditional performance] [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Durmaz, E. (2021). Devlet konservatuvarları lisans düzeyi kemane dersi için öğretim programı önerisi [A curriculum proposal for kemane instruction in undergraduate conservatories] [Yayınlanmamış doktora tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Eşigül, T. (2018). Orta Anadolu Abdalları'nın keman icrâ özelliklerinin tespiti ve Kabak Kemane’ye uyarlanması [Identifying violin performance characteristics of Central Anatolian Abdals and adapting them to the Kabak Kemane] [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kanık, N. & Doğrusöz Dişiaçık, N. (2023). Türk musikisinde sabâ perdesinin nazariye ve icra analizi: Tanburi Cemil Bey örneği [Theoretical and performance analysis of the saba pitch in Turkish music: The case of Tanburi Cemil Bey], Yegâh Müzikoloji Dergisi, 6(3), 481-510. https://doi.org/10.51576/ymd.1377063
• Karaosmanoğlu, M. K. (2017). Müzik aritmetiği ve ses sistemleri [Music arithmetic and sound systems]. İTÜ Vakfı Yayınları.
• Karaosmanoğlu, M. K. (2021). Türk makam müziği frekans analizi: Yöntemler, zorluklar [Frequency analysis of Turkish makam music: Methods and challenges]. F. Karakaya (Ed.), Osmanlı-Türk müziğine bakışlar: Tarih, teori ve icra (1. baskı, ss. 145–161). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Kartal, S. (2023). Türk halk müziği çalgıları için çalgılama teknikleri: Kemane, Kaval ve Bağlama [Orchestration techniques for Turkish folk music instruments: Kemane, Kaval and Bağlama] [Sanatta yeterlilik tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• M. Mauch & S. Dixon. (2014, May 4-9). PYIN: A fundamental frequency estimator using probabilistic threshold distributions. In IEEE International Conference on Acoustics, Speech and Signal Processing, ICASSP, 659-663. Doi: 10.1109/ICASSP.2014.6853678
• Nazlıbaş, C. (2017, Mayıs 19). Cafer Nazlıbaş-tutam yar elinden tutam [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4tUXxsb9km4
• Öncel, M. (2019). XI. yüzyıl mûsikî nazariyesinde kullanılan terimler: “Kemâlü edebi’l gınâ ve el-kâfî fi’l-mûsikâ” örneği [Terminology used in 11th-century music theory: The example of kemâlü edebi’l gınâ ve el-kâfî fi’l-mûsikâ]. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 50, 39-59. https://doi.org/10.21054/deuifd.627382
• Önür, U. (2018, Şubat 20). Uğur Önür-Kabak Kemane taksimi [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=pD6Nh3lsyUA
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi [Document analysis as a research method]. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Say, A. (2002). Müzik sözlüğü [Music dictionary]. Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Şimşek, M. (2013). Teke yöresi Burdur ili mahalli Kemane icracılarının yöresel Kemane çalım teknikleri [Local kemane performance techniques in Burdur, Teke region] [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu (2010). Tril [Trill]. İçinde Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim Tarihi: 6 Nisan 2025, https://sozluk.gov.tr/
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Tını [Timbre]. İçinde Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim Tarihi: 19 Nisan, 2025, https://sozluk.gov.tr/
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in social sciences] (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yöntem, V. (2022). Kabak Kemane eğitiminde sağ ve sol el tekniklerini geliştirici özgün etüt ve eser önerileri [Original etude and repertoire suggestions to develop right and left hand techniques in kabak kemane education] [Yayınlanmamış doktora tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Zeren, A. (2003). Müzik sorunlarımız üzerine araştırmalar [Research on our music problems]. Pan Yayıncılık.