Peter De Cupere’ nin Sanatında Bir İfade Biçimi Olarak Koku

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 403 - 416, 30.07.2021

Mine Değirmenci Aydın

https://doi.org/10.48146/odusobiad.876125

Öz

Batı dünyasında kokunun, görme ve işitme duyularıyla kıyaslandığında uzunca bir süre göz ardı edilmiş olduğu açıktır. 20. yüzyılın başında İtalyan Fütürist ressam Carlo Carra’nın 1913’ te yayınladığı “The Painting of Sounds, Noises and Smells”, Seslerin, Gürültülerin ve Kokuların Resmi”, manifestosuyla kokunun sanata dahil olmaya başladığı söylenebilir. Duchamp’ın, 1938 yılında Paris’te düzenlediği Uluslararası Sürrealist Sergisi’nin de; kokuyu temel alan, kavrulan kahve kokusuyla doldurduğu mekân, koku sanatını tanıtmak için avangard bir girişim olarak kabul edilebilir. Duchamp’ın yolunu açtığı koku sanatı, 1960’lı yıllara gelindiğinde, Fluxus ve Arte Povera gibi hareketlerin içinde yerini almıştır. Jean-Michel Othoniel, Wolfgang Laib, Mario Merz, Valeska Soares, Joseph Beuys gibi sanatçıların kükürt, balmumu, yağ vb. kokulu doğal malzemeleri çalışmalarında kullandığı görülmektedir. 20. ve 21. yüzyıllarda önceleri çoğunlukla tıp ve psikoloji alanında ilgilenilen kokunun, giderek antropoloji, sosyoloji, tarih ve sanat alanlarında da ilgi odağı haline geldiği görülmektedir. Ayrıca gizemli yapısıyla kokunun, popüler, teknolojik ve akademik çalışmalarda da dikkat çektiği görülür.
Çalışmada; 2014 yılında Olfactory Art manifestosunu yazan akademisyen sanatçı Peter De Cupere’nin sanatında bir ifade biçimi olarak kokuyu nasıl ele aldığı, sanatçının heykel, resim, enstalasyon, video, performans vb. çeşitli mecralardaki üretimleri üzerinden irdelenmiştir. Sanatçı kokunun da, tıpkı fotoğraf, ses ve video gibi görsel sanatlara entegre edilmesi gerektiğini, böylece koku sanatının yeni bir sanat hareketi olarak kabul görebileceği ve sanatın –izmlerine Olfactism olarak eklenebileceğini, kokunun bağlam olduğu veya bağlam sağladığı sürece sanat eserleriyle ilgili olduğunu, temsilinin mümkün olabileceğini iddia etmektedir. Çalışmada alan yazını incelendiğinden doküman analizi yöntemi kullanılmış, bu yöntemle elde edilen verilerin içerik analizi yapılmıştır. Özel bir alanı kapsayan araştırmada daha çok sanatçının öz kaynakları üzerinden elde edilen bulguları değerlendirilmiş ve eserleri çözümlenmiştir. Sanatçıya ait sanatsal uygulamalarda koku faktörü incelenmiş ve kokunun kimi çalışmalarda yardımcı bir öge olarak yer alırken, kimi çalışmalarda içeriğin kendisine dönüştüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Heykel, Koku Sanatı, Peter De Cupere, Olfactory art, Koku,

Scent as a Form of Expression in the Art of Peter De Cupere

Öz

It is clear that in the Western world, smell has been ignored for a long time compared to the senses of sight and hearing. At the beginning of the 20th century, with the manifesto of “The Painting of Sounds, Noises and Smells, Picture of Sounds, Noises and Smells”, published in 1913 by the Italian Futurist painter Carlo Carra, it can be said that scent began to be included in art. In the International Surrealist Exhibition organized by Duchamp in Paris in 1938; the exhibition, which is based on smell and filled with the scent of roasted coffee, can be regarded as an avant-garde attempt to promote the art of fragrance.
The art of fragrance that Duchamp paved the way, took its place in movements such as Fluxus and Arte Povera in the 1960s. It is seen that he uses scented natural materials in his works. As of the 20th and 21st centuries, it has been observed that the scent, which was mostly focused in medicine and psychology, has become the center of attention in the fields of anthropology, sociology, history and art. In addition, with its mysterious nature, it is witnessed that the scent attracts attention in popular, technological and academic studies.
In the study, the process of scent’s becoming a form of expression in the art of academic artist Peter De Cupere, who wrote the Olfactory Art manifest in 2014, was examined through the artist's productions in various media such as sculpture, painting, installation, video, performance. The artist states that scent should be integrated into visual arts, just like photography, sound and video, so that scent art can be accepted as a new art movement and can be added to its –ism as Olfactism. He also claims that fragrance is related to works of art, as long as it is context or provides context, where representation is possible. In this work, document analysis technique has been used because the body of literature has been examined; accordingly, the content of the data that has been gathered by this technique, is analyzed. In the research covering a special field, the findings obtained from the artist's own resources were examined and his works were analyzed. In the artistic practices of the artist, the odor factor was examined and it was seen that while the odor was an auxiliary element in some works, it transformed into content itself in other works.

Anahtar Kelimeler

Sculpture, Olfactory Art, Peter De Cupere, Scent art, Fragrance, Scent art,

Kaynakça

• Aristotales. (2011). Ruh Üzerine. Ankara: Birleşik Dağılım.
• Causse, J. G. (2019). Renklerin Şaşırtıcı Gücü. İstanbul: Pegasus Yayıncılık.
• Constance Classen, David Howes, & Antony Synnott. (2003). Aroma, The cultural history of smell. London and New york: British Library.
• Hopkins, D. (2018). Modern Sanattan Sonra (s. 287). içinde Hayalperest yayınevi.
• Mercier, L. S. (2004). Paris Tablosu. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Muller, C. (2018). An Overview Of olfactory art. Nez , 99.
• Ozan, V. (2020). Kokular Kitabı. İstanbul : Everest Yayınları.
• Ruckel, T. S. (2006). The scent of a new world novel:translating the olfactory language of Faulkner and Garcia Marquez. Mississippi: Louisiana State University and Agriculturaland Mechanical Collage.
• İnternet Kaynakları URL1:Stafford, T. (2014), Dergi - Kokular Neden Anıları Hatırlatır, 02.01.2021 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2014/11/141127_vert_fut_koku_ve_anilar adresinden alınmıştır.
• URL2:TheSmellReport,26.12.2020tarihindehttp://www.sirc.org/publik/smell_culture.html#:~:text=Western%20cultures,the%2018th%20an%20d%2019th%20centuries adresinden alınmıştır.
• URL3: Art and Scent: Interpreting the Olfactory Arts, 25.12.2020 tarihinde https://www.larryshiner.com/art-and-scent adresinden alınmıştır.
• URL4:Vroon,P.(1997),SmellTheSecretSeducer, 26.12.2020 tarihinde https://archive.nytimes.com adresinden alınmıştır.
• URL5: Shiner, L. 03.01.2021 tarihinde https://www.larryshiner.com/art-and-scent adresinden alınmıştır.
• URL6:Drobnick,J.(2015)03.01.2021tarihindehttps://static1.squarespace.com/static/59ac89042994caa10199036a/t/59e5663b8fd4d2075ffd9707/1508206146857/smell_hybrid_art+2.pdf adresinden alınmıştır.
• URL7:Drobnick,J.(2015)03.01.2021tarihindehttps://static1.squarespace.com/static/59ac89042994caa10199036a/t/59e5663b8fd4d2075ffd9707/1508206146857/smell_hybrid_art+2.pdf adresinden alınmıştır.
• URL8: Shiner, L. 03.01.2021 tarihinde https://www.larryshiner.com/art-and-scent adresinden alınmıştır.
• URL9:02.12.2020tarihindehttp://www.artandolfactionawards.org/2018overview/smokeflowers/ adresinden alınmıştır.
• URL10: Cupere, P. 05.12.2020 tarihinde http://www.olfactoryartmanifest.com/en/ adresinden alınmıştır.
• URL11: 04.12.2020 tarinde https://mindmarrow.com/2017/10/repository-210-peter-de-cuperes-20-year-scent-art-survey-book-and-the-quest-to-manifest/ adresinden alınmıştır.
• URL12:16.12.2020tarihindehttp://www.peterdecupere.net/index.php?option=com_content&view=article&id=26:exoten&catid=14:featuredartworks adresinden alınmıştır.
• URL13: 19.12.2020 tarihinde https://inimitablee.wordpress.com/2014/12/12/smelly-art-installation-that-made-visitors-cry/ adresinden alınmıştır.
• URL14: 17.12.2020 tarihinde https://www.nytimes.com/2015/04/07/science/art-for-the-knowing-nose.html adresinden alınmıştır.
• URL15:21.12.2020tarihindehttp://www.peterdecupere.net/index.php?option=com_content&view=article&id=194:scents-of-conditions&catid=20:news adresinden alınmıştır.
• URL16: 25.12.2020 tarihinde http://hildevancanneyt.blogspot.com/2009/08/interview-met-peter-de-cupere.html adresinden alınmıştır.
• URL17:28.12.2020tarihindehttp://www.peterdecupere.net/images/stories/exhibitions/2017/eccehomo/Salft-Flowers-Ecce-Homo-02.jpg adresinden alınmıştır.
• URL18: 04.01.2021 tarihinde https://scentartnet.tumblr.com/ adresinden alınmıştır.
• URL19:07.01.2021tarihindehttp://www.peterdecupere.net/index.php?option=com_content&view=article&id=23:soapcities-and-soaplandscapes-in-true-love&catid=1:exhibition-news&Itemid=98 adresinden alınmıştır.
• URL20: 20.01.2021tarihinde https://www.saatchiart.com/account/artworks/98361 adresinden alınmıştır.