Göç Sürecinde Ergen Olmak

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 2797 - 2822, 30.11.2022

Hüseyin Doğan , Sema Buz

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1087253

Cited By: 1

Öz

Göç, ergenlerin yaşamlarını derinden etkileyen, duygusal ve davranışsal birçok probleme zemin hazırlayan önemli bir olgudur. Ergenlerin hayatlarını yeni dahil oldukları toplumla uyumlu bir şekilde sürdürebilmeleri ve bireysel gelişimlerini sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmeleri açısından göç sürecinin sorunsuz bir şekilde başarılması önemlidir. Bu çalışmanın amacı, gelişimleri itibariyle çocukluktan yetişkinliğe geçtikleri ara bir dönemde olan ergenlerin göç öncesi, sırası ve sonrasında yaşadıkları sorunların neler olduğuna ve bu sorunlara yönelik ne tür uygulamaların gerçekleştirilebileceğine dikkat çekmektir. Bu amaçla çalışmada öncelikle göç sürecinde yer alan ergenlerin gelişimsel özellikleri üzerinde durulmuş, göç sürecinde yaşadıkları sorunlara değinilmiş ve son olarak da bu sorunların çözümüne yönelik önerilere yer verilmiştir. Ergenler göç süreciyle birlikte farklı stres kaynaklarına maruz kalabilmekte, yaşanan bu tür maruziyetler ergenlerin farklı düzeylerde fiziksel, biyolojik ve sosyal problemler yaşamalarına neden olmaktadır. Bireylerin karşılaştıkları bu tür problemlerin üstesinden gelmeleri noktasında eğitim ortamlarını da içeren farklı sistemlere yönelik uygulamaların oluşturulması kimlik oluşumu sürecindeki ergenlerin kendilerine daha çok güven duymalarına ve olumlu aidiyet duygusu geliştirmelerine yardımcı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Göç, göçmen ergenler, ergenlik dönemi problemleri, sosyal bütünleşme

Being Adolescent in the Migration Process

Öz

Migration is an important phenomenon that deeply affects the lives of adolescents and paves the way for many emotional and behavioral problems. It is important for adolescents to go through the migration process without any problems in order for them to continue their lives in harmony with the society they have just joined and to continue their individual development in a healthy way. The aim of this study is to draw attention to the problems experienced by adolescents, who are in an interim period from childhood to adulthood, before, during and after migration, and what kind of practices can be implemented for these problems. For this purpose, the developmental characteristics of the adolescents involved in the migration process were emphasized in the study, the problems they experienced during the migration process were mentioned, and finally, suggestions for solving these problems were included. Adolescents may be exposed to different sources of stress with the migration process, and such exposures cause them to experience different levels of physical, biological and social problems. At the point of overcoming such problems that individuals face, the creation of implementations at different systems, including the educational settings, can help adolescents in the identity formation process to feel more self-confident and develop a positive sense of belonging.

Anahtar Kelimeler

Migration, migrant adolescents, the problems in adolesence period, social integration

Kaynakça

• Adams, G. R., & Marshall, S. K. (1996). A developmental social psychology of identity: Understanding the person-in-context. Journal of adolescence, 19(5), 429-442.
• Altinsoy, Y. (2016). Ergenlerde umutsuzluk ve boyun eğici davranışlar ilişkisinin incelenmesi (Master's thesis, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul.
• Altunterim, Z. (2020). Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantılarına Maruz Kalmış Yetişkin Bireylerin, Kontrol Odağı ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşa.
• Akhtar, S. (1999). Immigration and identity: Turmoil, treatment and transformation. Northvale, NJ: Jason Aronson
• Atalan-Ergin, D. & Akgül, G. (2021) Academic Well-Being of Immigrants with Pre-Migration War Traumas: The Role of Parents, Teachers and Language Proficiency, The American Journal of Family Therapy, Doi: 10.1080/01926187.2021.2015724
• Atalar, U. & Duran, R. (2021). Avrupa’daki göçmen kadınların kimlik algıları. Bekir Gündoğmuş (Ed.) Göçün 60. Yılında Avrupa’da Türk Toplumu: Kimlik, Uyum ve Katılım içinde (ss.135-163). Ankara: Nobel Yayınevi
• Aydin, H., & Kaya, Y. (2019). Education for Syrian Refugees: The New Global Issue Facing Teachers and Principals in Turkey. Educational Studies, 1–26. Doi:10.1080/00131946.2018.1561454
• Aydoğmuş-Ördem, Ö. (Çev.) (2016). Göçmen aileler ve çocukları: Uyum ve kimlik oluşumu, 28-40.
• Bahadır, H., & Demiral, Y. (2019). Suriye’den Türkiye’ye zorunlu göç hareketi ve çocuk işçiliği, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(3), 389-397.
• Betancourt T. S, Newnham E A, Birman, D, Lee R, Ellis, B, H, Layne, C. M. (2017). Comparing Trauma Exposure, Mental Health Needs, and Service Utilization across Clinical Samples of Refugee, Immigrant, and U.S.-Origin Children. Journal Trauma Stress, 30(3), 209–218.
• Bilgin, O. (2011). Ergenlerde Özgüven Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Master's thesis, Sakarya Üniversitesi), Sakarya.
• Chambers C.V. (1995). Childhood and adolescence. In: “Textbook of Family Practice” (634-659). (ed) Rakel RE 5th ed. Philadelphia: W.B. Saunders Company.
• Christenson, S. L. (2004). The family-school partnership: An opportunity to promote the learning competence of all students. School Psychology Review, 33 (1), 83-104.
• Çağırkan, B. (2016). Göç, Hibrit Kimlik ve Aidiyet: Yeni Toplumlar, Yeni Kimlikler. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 5 (8), 2613-2623.
• Çağlayan, S. (2006). Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 67-91.
• Çelik, M.Y., Şen, A.T., Usta, H., & Usta, S.E. (2018). Avrupa Birliğinin Göç/Mülteci Politikası Ve Sığınmacıların Ekonomik, Sosyal Ve Kamusal İletişim Sorunları: Kastamonu Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 296-315.
• Çelik, D. (2020). Ergenlik çağındaki Suriyeli mülteci çocuklarda kimlik ve aidiyet duygusu: Kocaeli örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Çetin, İ. (2016). Suriyeli Mültecilerin İşgücüne Katılımları ve Entegrasyon: Adana-Mersin Örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15 (4), 1001-1016.
• Çoban-Keneş, H. (2019). Türkiye’de Zorunlu Göç Mağduru Çocuklar: Çatışmalar ve Yıkımlar Nedeniyle “Kendi Evinde Mülteci Olmak”. Mülkiye Dergisi, 43 (3), 625-656.
• Dangmann, C., Solberg, Ø., & Andersen, P. N. (2021). Health-related quality of life in refugee youth and the mediating role of mental distress and post-migration stressors. Quality of Life Research, 30 (8), 2287–2297. Doi:10.1007/s11136-021-02811-7
• Demirbaş, H. & Bekaroğlu, E. (2013). Evden uzakta olmak: Sığınmacıların/mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz Dergisi, 21 (1), 11-24. Doi: 10.1501/Kriz_0000000334
• Deniz, M. E. (2007). Eğitim psikolojisi. Ankara: Maya Akademi Yayınları.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde Psikososyal Gelişim. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Etkinlikleri (Adölesan Sağlığı II) Sempozyum Dizisi No:63. Erişim Adresi: http://www.ctf.edu.tr/Stek/pdfs/63/6302.pdf Erişim Tarihi:27.04.2022
• Doğan, A. (2020). Göçmen Çocuk ve Ergenlerin Uyum Sürecini Etkileyen Risk ve Koruyucu Faktörler. A. Doğan, & D. Kağnıcı (Ed.), Göçmen Çocuk ve Ergenler: Kültürleşme, Uyum ve Eğitim içinde (s. 27-55). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Ergin, E. (2020). Göçmen ve mültecilerin psikososyal gereksinimleri. S. Buz & H. Çevik (Ed.), Göç ve Entegrasyon içinde (s.75-97) Ankara: NİKA Yayınevi.
• Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and crisis. W. W. Norton & Company
• Erikson E.H., & Erikson, J.M. (1997) The life cycle completed: Extended Version. New York: Norton
• Eroğlu, Z. (2020a). Hak öznesi olarak göçmenler, mülteciler, sığınmacılar: insan hakları perspektifinden bir değerlendirme. S. Buz & H. Çevik (Ed.), Göç ve Entegrasyon içinde (s.51-73) Ankara: NİKA Yayınevi.
• Eroğlu, M. (2020b). Etnik Kimlik, Savaş ve Göç Olgularının Çocuklar ve Ergenler Üzerindeki Psikolojik Etkileri. International Journal of New Approaches in Social Studies, 4 (1), 94-105. Doi: 10.38015/sbyy.721964
• Erol, M., Özdemir, F. & Erol, A. (2021). Sınıf Öğretmenlerine Göre Göçmen Çocukların Kayıp Nesil Olmaları Altında Yatan Nedenler. Milli Eğitim Dergisi, Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi, 475-496. Doi: 10.37669/milliegitim.930329
• Eslek, D., & Yılmaz-Irmak, T. (2018). Ekolojik Sistemler Kuramı Çerçevesinde Göçmen Çocuklar ve Oyunları Üzerine Bir Derleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), 347-362.
• Farley, T., Galves, A. L., Dickinson, L. M., & Perez, M. D. J. D. (2005). Stress, coping, and health: a comparison of Mexican immigrants, Mexican-Americans, and non-Hispanic whites. Journal of immigrant health, 7 (3), 213-220.
• Global Migration Group (2014). Migration and Youth: Challenges and Opportunities. UNICEF, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000227720
• Gutmann, M. T., Aysel, M., Özlü-Erkilic, Z., Popow, C., & Akkaya-Kalayci, T. (2019). Mental health problems of children and adolescents, with and without migration background, living in Vienna, Austria. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 13 (1). Doi: 10.1186/s13034-019-0295-y
• Gül, S.K. & Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik Dönemi Sorunları ve Şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 79-101.
• Gümüşten, D. (2017). Mülteci çocukların eğitimi ve uyumlarına yönelik yapılan müdahale programları üzerine bir derleme. Nesne, 5 (10), 247-264.
• Gürses, İ, Kılavuz, M. (2011). Erikson’un Psiko-Sosyal Gelişim Dönemleri Teorisi Açısından Kuşaklararası Din Eğitimi ve İletişiminin Önemi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 153-166
• Hernandez, D. J., Macartney, S., & Blanchard, V. L. (2010). Children of immigrants: Family and socioeconomic indicators for affluent countries. Child Indicators Research, 3 (4), 413-437.
• Hettich, N., Seidel, F. A., & Stuhrmann, L. Y. (2020). Psychosocial Interventions for Newly Arrived Adolescent Refugees: A Systematic Review. Adolescent Research Review, 5 (2), 99–114. Doi:10.1007/s40894-020-00134-1
• Heyneman, S.P. (2005). Student background and student achievement: What is the right questions? American Journal of Education, 78, 25-38.
• Hodes, M. (2000). Psychologically distressed refugee children in the United Kingdom. Child Psychology & Psychiatry Review, 5 (2), 57–68.
• Ingleby, D. ve Watters C. (2002). Refugee children at school: Good practices in mental health and social care. Education and Health, 20 (3), 43–45.
• IOM-International Organization For Migration (2020). World migration report 2020. Geneva: International Organization for Migration
• Jensen, B. T. (2007). Understanding immigration and psychological development: A multilevel ecological approach. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 5 (4), 27-48.
• Kanar, H. E., & Doğan, C. (2020). Göç ve Göçmen Kavramlarından Hareketle, Bulgaristan’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Yapılan Kitlesel Göçler, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (3), 90-101.
• Karaça, Z. N. (2017). Suriyeli Mülteci Gençlerde Kimlik Sorunu/Karmaşası (Araştırma 42). İNSAMER (İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi). https://www.insamer.com/tr/suriyeli-multeci-genclerde-kimlik-sorunu-karmasasi_759.html Erişim Tarihi: 27.04.2022
• Karaman, H.B. & Bulut, S. (2018). Göçmen çocuk ve ergenlerin eğitim engelleri, psikolojik sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir araştırma, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40 (2), 393-412.
• Karataş, K., Adıgüzel, Y., & Ünal, A. Z. (2018). Göç travması. M. Baloğlu ve E. Göv. (ed.). Psikososyal güçlendirici destek programı içinde. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Kim, J. H, Nicodimos, S, Kushner, S. E, Rhew, I. C, McCauley, E, Vander Stoep, A. (2018). Comparing Mental Health of US Children of Immigrants and Non-Immigrants in 4 Racial/Ethnic Groups. Journal School Health, 88, 167-175.
• Kulaksızoğlu, A. (2019). Ergenlik psikolojisi (Geliştirimiş 21. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Künüroğlu, F. (2020). Göç, kültürleşme süreçleri ve psiko-sosyal uyum. A. Doğan, & D. Kağnıcı (Ed.), Göçmen Çocuk ve Ergenler: Kültürleşme, Uyum ve Eğitim içinde (s. 1-25). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Lee, E.S. (1966). A theory of migration, Demography, 3(1), 47-57.
• Li, M. (2015). Pre-migration Trauma and Post-migration Stressors for Asian and Latino American Immigrants: Transnational Stress Proliferation. Social Indicators Research, 129 (1), 47–59. Doi:10.1007/s11205-015-1090-7
• Lordoğlu, K. & Aslan, M. (2018). Görünmeyen göçmen çocukların işçiliği: Türkiye’deki Suriyeli çocuklar, Çalışma ve Toplum, 2, 715-732.
• Marcia, J. E. (1980). Identity in adolescence. In J. Adelson (Ed.), Handbook of adolescent psychology (pp. 159–187). New York: Wiley.
• Meca, A., Rodil, J. C., Paulson, J. F., Kelley, M., Schwartz, S. J., Unger, J. B., … Zamboanga, B. L. (2019). Examining the Directionality Between Identity Development and Depressive Symptoms Among Recently Immigrated Hispanic Adolescents. Journal of Youth and Adolescence. 48 (11), 2114–2124. Doi: 10.1007/s10964-019-01086-z
• Morsünbül, Ü. (2010). Ergenlikte kimlik gelişimini açıklayan yaklaşımlar/modeller: Ergen ruh sağlığı açısından sonuçları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17 (2), 105-111.
• Motti-Stefanidi, F., Pavlopoulos, V., & Tantaros, S. (2011). Parent-adolescent conflict and adolescents' adaptation: A longitudinal study of Albanian immigrant youth living in Greece. International Journal of Developmental Science, 5(1-2), 57-71. doi.org/10.3233/DEV-2011-11074
• Motti-Stefanidi, F., Berry, J., Chryssochoou, X., Sam, D. L., & Phinney, J. (2012). Positive immigrant youth adaptation in context: Developmental, acculturation, and social-psychological perspectives. In A. S. Masten, K. Liebkind, & D. J. Hernandez (Eds.), The Jacobs Foundation series on adolescence. Realizing the potential of immigrant youth (p. 117–158). Cambridge University Press. doi.org/10.1017/CBO9781139094696.008
• Motti-Stefanidi, F., & Masten, A. S. (2017). A resilience perspective on immigrant youth adaptation and development. In N. J. Cabrera & B. Leyendecker (Eds.), Handbook on positive development of minority children and youth (p. 19–34). Springer Science + Business Media. doi.org/10.1007/978-3-319-43645-6_2
• Paat, Y. F. (2013). Working with immigrant children and their families: An application of Bronfenbrenner's ecological systems theory. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 23(8), 954-966. doi.org/10.1080/10911359.2013.800007
• Parlaz, E. A., Tekgül, N., Karademirci, E., & Öngel, K. (2012). Ergenlik dönemi: fiziksel büyüme, psikolojik ve sosyal gelişim süreci. Turkish Family Physician, 3 (2), 10-16.
• Patel, S. G., Staudenmeyer, A. H., Wickham, R., Firmender, W. M., Fields, L., & Miller, A. B. (2017). War-exposed newcomer adolescent immigrants facing daily life stressors in the United States. International Journal of Intercultural Relations, 60, 120–131. Doi: 10.1016/j.ijintrel.2017.03.002
• Piaget, J. (1972). The moral judgement of the child (M.Gabain, Çev.). London: Routledege&Kegan Paul Ltd (Orijinal eserin yayın tarihi: 1932).
• Perez, R. (2016). Effects of immigrations during adolescence on mental health and well-being. Issues in Mental Health Nursing, 37(10), 765-768. doi.org/10.3109/01612840.2016.1142032
• Perreira, K. M., & Ornelas, I. (2013). Painful Passages: Traumatic Experiences and Post-Traumatic Stress among U.S. Immigrant Latino Adolescents and their Primary Caregivers. International Migration Review, 47(4), 976–1005. Doi:10.1111/imre.12050
• Philipp, J., Zeiler, M., Waldherr, K., Truttmann, S., Dür, W., Karwautz, A. F. K., & Wagner, G. (2018). Prevalence of emotional and behavioral problems and subthreshold psychiatric disorders in Austrian adolescents and the need for prevention. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. Doi:10.1007/s00127-018-1586-y
• Prevoo, M. J. L., Malda, M., Mesman, J., & van IJzendoorn, M. H. (2016). Within- and Cross-Language Relations Between Oral Language Proficiency and School Outcomes in Bilingual Children With an Immigrant Background. Review of Educational Research, 86(1), 237–276. Doi:10.3102/0034654315584685
• Ravenstein, E. G. (1885). The laws of migration. Journal of the statistical society of London, 48(2), 167-235.
• Rosner, R., Eberle-Sejari, R., Ganser, H. G., Goldbeck, L., & Hagl, M. (2017). Evaluation eines migrationsspezifischen Angebots im Case Management von Kindern und Jugendlichen mit Therapiebedarf nach Misshandlung, Missbrauch oder Vernachlässigung. Kindheit und Entwicklung, 26 (4).
• Rousseau, C., Beauregard, C., Daignault, K., Petrakos, H., Thombs, B. D., Steele, R., … Hetcham, L. (2014). A cluster randomized-controlled trial of a classroom-based drama workshop program to improve mental health outcomes among immigrant and refugee youth in special classes. PloS One, 9(8), 1-9.
• Sirkeci, İ. & Göktuna-Yaylacı, F. (2019). Küresel Hareketlilik Çağında Göç Kuramları ve Temel Kavramlar. İçinde: Göktuna Yaylacı F (Der.), Kuramsal ve Uygulama Boyutları ile Türkiye’de Sığınmacı, Mülteci ve Göçmenlerle Sosyal Hizmetler, Londra: Transnational Press London, 15-38.
• Staudenmeyer, A., Macciomei, E., Del Cid, M., & Patel, S. G. (2016). Immigrant youth life stressors. Psychotherapy for immigrant youth, 3-24.
• Stewart, J. (2012). Transforming schools and strengthening leadership to support the educational and psychosocial needs of war-affected children living in Canada. Diaspora, Indigenous, and Minority Education, 6(3), 172-189.
• Streeck-Fischer, A. (2019). Between Borderland and Borderline: Adolescent Migrants in Crisis – Understanding and Treating. Adolescent Psychiatry, 09. Doi:10.2174/2210676609666190415144153
• Şimşek, D. (2016). Ulusaşırı kimlikler: Londra’da Kıbrıslı Türk, Kürt ve Türk göçmen çocuklar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Thurston, W. E. (2003). Gendered Expectations: Migration and Stress Among Women. Presentation to the 8th International Metropolis Conference, Vienna, Austria, September 18.
• Tunç, A.Ş. (2015). Mülteci Davranışı ve Toplumsal Etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere İlişkin Bir Değerlendirme, Tesam Akademi Dergisi, 2 (2), 42-45.
• UNCHR [Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği] (2020). Küresel Eğilimler: 2019'da Zorla Yerinden Edilme. UNCHR. Erişim Adresi: https://www.unhcr.org/globaltrends2019/ Erişim Tarihi: 27.04.2022
• Ünver, H., Çeri, V., & Perdahlı Fiş, N. (2021). An overview of the mental and physical health status and post‐migration psychosocial stressors of refugee toddlers and preschoolers. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing. Doi: 10.1111/jcap.12340
• Vural-Yüzbaşı, D. (2020). Göçmen ve mülteci çocuklara yönelik müdahale programları. A. Doğan, & D. Kağnıcı (Ed.), Göçmen Çocuk ve Ergenler: Kültürleşme, Uyum ve Eğitim içinde (s. 187-210). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yabacı, A., Kurt, M., Öz, N., Özdemir, M. & Aydın, R. (2021). Pandemi Sürecinde Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Düzeyi ve Kimlik Karmaşası İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (8), 0-0.
• Yalın-Sapmaz, Ş., Uzel-Tanrıverdi, B., Öztürk, M., Gözaçanlar, Ö., Yörük-Ülker, G. ve Özkan, Y. (2017). Immigration-related mental helath disorders in refugees 5-18 years old living in Turkey. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 13, 2813-2821. Doi: 10.2147/NDT.S150592
• Yüncü, Z., Pala, S., Kabasakal, Z. T., Kesebir, S., & Özbaran, B. (2015). Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerde ebeveyn kabul reddi ve kimlik statüleri. Literatür Sempozyum, 7, 23-31.
• Walker, J., Venta, A., & Galicia, B. (2020). Who is Taking Care of Central American Immigrant Youth? Preliminary Data on Caregiving Arrangements and Emotional-Behavioral Symptoms Post-Migration. Child Psychiatry & Human Development. Doi: 10.1007/s10578-020-01002-8
• Zastrow, C., Kirst-Ashman, K. K., & Hessenauer, S. L. (2019). Empowerment series: understanding human behavior and the social environment. Cengage Learning.