The Mediating Role of Organizational Justice in the Effect of Organizational Health on Job Satisfaction and Alienation Levels of Employees

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 3, 479 - 488, 28.11.2017

Fatma Nur Tuğal Yunus Topsakal , Esengül İplik

Öz

It has become important that organizations must manage their employees’
attitudes and behaviours related to the work they are doing and the
organization they are working with in a correct and healthy way. Hence, the
purpose of the study is to investigate the mediating role of organizational
justice in the effect of organizational health on alienation and job
satisfaction levels of employees. The research was conducted at travel agency.
The province of Antalya, where the concentration of travel agencies is high, is
determined as the population of research. A questionnaire was prepared with the
scales obtained by searching the literature, and this questionnaire was applied
to the travel agency employees. According to the results obtained, there was a
strong negative correlation between organizational health and weakness and alienation
from society dimension. However, there was no significant relationship between
organizational health and the meaningless dimension. There is a positive and
significant relationship between organizational health and job satisfaction.
According to the results, organizational health has an effect on the job
satisfaction of the employees. As a result, organizational justice has a
mediating role for organizational health in affecting the level of alienation
of employees.

Anahtar Kelimeler

Organizational Health, Alienation, Job Satisfaciton, Organizational Justice

Örgütsel Sağlığın Çalışanların İş Tatmini ve Yabancılaşma Düzeyine Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracı Rolü

Öz

 Örgütsel sağlık bağlamında
rekabetin giderek şiddetlendiği bir ortamda örgütlerin varlıklarını
sürdürebilmelerinde, çalışanların yaptıkları işle ve çalıştıkları örgütle
ilgili tutum ve davranışlarının doğru ve sağlıklı bir biçimde yönetilebilmesi
oldukça önemli hale gelmiştir. Bundan dolayı örgütsel sağlık algısının
çalışanların yabancılaşma ve iş tatmin düzeyleri üzerindeki etkisinde örgütsel
adalet algısının aracı rolü araştırmanın amacı olarak belirlenmiştir. Araştırma
seyahat acentalarında gerçekleştirilmiştir. Seyahat acentası yoğunluğunun fazla
olduğu Antalya ili araştırmada evren olarak belirlenmiştir. Literatür taranarak
elde edilen bilgiler ışığında dört adet ölçek ile hazırlanan form seyahat
acentası çalışanlarına uygulanmıştır. 
Elde edilen veriler ile hiyerarşik regresyon analizi gerçekleştirilmiştir.
Elde edilen sonuçlara göre, örgütsel sağlık ile güçsüzlük boyutu ve topluma
yabancılaşma boyutu arasında negatif yönlü güçlü bir ilişki bulunmuştur. Ancak,
örgütsel sağlık ile anlamsızlık boyutu arasında anlamlı bir ilişki
bulunamamıştır. Örgütsel sağlık ile iş tatmini arasında pozitif ve anlamlı bir
ilişki vardır. Sonuçlara göre örgütsel sağlığın çalışanların iş tatminine
etkisi bulunmaktadır. Sonuçlara göre, örgütsel sağlığın çalışanların
yabancılaşma düzeyine etkisinde örgütsel adaletin aracı rolü varken iş
tatmininde aracı rolü bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sağlık, Yabancılaşma, İş Tatmini, Örgütsel Adalet

Kaynakça

• Adams, J.S. (1965). Inequity in Social Exchange. Berkowitz, L. (Ed.). Advances in Experimental Social Psychology (ss. 267-299). New York: Academic Press.
• Agarwal, S. (1993). Influence of Formalization on Role Stress, Organizational Commitment, and Work Alienation of Salespersons: A Cross-National Comparative Study. Journal of International Business Studies, 24(4), 715-739.
• Altun, S.A. (2001). Örgüt Sağlığı. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Amissah, F.E., Gamor, E., Deri, N.M. ve Amissah, A. (2016). Factor Influencing Employee Job Satisfaction in Ghana’s Hotel Industry. Journal of Human Resources in Hospitality and Tourism, 15(2), 166-183.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2007). İşgören Refahı ve Örgütsel Etkinlik Kavramlarına Bütüncül Bir Bakış: Örgüt Sağlığı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 137-154.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Büyükyılmaz, O. (2007). İşletmelerde Yabancılaşmanın Sosyo-Psikolojik Etkileri ve Türkiye Taşkömürü Kurumunda Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Cherrington, D.J. (1994). Organizational Behavior. Boston: Alyn and Bacon.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. Hilldale: Lawrence Erlbaum Associates.
• Darıyemez, K. (2010). Örgütlerde Ortaya Çıkan Yabancılaşma Sorunu ve Bu Sorunun Çözümü Açısından Halkla İlişkiler Çalışmalarının Önemi (Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Doğan, A. ve Bozkurt, S. (2008). İstanbul İlindeki Beş Yıldızlı Otellerin Örgütsel Sağlık Durumlarının Çalışanların Algıları ile Ölçümüne Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi: Yönetim, 19(60), 61-73.
• Donovan, M., Drasgow, F. ve Munson, L.J. (1998). The Perceptions of Fair Interpersonal Treatment Scale: Development and Validation of a Measure of Interpersonal Treatment in the Workplace. Journal of Applied Psychology, 83(5), 683-692.
• Efeoğlu, E.İ. ve İplik, E. (2011). Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm Üzerinde Etkilerini Belirlemeye Yönelik İlaç Sektöründe Bir Uygulama. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 343-360.
• Ellickson, M.C. ve Logsdon, K. (2002). Determinants of Job Satisfaction of Municipal Government Employees. Public Personnel Management, 31(3), 343-358.
• Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi: Kahramanmaraş Özel İşletme ve Kamu Kuruluşlarında Karşılaştırmalı Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Folger, R. ve Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. London: Sage Publications.
• Gallardo, E., Sanchez-Canizares, S.M., Lopez-Guzeman, T. ve Jesus, M.M. (2010). Employee Satisfaction in the Iberian Hotel Industry: The Case of Andalusia (Spain) and the Algarve (Portugal). International Journal of Contemporary Hospitality Management, 22(32), 321-334.
• Greenberg, J. (1988). Equity and Workplace Status: A Field Experiment. Journal of Applied Psychology, 73(4), 606-613.
• Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today, and Tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Greenberg, J. ve Baron, R.A. (1995). Behaviour in Organisations: Understanding and Managing the Human Side of Work. Trenton: Prentice-Hall International.
• Hoy, W.K. ve Feldman, J.A. (1987). Organizational Health: The Concept and Its Measure. Journal of Research and Development in Education, 20(4), 30-37.
• İşcan, Ö.F. ve Naktiyok, A. (2004). Çalışanların Örgütsel Bağdaşımlarının Belirleyicileri Olarak Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adalet Algıları. Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi, 59(1), 181-201.
• Johns, G. (1996). Organizational Behavior: Understanding and Managing Life at Work. Kansas City: Harper Collins College Publishers.
• Kanungo, R.N. (1992). Alienation and Empowerment: Some Ethical Imperatives in Business. Journal of Business Ethics, 11(5-6), 413-422.
• Karagüzel, E.S. (2012). Örgüt Sağlığının Örgütsel Bağlılığa Etkisinin İncelenmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kılıç, G. ve Arıkan, E. (2011). The Perception of the Employees about the Organizational Health: An Application in the Five-Star Thermal Hotels in Afyonkarahisar. Management and Education, VII(3), 57-65.
• Köseoğlu, M.A. ve Karayormuk, K. (2009). Örgüt Sağlığı Nedir: Yöneticiler Arasında Görüş Farklılığı Var Mıdır?. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 23(2), 175-193.
• Kurt, Z. (2013). Duygusal Emek Faktörünün Yabancılaşmaya Etkisi: İstanbul’daki Otel İşletmeleri ve Seyahat Acentalarına Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Çanakkale.
• Kuru, F.K. (2009). Küresel Mali Kriz Kapsamında İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları ve Örgütsel Yabancılaşma Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lam, T., Zhang, H. ve Baum, T. (2001). An Investigation of Employees’ Job Satisfaction: The Case of Hotels in Hong Kong. Tourism Management, 15(3), 157-165.
• Lashley, C. ve Morrison, A. (2000). In Search of Hospitality: Theoretical Perspectives and Debates. Oxford: Butterworth-Heinemann.
• Lyden, J.A. ve Klingele. W.E. (2000). Supervising Organizational Health. Supervision, 61(12), 3-6.
• Mauldin, R.K. (2001). Alienation: A Laughing Matter. (Unpublished PhD Thesis). Utah State University Department of Sociology.
• Otrar, M. ve Halaçoğlu, B. (2011). Akademisyenlerde Mesleğe Yabancılaşma Ölçeği (AYÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Özetleri, Türk-Kırgız Manas Üniversitesi, Bişkek-Kırgızistan.
• Özçınar, M. (2011). Örgütlerde Yabancılaşma ile Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Kütahya.
• Parsak, G. (2010). Örgütlerde Yabancılaşma ve İş Tatmini İlişkisi: Çukurova Üniversitesi Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Adana.
• Polatçı, S., Ardıç, K. ve Kaya, A. (2008). Akademik Kurumlarda Örgüt Sağlığı ve Örgüt Sağlığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi. Celal Bayar Üniversitesi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 145-161.
• Rahman, M. ve Sanzi, A. (1995). A Comparison of Organizational Structure, Job Stress and Satisfaction in Audit and Management Advisory Systems (MAS) in CPA Firms. Journal of Managerial Issues, 7(3), 290-305.
• Robbins, S.P. ve Judge, T.A. (2007). Organizational Behavior. New Jersey: Prentice-Hall International.
• Robbins, S.P., Odendaal, A. ve Roodt, G. (2003). Organizational Behavior. Cape Town, South Africa: Prentice-Hall International.
• Rue, L.W. ve Byars, L.L. (1992). Management Skills and Application. New Jersey: Prentice-Hall International..
• Santa-Cruz, F.G., Lopez-Guzman, T. ve Canizares, S.M. (2014). Analysis of Job Satisfaction in the Hotel Industry: A Study of Hotels in Spain. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 13(1), 63-80.
• Schermerhorn, J.R. (1993). Management for Productivity. Chichester: John Wiley & Sons.
• Schuyler, K.G. (2004). The Possibility of Healthy Organizations: Toward A New Framework for Organizational Theory and Practice. Journal of Applied Sociology / Sociological Practice, 21(2) / 6(2), 57-79.
• Seeman, M. (1959). On Meaning of Alienation. American Sociological Review, 24(6), 783-791.
• Seeman, M. (1967). On the Personal Consequences of Alienation in Work. American Sociological Review, 32(2), 273-285.
• Seeman, M. (1975). Alienation Studies. American Sociological Review, 1(1), 91-123.
• Sempane, M.E., Rieger, H.S. ve Roodt, G. (2002). Job Satisfaction in Relation to Organisational Culture. SA Journal of Industrial Psychology, 28(2), 23-30.
• Şimşek, H., Balay, R. ve Şimşek, A.S. (2012). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinde Mesleki Yabancılaşma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 53-72.
• Spector, P.E. (1997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes and Consequences. New York: Harper & Row.
• Steer, R.M. ve Mowday, D.L. (2004). The Future of Work Motivation Theory. Academy of Management Review, 29(3), 379-387.
• Türkel, İ. (2012). Modern Örgütlerde Yabancılaşma ve Kafka’nın “Dönüşüm” Romanının Bu Bağlamda Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 34-50.
• Wasti, S.A. (2001). Örgütsel Adalet Kavramı ve Tercüme Bir Ölçeğin Türkçe’de Güvenirlik ve Geçerlik Analizi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1, 33-50.
• Weiss, D.J., Dawis, R.V. England, G.W. ve Lofquist, L.H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation. Minneapolis: University of Minnesota, Industrial Relations Center.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss: Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.