Tahmasb-Humayun Allience and the Role of Shiism

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 3, 665 - 670, 22.12.2016

Cihan Oruç , Mehmet Dağlar

Öz

Shiism was an important factor in Safavid-Mughal relationships since the very beginning.  Babur, the founder of the Mughal Empire, had received the support of the Safavids against the Uzbek attacks by accepting Shiism. Humayun who took the helm of the state after Babur wanted to regain the throne he lost after being unsuccessful against Afghan Shir Shah. He inclined to Shiism in order to get help from Shah Tahmmasb, the ruler of Safavid. Tahmasb had agreed to help to Humayun provided he accepted Shiism due to Shir Shah was in search of making an alliance with the Ottomans. Thus, he would have obtained the opportunity to spread the Shia and Persian culture in India. Humayun had political goals and Tahmasb had both political and religious goals on this cooperation of the two rulers on Shiism. In this study, it will be examined how Humayun and Tahmasb follow a way of achieving their goals through Shiism. In addition, it will be revealed whether these rulers are succesfull or not to achieve their goals.

Anahtar Kelimeler

Shiism, Safavids, Shah Tahmasb, Mughals, Humayun Shah

Tahmasb–Hümayun İttifakında Şiilik’in Rolü

Öz

Şiilik, Safevi-Babür ilişkilerinde en başından
itibaren önemli bir faktördü. Babürlü
Devleti’nin kurucusu Babür, Özbek saldırılarına karşı Şiilik’i kabul ederek
Safeviler’in desteğini almıştı.^[1]
Babür’den sonra devletin başına geçen Hümayun, Afgan Şir Şah’a karşı başarısız
olduktan sonra kaybettiği tahtını tekrar kazanmak istiyordu. O, Safevi
hükümdarı Şah Tahmmasb’ın yardımını almak maksadıyla Şiilik’e meyletmişti.
Tahmasb ise Şir Şah’ın Osmanlı ile ittifak arayışı içerisinde olmasından dolayı
Hümayun’a Şiilik’i kabul etmesi şartıyla yardım etmeyi kabul etmişti. Bu
şekilde Hindistan’da Şiilik’i ve Fars kültürünü yayma imkanı elde etmiş
olacaktı. İki hükümdarın Şiilik üzerinden yaptıkları bu iş birliğinde
Hümayun’un siyasi, Tahmasb’ın ise hem siyasi hem de dini hedefleri vardı.  Bu çalışmamızda Hümayun ve Tahmasb’ın Şiilik
üzerinden bu hedeflerine erişmek için nasıl bir yol izledikleri incelenmeye
çalışılacaktır. Ayrıca bu hükümdarların amaçlarında başarılı olup olamadıkları
ortaya konmaya çalışılacaktır.

 

---

Anahtar Kelimeler

Şiilik, Safeviler, Şah Tahmasb, Babürlüler, Hümayun Şah

Kaynakça

• Abdi Beg Şirazi. (1391) Tekmiletü’l Ahbar, Neşr: A. Nevai, Tahran: Çap-ı Tulu-i Azadi.
• Abdulrıza Hoşenk Mehdevi. (1364) Tarih-i Revabıt-ı Harici-i İran (1500-1945), Tahran: İntişar-ı Emir-i Kebir.
• Bayur, Y. H. (1947) Hindistan Tarihi, II. Cilt, Ankara: TTK.
• Bıyıktay, H. (1991) Timurlular Zamanında Hindistan Türk İmparatorluğu, Ankara: TTK.
• Çınar, G. K. (2011) Safevi-Özbek Siyasi İlişkileri ve Osmanlı’nın Tesiri (1524-1630) (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Afyon Kocatepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekinci, M. (2010) Anadolu Aleviliğinin Tarihsel Arka Planı, İstanbul: Beyan Yayınları.