Social memory and discrimination in the perception of urban space: The case of Madımak Hotel

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 862 - 885, 30.09.2024

Aslıhan Çiçek , Yavuz Acungil

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1324979

Öz

Kentsel mekânların algılanış biçimleri toplumdan topluma değişiklik gösterebilmektedir. Bireyler yetiştikleri ve ait oldukları sosyal gruplara göre şekillenmekte ve bir kentsel mekân karşısında da bu doğrultuda tavır almaktadır. Dolayısıyla bir kentsel mekân, kimileri için unutulmaz anılarla dolu daima hatırlanması gereken bir biçimde toplumsal bellekte yer alırken kimileri içinse unutulmak istenen, geçmişte yaşanan herhangi bir olayla ilgili bağ kurulmayan sıradan bir bina olarak varlık bulmaktadır. Sivas kentinde bulunan Madımak Oteli de 2 Temmuz 1993 tarihinde meydana gelen olaylar neticesinde unutulmak istenen veya hatırlanmak istenen bir kentsel mekâna dönüşmüştür. Dolayısıyla bu mekân, ait olunan sosyal gruplar tarafından farklı şekillerde algılanmakta ve anlam bulmaktadır. Bu çalışmada, Sivas kentinde bulunan farklı sosyal grupların Madımak Oteli’ni algılayış biçimleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmış bu doğrultuda Sivas kentinde ikamet eden altı Alevi, altı Sünni kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, iki farklı sosyal gruba ait kişilerin Madımak Oteli’ni nasıl algıladıklarını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Urban Space, Social Memory, Madımak Hotel, 2 July, Sivas

Kentsel mekân algısında toplumsal bellek ve ayrışma: Madımak Oteli örneği

Öz

Kentsel mekânların algılanış biçimleri toplumdan topluma değişiklik gösterebilmektedir. Bireyler yetiştikleri ve ait oldukları sosyal gruplara göre şekillenmekte ve bir kentsel mekân karşısında da bu doğrultuda tavır almaktadır. Dolayısıyla bir kentsel mekân, kimileri için unutulmaz anılarla dolu daima hatırlanması gereken bir biçimde toplumsal bellekte yer alırken kimileri içinse unutulmak istenen, geçmişte yaşanan herhangi bir olayla ilgili bağ kurulmayan sıradan bir bina olarak varlık bulmaktadır. Sivas kentinde bulunan Madımak Oteli de 2 Temmuz 1993 tarihinde meydana gelen olaylar neticesinde unutulmak istenen veya hatırlanmak istenen bir kentsel mekâna dönüşmüştür. Dolayısıyla bu mekân, ait olunan sosyal gruplar tarafından farklı şekillerde algılanmakta ve anlam bulmaktadır. Bu çalışmada, Sivas kentinde bulunan farklı sosyal grupların Madımak Oteli’ni algılayış biçimleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmış bu doğrultuda Sivas kentinde ikamet eden altı Alevi, altı Sünni kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, iki farklı sosyal gruba ait kişilerin Madımak Oteli’ni nasıl algıladıklarını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Mekân, Toplumsal Bellek, Madımak Oteli, 2 Temmuz, Sivas

Kaynakça

• Allen, M. J. ve Brown, S. D. (2011). Embodiment and living memorials: the affective labour of remembering the 2005 london bombings, Memory Studies, 4(3), 312-327.
• Althusser, L., (2015), İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları.
• Aykılıç, B. (2015). Kentsel mekân olarak meydanlar, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven, (Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Boratav, P. N. ve Fıratlı, H. V. (1943). İzahlı halk şiiri antolojisi, Ankara: Tarih Vakfı Yayınları.
• Çağla, C. (2007). Bellek üstüne düşünmek, Cogito Dergisi, 50. Sayı.
• Devlet Denetleme Kurulu Araştırma ve İnceleme Raporu, Tarihi: 24/03/2014, S: 2014/5.
• Duran, O. (2018). Raporlar bağlamında Sivas Madımak Olayında dinin rolü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Erdönmez, M. E. ve Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekânlarının toplum ilişkilerindeki etkisi, Yıldız Teknik Üniversitesi E-Dergisi, 1(1), 67-87.
• Ghulyan, H. (2021). Tarihsel, soyut, çelişkili: 1923'ten günümüze Türkiye'de kentsel toplumsal mekân. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Görükmez, E. (2021). Tanıkların ve Basının Gözünden 1980 Çorum Olayları, Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tokat.
• Günaydın, A. N. (2019). Millî mücadelede Sivas 108 gün, Sivas Vilayet Kitaplığı, Sivas.
• Halbwachs, M. (1980). The collective memory (Çev. F. J. Ditter ve V. Y. Ditter), Harper Colophon, New York.
• Halbwachs, M. (2016). Hafızanın toplumsal çerçeveleri (Çev. Büşra Uçar), Ankara: Heretik Yayınları.
• Halbwachs, M. (2018). Kollektif bellek (Çev. Zuhal Karagöz), İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Harvey, D. (2013). Sosyal adalet ve şehir, (Çev. Mehmet Moralı), İstanbul: Metis Yayınları.
• Hoelscher S. ve Alderman D.H. (2004). Memory and place: geographies of a critical relationship, Social & Cultural Geography, 5(3), 347-355.
• Hoşkara, Ş. (2014). Kentsel kamusal mekânların şahı meydanlar, İTÜ Vakfı Dergisi, 6, 9-13.
• https://muze.gov.tr/s3/MysFileLibrary/Sivas%20Atat%C3%BCrk%20Ve%20Kongre%20M%C3%BCzesi-d1c0ebea-cd2e-4e1e-9ebd-1396349247e6.pdf (Erişim Tarihi: 24.12.2022)
• https://tr.wikipedia.org/wiki/P%C3%AEr_Sultan_Abdal (Erişim Tarihi: 24.12.2022)
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Solingen_Facias%C4%B1 (Erişim Tarihi: 08.06.2023)
• https://www.birgun.net/haber/madimak-katliami-iki-saldirganin-ismi-9-yil-sonra-anittan-kaldirildi-387330 (Erişim Tarihi: 27.12.2022)
• https://www.dha.com.tr/gundem/sivasin-siirlere-konu-olan-76-yillik-mekani-cerkezin-kahvesi-1690644 (Erişim Tarihi: 21.12.2022)
• https://www.youtube.com/watch?v=5HKtMff07yY&t=319s (Erişim Tarihi: 24.12.2022)
• https://www.youtube.com/watch?v=SMZGYmmKt8A (Erişim Tarihi: 24.12.2022)
• İnceoğlu, M. ve Aytuğ, A. (2009). Kentsel mekânda kalite kavramı, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık E-Dergisi, 4(3), 131-146.
• Karabulut, D. (2018). Modernite ve mekân ilişkisinin Virginia Woolf ve Arnold Bennett üzerinden okunuşu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58 (1), 440-461.
• Karaca, Y. (2021). Yerel ve ulusal basında 1978 Maraş olayları, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Keleş, R. (2004). Kentleşme politikası,8. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Lefebvre, H, (2014). Mekânın üretimi, (Çev. Işık Ergüden), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (1996). The specifity of the city, Writing on Cities: Henri Lefebvre, (E.Kofman-E.Lebas, Ed.). Blackwell Publ.
• Lefebvre, H. (2016), Modern dünyada gündelik hayat, (Çev. Işın Gürbüz), İstanbul: Metis Yayınları.
• Rifkin, J. (2004). The european dream: how Europe's vision of the future is quietly eclipsing the American dream. Cambridge: Polity Press.
• Saunders, P. (2013). Sosyal teori (Çev. Songül Doğru Getir), İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Semerci, F. (2008). Kentsel tasarım gereklilikleri açısından Beyazıt meydanı örneği, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Till K. E. (2003). Places of memory, John Agnew, Katheryne Mitchell ve Gerard Toal (Der.), içinde, A Companion to Political Geography, Blackwell, UK.
• Toparlı, R. (2019). Sivas kongresi belgeleri, Sivas Vilayet Kitaplığı, Sivas.
• Turgut, D. (2013). Kent- meydan ilişkisine günümüz koşullarında bütünsel bir bakış: Türkiye genelinde bir değerlendirme, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ünsal, F. (1995). Figüran Aziz Nesin, Anadolu Gazetesi, Sivas.
• Weber, M. (2010). Şehir, Çev. Musa Ceylan, (Don Martindale ve Gertrud Neuwirth, Ed.). 9. Baskı, İstanbul: Yarın Yayıncılık.
• Wirth, L. (2002). Bir yaşam biçimi olarak kentlileşme, 20. Yüzyıl Kenti (Der. ve Çev. Ayten Alkan ve Bülent Duru), Ankara: İmge Yayınevi.