Bireylerin dindarlık ve milliyetçilik düzeylerinin suriyelilere yönelik sosyal mesafe ve tehdit algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1238 - 1252, 21.12.2024

Mutlu Sesli

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1254149

Öz

Çalışmanın amacı Tokat ilinde yaşayanların, Suriyelilere yönelik olarak algıladıkları tehdit ile sosyal mesafe düzeylerinin incelenmesidir. Çalışmanın temel varsayımı katılımcıların dindarlık düzeyleri, milliyetçilik algıları, yakın çevrelerindeki Suriyeli yoğunluğu gibi unsurların Suriyelilere yönelik olarak geliştirdikleri tutumları değiştirmektedir.
Din ve dindarlık genellikle olumsuz tutumlarda itici bir güçtür; ancak, mülteci, sığınmacı ve göçmenlerin bulundukları toplumdaki algılara yönelik tutumları araştıran çalışmalarda çelişkili bulgular elde edilmiştir. Yani din, paradoksal olarak bir gruba karşı hoşgörüyü ya da hoşgörüsüzlüğü kolaylaştırabilir. Dindarlık gibi milliyetçilik duygusu ve algısı göçmenlere yönelik hoşgörüsüzlüğü beraberinde getirebilir. Aslında göçmenlere yönelik tutumlar karmaşıktır ve göçmen karşıtı duyguları harekete geçiren mekanizmalar kolayca anlaşılmaz. Bireylerin sahip olduğu dindarlık ve milliyetçilik düzeyleri genel olarak yabancılara karşı geliştirilen tehdit ve sosyal mesafe algısını olumlu ya da olumsuz yordamaktadır.
Çalışmada ölçekler aracılığıyla toplanan verilerin analizi yapılmıştır. Çalışmada katılımcıların (N= 517) dindarlık düzeyleri Suriyelilere yönelik tehdit ve sosyal mesafe algılarını negatif olarak yordarken, bireylerin milliyetçilik algıları Suriyelilere yönelik tehdit ve sosyal mesafe algılarını pozitif yönde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma hem teorik anlamda hemde değişkenler arası ilişkileri araştırmasından dolayı literatüre katkı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeliler, dindarlık, milliyetçilik, tehdit, sosyal mesafe, Syrians, religiosity, nationalism, threat, social distance

İnvestigation of relationship between individuals' levels of religiosity and nationalism and perceptions of social distance and threat to syrians

Öz

The aim of the study is to examine the perceived threat and social distance levels of those living in the province of Tokat against Syrians. The basic assumption of the study is that factors such as the level of religiosity of the participants, their perceptions of nationalism, and the density of Syrians in their immediate surroundings change their attitudes towards Syrians.
Religion and religiosity are often a driving force in negative attitudes; However, contradictory findings have been obtained in studies investigating the attitudes of refugees, asylum seekers and immigrants towards perceptions in their society. That is, religion can, paradoxically, facilitate tolerance or intolerance towards a group. The sense and perception of nationalism, like religiousness, can bring intolerance towards immigrants. Indeed, attitudes towards immigrants are complex, and the mechanisms that drive anti-immigrant sentiment are not easily understood. Religiosity and nationalism levels of individuals generally predict the threat and social distance perception developed against foreigners positively or negatively.
In the study, the data collected through the scales were analyzed. In the study, it was concluded that while the religiosity levels of the participants (N= 517) negatively predicted their perceptions of threat and social distance towards Syrians, individuals' perceptions of nationalism positively predicted their perceptions of threat and social distance towards Syrians. The study will contribute to the literature both in the theoretical sense and because of its research on the relations between variables.

Anahtar Kelimeler

Syrians, religiosity, nationalism, threat, social distance

Kaynakça

• Acungil, Y. (2021). Göç ve kentsel uyum, yerel halkın göçmen ve mülteci algısı, Ekin Yayınevi.
• Altunışık, R., Coşkun, R. Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Sakarya Kitabevi.
• Arslantürk, G. (2020). Sosyal medyadaki göçmen karşıtı tutumların bütünleşik tehdit kuramı çerçevesinden incelenmesi, Psikoloji Araştırmaları, 1(1), 6-16, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2865920
• Avcı, İ., ve Köroğlu, A. (2021). Dindarlığın helal gıda satın alma niyeti üzerindeki etkisinde helal gıdaya yönelik bilgi ve helal gıdaya verilen önemin aracılık rollerinin incelenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(2), 360-380. https://doi.org/10.17153/oguiibf.884934
• Balaban, Ç. D. (2013). The roles of intergroup threat, social dominance orientation and right-wing authoritarianism in predicting turks’ prejudice toward kurds [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Balabanis, G., Diamantopoulos, A., Mueller, R. D. & Melewar, T. C. (2001). The impact of nationalism, patriotism and internationalism on consumer ethnocentric tendencies, Journal of International Business Studies, 32(1), 157-175.
• Bilali, R., Iqbal, Y., ve Çelik, A. B. (2018). The role of national identity, religious identity, and intergroup contact on social distance across multiple social divides in Turkey, International Journal of Intercultural Relations, 65, 73-85.
• Bilgiç, M. S., Koydemir, F. S., ve Akyürek, S. (2014). Türkiye’de kimlikler arası kutuplaşmanın sosyal mesafe üzerinden ölçümü ve toplumsal güvenliğe etkisi. Bilge Strateji, 6(11), 163-205, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/43432
• Bogardus, E. (1959). Social distance. Yellow Springs, OH: Antioch.
• Bogardus, E. (1967). “Measuring social distance”, M. Fishbein (Edt.) Readings in attitude theory and measurement, New York: John Wiley ve Sons Inc., 71-76.
• Doğan, F., ve Ünal, S. (2021). Suriyeli göçmenlere yönelik ayrımcı, dışlayıcı söylem ve eylemlerin meşrulaştırıcı kaynakları: Mardin ili örneği, Sosyolojik Bağlam Dergisi, 2(3), 14-40, https://sosyolojikbaglam.org/wp-content/uploads/2021/12/Dogan-Unal-2021-1.pdf
• Druckman, D. (1994). Nationalism, patriotism, and group loyalty: a social psychological perspective, Mershon International Studies Review, 38(1), 43-68.
• Ekici, H. (2019). Türk toplumunda Suriyelilere yönelik algılanan tehditler ve çözüm önerileri, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44) , 695-730, https://doi.org/10.21560/spcd.v19i49119.487325
• Ergün-Başak, B., ve Can, G. (2018). The relationships between self-compassion, social-connectedness, optimism and psychological resilience among low-income university students. Elementary Education Online, 17(2), 768-785.
• Eser, H. B. ve Uygur, M. R. (2019). Suriyeli göçmenlere yönelik tutumların bütünleşmiş tehdit ve sosyal mesafe kuramları doğrultusunda incelenmesi: Süleyman Demirel üniversitesi örneği, Liberal Düşünce Dergisi, 24(95), 131-162. https://doi.org/10.36484/liberal.609598
• Esses, V. M., Hodson, G., & Dovidio, J. F. (2003). Public attitudes toward immigrants and immigration: Determinants and policy implications, In C. M. Beach, A. G. Green, ve J. G. Reitz (Eds.),Canadian immigration policy for the 21st century (pp. 507–535). Montreal, Canada: McGill Queen’s Press.
• Fansa, M. (2021). Kimim ben? Göçmen, sığınmacı, mülteci, yabancı, vatansız ve geçici koruma: Türkiye’deki Suriyeliler, Antakiyat, 4(2), 289-306, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2064946 Geçici Koruma altındakiler Suriyeliler, (2022). https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Gegez, A. E. (2007). Pazarlama araştırmaları, Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Güler, M. (2013). Gruplararası temas, kaygı ve yanlılığın sosyal mesafeye etkisi: Türk ve Kürt kökenli gruplar üzerine bir çalışma, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji (Sosyal Psikoloji) Anabilim Dalı.
• Güler, M. (2019). Ortak iç-grup kimliği, gruplararası temas ve algılanan tehditlerin Suriyeli bireylere yardım etme niyeti üzerine etkisi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 916-938. https://doi.org/10.15869/itobiad.497145
• Güney, Ü., ve Konak, N. (2016). Bolu’da Suriyeli ve Iraklı sığınmacılar: Milliyetçilik, erillik ve vatandaşlık temelinde öteki algısı, Alternatif Politika, 8(3), 505-535, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/222980
• Hadarics, M., Szabo, Z. P., & Kende, A. (2020). The relationship between collective narcissism and group-based moral exclusion: the mediating role of intergroup threat and social distance, Journal of Social and Political Psychology, 8(2), 788–804.
• Harlak, H., ve Eskin, M. (2018). Dini yönelim ve dindarlık ölçeklerinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi, Yeni Symposium, 56(2), 23-32
• Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. (2. Baskı). New York: The Guilford Press.
• Hıdırlıgil, N. (2020). İslamofobi: New York'taki Müslüman öğrencilerin İslam açısından algıladıkları sosyal mesafe ile Müslüman olmayan öğrencilerin hissettikleri sosyal mesafenin karşılaştırılması, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıç, S. (2016), Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı, Journal of Mood Disorders (JMOOD), 6(1), 47-48.
• Kılınç, G. ve Sağır, Z. (2021). Gruplararası tehdit algısı ve dini tutumun Suriyelilere yönelik ön yargıdaki rolü, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(2), 363-393, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2055578
• Koç, M. (2009). Dindarlık ile benlik saygısı arasındaki ilişki: yetişkinler üzerine ampirik bir araştırma, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(1), 473-493, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/143713
• Koçak, O. (2021). The effects of religiosity and socioeconomic status on social distance towards refugees and the serial mediating role of satisfaction with life and perceived threat religions, 12(9), 737.
• Korkmaz, İ., ve Dal, N. E. (2019). Milliyetçilik, dindarlık ve materyalizmin yerli ve yabancı ürünlerin satın alma niyeti üzerine etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 2094-2113, https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/890/874
• Kurt, A. (2009), Dindarlığı etkileyen faktörler, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1-26, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/143679#:~:text=%C3%96znel%20bir%20tecr%C3%BCbe%20olan%20dindarl%C4%B1k,sosyal%20%C3%A7e%C5%9Fitli%20fakt%C3%B6rler%20taraf%C4%B1ndan%20etkilenmektedir.
• MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Preacher, K. J., & Hong, S. (2001). Sample size in factor analysis: the role of model error, Multivariate Behavioral Research, 36(4), s.611-637.
• McKay, F. H., Thomas, S. L., & Kneebone, S. (2011). It would be okay if they came through the proper channels: Community perceptions and attitudes toward asylum seekers in Australia, Journal of Refugee Studies, 25, 113–133.
• Okumuş, E. (2006). Gösterişçi dindarlık, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(2), https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/52494
• Özkan, Z, Ergün, N., ve Çakal, H. (2021). Positive versus negative contact and refugees' intentions to migrate: The mediating role of perceived discrimination, life satisfaction and identification with the host society among Syrian refugees in Turkey. Journal of Community ve Applied Social Psychology, 31(4), 438– 451. https://doi.org/10.1002/casp.2508
• Özkan, Z., Ünver, H., Kızık, B., Eraslan, E. G., ve Çakal, H. (2022). Sosyal psikoloji perspektifinden kolektif eylemlere katılmanın belirleyicileri üzerine bir derleme, Nesne, 10(24), 336-361. https://doi.org/10.7816/nesne-10-24-10.
• Öztürk, F. E. (2022). Çevrimiçi okur yorumlarında suriyeli sığınmacılara yönelik nefret söylemi: Altındağ örneği, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 508-530, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2445235
• Schweitzer, R., Perkoulidis, S., Krome, S., Ludlow, C., & Ryan, M. (2005). Attitudes towards refugees: The dark side of prejudice in Australia, Australian Journal of Psychology, 57(3), 170– 179.
• Stephan,W. G., Renfro, C. L., Esses, V. M., Stephan, C.W., & Martin, T. (2005). The effects of feeling threatened on attitudes toward immigrants, International Journal of Intercultural Relations, 29(1), 1-19.
• Stephan, W. G., & Stephan, C. W. (1993). Cognition and affect in stereotyping: Parallel interactive networks, In D. M. Mackie ve D. L. Hamilton (Eds.). Affect, cognition and stereotyping: Interactive processes in group perception (pp. 111-136). FL: Academic.
• Stephan,W. G., Ybarra, O., & Bachman, G. (1999). Prejudice toward immigrants, Journal of Applied Social Psychology, 29, 2221–2237.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları, Ekinox. Tarı, R. (2002). Ekonometri, Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd.Şti.
• Terhune, K. W. (1964). Nationalism among foreign and american students: An exploratory study, The Journal of Conflict Resolution, 8(3), 256-270.
• Tokat İl ve Vatandaşlık Nüfus Müdürlüğü, (2023). https://www.nvi.gov.tr/tokat/ilimiz-nufus-bilgileri
• Triandis, H. C., & Triandis, L. M. (1960). Race, social class, religion, and nationality as determinants of social distance, The Journal of Abnormal and Social Psychology, 61(1), 110–118.
• Yanbolluoğlu, Ö. (2018). Suriyeli mültecilere yönelik duygular ve algılanan sosyal mesafede, gruplararası pozitif ve negatif temas, sosyal baskınlık yönelimi, gruplararası tehdit ve gruplararası kaygının rolü, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaşlıoğlu, M. M., (2017), Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, Special Issue/Özel Sayı, 74-85, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/369427
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Detay Yayıncılık.
• Zeng, K., & Li, X. (2019). Geopolitics, nationalism, and foreign direct investment: Perceptions of the China threat and American public attitudes toward Chinese FDI, The Chinese Journal of International Politics, 12(4), 495-518.
• Wang, J. (2006). The politics of goods: A case study of consumer nationalism and media discourse in contemporary China, Asian Journal of Communication, 16(2), 187-206.