Temel Eğitim Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeyleri (Ordu ve Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Örneği)

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 274 - 286, 17.07.2020

Aylin Yazıcıoğlu , Erhan Yaylak , Galip Genç

Öz

Hızla değişen ve gelişen teknolojik yenilikler bireylerin yaşantısına etki etmekte, bireylerin yaşadıkları çağa yönelik birçok beceri ve donanımı kazanmalarını gerektirmektedir. Günümüz koşullarında birçok birey çağa ayak uydurmak, gelişen teknolojik koşullara uyum sağlamak ve bu konularda bilinç kazanmak için “okuryazarlık” düzeylerini geliştirmeye yönelik çaba göstermektedir. Bu değişim ve gelişim süreci eğitim ortamlarına yansımaktadır. Öğretmenler, eğitim ve öğretim süreçlerinde dijital dünyadan ve yeniliklerden faydalanarak öğretimin kalitesini arttırmaya çalışmaktadır. Öğretmenlerin kullandıkları pek çok teknolojik araç ve ürün dijital okuryazarlığın eğitim dünyası içinde de kullanımını getirmiştir. Bu durum öğretmenlik mesleğini icra edecek öğretmen adaylarının da dijital okuryazarlığa yönelik düzeylerinin belirlenmesi açısından çalışma için önem arz etmektedir. Bu nedenle araştırmada “Temel Eğitim Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeylerini Çeşitli Değişkenlere Bağlı Olarak Belirlemek” amaçlanmıştır. Araştırmada tarama (survey) yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklem grubunu; 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Ordu Üniversitesi ve Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Okul Öncesi ve Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Temel eğitim öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla Ng (2012) tarafından geliştirilen 17 maddeden oluşan Hamutoğlu, Güngören, Uyanık ve Erdoğan’ın (2017) Türkçe’ye uyarladığı “Dijital Okuryazarlık Ölçeği” veri toplama aracı olarak uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir fark görülmüştür. Bu farklılık Ordu Üniversitesi lehinde anlamlılık göstermiştir. Branş değişkenine ve öğrenim görülen üniversiteye göre öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyinde anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Sınıf değişkeni bakımından Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencilerinde anlamlı bir farklılık elde edilirken, Ordu Üniversitesi öğrencilerinde anlamlı bir sonuç görülmemiştir. Çalışmada; öğretmen ve idarecilerin dijital okuryazarlık düzeylerinin araştırılması önerilebilir. Bunun yanında farklı branşlarda görev yapan öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerinin karşılaştırılması da önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, Temel eğitim, Öğretmen adayı

Kaynakça

• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K, E., Akgün, E, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Campbell, E. (2016). Pre-service teachers' perceptions and practices: integrating digital literacy into English education.(Unpublished Doctoral dissertation). University of Cape Town.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., ve Turner, L. A. (2014). Research methodsdesign and analysis. Pearson Education, Inc.
• Churchill, N., Ping, L.Ç., Oakley, G. ve Churchill, D. (2008). Digital storytelling and digital literacy learning. International Conference on Information Communication Technologies in Education, Island. https://www.academia.edu/2818859/Digital_storytelling_and_digital_literacy_learning (Erişim Tarihi: 24.08.2019).
• Cote, T. ve Milliner, B. (2016). Japanese university students’ self-assessment and digital literacy test results. S. Papadima-Sophocleous, L. Bradley ve S. Thouësny (Eds) İçinde, CALL communities and culture – short papers from EUROCALL 2016 (s. 125-131). DOI: 10.14705/rpnet.2016.eurocall2016.549.
• Çubukçu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Duggan, F. (2013). Why universities should acquire – and teach – digital literacy. The Guardian. http://www.theguardian.com/education/2013/apr/23/universities-should-teach-digital-literacy (Erişim Tarihi: 04.08.2019).
• Eshet, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digitalera. Journal of educational multimedia and hypermedia, 13(1), 93-106.
• Furman, R, L. (2015). Technology, reading and digital literacy: Strategies to engage the reluctant reader. International Society for Technology in Education. EUGENE, OREGON – ARLINGTON, VA.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. (Eighth edition). McGraw-Hill, New York.
• Gilster, P. (1997) Digital literacy. New York: John Wiley.
• Gliner, J. A., Morgan, G. A. &Leech, N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gobel, P. ve Kano, M. (2014). Mobile natives: Japanese university students’ use of digitaltechnology.J.-B. Son (Ed.) İçinde, Computer-assisted language learning: Learners, teachers and tools (s. 21–46). Newcastle upon Tyne, UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Godwin-Jones, R. (2016). Looking back and ahead: 20 years of technologies for language learning. Language Learning & Technology, 20(2), 5–12.
• Gui, M. ve Argentin, G. (2011). Digital skills of internet natives: Different forms of digital literacy in a random sample of northern Italian high school student.new media & society, 13(6), 963–980. DOI: 10.1177/1461444810389751.
• Greene, J.A., Yu, S.B. ve Copeland, D.Z. (2014) Measuring critical components of digital literacy and their relationships with learning.Computers & Education, 76,55‐69. DOI: 10.1016/j.compedu.2014.03.008.
• Hett, K. (2012). Technology-supported literacy in the classroom: Using audiobooks and digital storytelling to enhance literacy instruction. Illinois Reading Council Journal, 40(3), 3-13.
• Hubbard, P. (2013). Making a case for learner training in technology enhanced language learning environments. CALICO Journal, 30(2), 163–178.DOI: 10.11139/cj.30.2.163-178.
• ISTE (International Society for Technology in Education). (2008). ISTE StandardsTeachers. https://id.iste.org/docs/pdfs/20-14_ISTE_Standards-T_PDF.pdf (Erişim Tarihi: 04.08.2019).
• Khalid, S., Slættalíð, T., Parveen, M. ve Hossain, M.S. (2015). A systematic review and meta-analysis of teachers’ development of digital literacy. Innovations in Digital Learning for Inclusion 1st D4|Learning International Conference Paper. DOI:10.13140/RG.2.1.2421.5120.
• Kim, S. ve Kim, R. (2002). A study of internet addiction: Status, causes, and remedies. Journal of Korean Home Economics Association English Edition, 3(1).
• Kozan, M ve Özek, M. B. (2019). Böte bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1): 107-120.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Hayat bilgisi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar için). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=326 (Erişim Tarihi: 24.08.2019).
• Murray, M. C. ve Pérez, J. (2014). Unraveling the digital literacy paradox: How higher education fails at thefourth literacy. Issues in Informing Science and Information Technology, 11, 85-100.
• Martin, A. (2003). Towards e-literacy. A. Martin ve R. Rader (Eds.). İçindeInformation and IT literacy: Enabling learning in the 21s' century. (s.3-23). London: Facet.
• Neuman, L, W. (2004). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches. (7th Ed.). London: Pearson Education Limited.
• Ng, W. (2012) Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59, 1065‐1078. DOI: 10.1016/j.compedu.2012.04.016.
• November, N. ve Day, K. (2012). Using undergraduates' digital literacy skillsimprove their discipline-specific writing: A dialogue.International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 6(2). DOI: 10.20429/ijsotl.2012.060205.
• Öçal, F. N. (2017). İlkokul öğretmenleri ve velilerin kendileri ile velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Rambousek, V., Štípek, J. ve Vaňková, P. (2016). Contents of Digital Literacy from the Perspective of Teachers and Pupils. Future Academy®’s Multidisciplinary Conference, 354 – 362. DOI: 10.1016/j.sbspro.2016.02.101.
• Son, J, B., Park, S, S. ve Park, M. (2017). Digital literacy of language learners in two different contexts.The JALTCALL Journal, 13(2), 77–96.
• Spires, H, A., Paul, C, M. ve Kerkhoff, S, N. (2018). Digital literacy for the 21st century. Pour, M, K. (İçinde) Encyclopedia of information science and technology, fourth edition. IGI Global. DOI: 10.4018/978-1-5225-2255-3.ch194.
• Sterbenz, C. (2015). Here's who comes after generation Z and they'll be the most transformative age group ever. http://www.businessinsider.com/generation-alpha2014. 7-2. (Erişim Tarihi: 22.08.2019).
• Sulak, E, S. (2019). Dijital okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Social Sciences Studies Journal, 5(31): 1329-1342.
• Tang, C, M.ve Chaw, L, Y.(2016). Digital literacy: A prerequisite for effective learning in a blended learning environment? The Electronic Journal of e‐Learning, 14(1), (s. 54‐65).
• Ting, Y. (2015) Tapping into students' digital literacy and designing negotiated learning to promote learner autonomy, Internet and Higher Education, 26, 25‐32.DOI: 0.1016/j.iheduc.2015.04.004.
• Turner, N, A. ve Burnett, D, D. (2018). Leadership perspectives of digital learning and digital literacy adoption at rural community college.Community College Enterprise, 24(2), 21-48.
• Williams, G. (2015). Meet alpha: The next “Next Generation.” https://www.nytimes.com/2015/09/19/fashion/meet-alpha-the-next-nextgeneration.html. (Erişim Tarihi: 22.08.2019).
• Williams, L., Abraham, L.B. ve Bostelmann, E.D. (2014). A survey-driven study of the use of digital tools for language learning and teaching. J.P. Guikema ve L. Williams (Ed.) İçinde, Digital literacies in foreign and second language education (s. 17–67). San Marcos, TX: CALICO.
• Yaman, C. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi (niğde ömer halisdemir üniversitesi örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Yang, Y-T. C. ve Wu, W-C. I. (2012). Digital storytelling for enhancing student academic achievement, critical thinking, and learning motivation: A year-long experimental study. Computers & education, 59(2), 339-352. DOI: 10.1016/j.compedu.2011.12.012.
• Yeşildağ, M. (2018). Yetişkin bireylerde dijital okuryazarlık ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: konya örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.
• Yun, S. (2014).The aims of education and the leap of freedom. Ethics and Education, 9(3), 276-291, DOI: 10.1080/17449642.2014.980068.