Turist rehberlerinin kültürel diplomasi sürecindeki rolü üzerine kuramsal bir değerlendirme

Year 2025, Volume: 15 Issue: ISRIS 2025, 752 - 777, 31.07.2025

Gizem Çorman , Aykut Balcı

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1731266

Abstract

Günümüz uluslararası ilişkilerinde, kültürel değerler ve toplumlar arasında etkileşimler, geleneksel siyasi ve ekonomik güç dinamiklerini tamamlayarak belirleyici bir rol üstlenmektedir. Küreselleşmenin etkisiyle iletişim kanallarının çeşitlenmesi, kültürel diplomasiyi uluslararası ilişkilerin merkezine taşımıştır. Bu çalışma, kültürel diplomasinin artan önemi bağlamında turist rehberlerinin üstlendikleri rolleri kuramsal bir çerçevede değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Geleneksel olarak bilgi aktarıcıları olarak görülen turist rehberleri, günümüzde kültürel temsilciler ve diplomatik aracı kişiler olarak konumlanmaktadır. Araştırmada literatür taraması yöntemi kullanılarak mevcut teorik ve ampirik çalışmalar incelenmiştir. Bulgular, turist rehberlerinin kültürel kimlik inşasında, algı yönetiminde ve kültürel mirasın uluslararası düzeyde tanıtımında önemli aktörler olduğunu ortaya koymaktadır. Uluslararası ziyaretçilerle doğrudan iletişim kuran turist rehberleri, ulusal kültürün doğru temsil edilmesine, kültürel önyargıların aşılmasına, olumlu kültürel imajın pekiştirilmesine ve kültürlerarası anlayışın gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır. Buna ilaveten turist rehberleri doğru bilgi akışı ve etkili kültürel anlatılar yoluyla ülkelerarası kültürel ve ekonomik ilişkilerin güçlenmesine ve diplomatik iş birliklerinin oluşmasına zemin hazırlamaktadırlar. Bu bağlamda turist rehberleri, kültürel diplomaside iletişim rolünü üstlenen ve uygulamada aktif rol oynayan temel aktörler arasında yer almaktadır.

Keywords

Kültürel Diplomasi , Kamu Diplomasisi , Turist Rehberliği , Kültürlerarası İletişim

A theoretical evaluation of the role of tourist guides in the cultural diplomacy process

Abstract

In today’s international relations, cultural values and interactions between societies play a decisive role, complementing traditional political and economic power dynamics. The diversification of communication channels through globalization has brought cultural diplomacy at the heart of international relations. This study aims to evaluate the roles of tourist guides in the context of the increasing importance of cultural diplomacy within a theoretical framework. While traditionally regarded as information transmitters, tourist guides are now redefined as cultural representatives and diplomatic intermediaries. Existing theoretical and empirical studies were examined through a literature review approach. The findings revealed that tourist guides were critical actors in cultural identity construction, perception management and promotion of cultural heritage at the international level. Tourist guides, who communicated directly with international visitors, made significant contributions to the accurate representation of national culture, overcoming cultural biases, reinforcing a positive cultural image and promoting intercultural understanding. Through accurate information flow and effective cultural narratives, they paved the way for the strengthening of cultural and economic relations between countries and the formation of diplomatic cooperation. Consequently, tour guides as key actors in cultural diplomacy, assuming communicative responsibilities and partipating actively in its realization.

Keywords

Cultural Diplomacy , Public Diplomacy , Tourist Guiding , Intercultural Communication

References

• Akbaş, Z. (2016). Yumuşak güç olgusu ve turizm ilişkisi: Medikal turizm kapsamında Ortadoğu’dan gelen turistler üzerine bir değerlendirme. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 73-106. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/305744
• Akgün, A. C. (2023). Kültürel diplomasi bağlamında sanal fenomenlerin sosyal ağ kullanımı: Imma Gram örneği. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 258-275. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3522545
• Aksu, F. (2024). Kamu diplomasisi: Kavramlar, yaklaşımlar ve uygulamalar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(Özel Sayı), 211-230. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3908003
• Albuz, N., Çakmak, T., Eren, A., Tekin, Ö., & Güven Yeşildağ, N. G. (2018). Turist rehberliğine giriş. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Al-Okaily, N. S. (2022). A model for tour guide performance. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 23(6), 1077-1101. https://doi.org/10.1080/15256480.2021.1905584
• Ap, J., & Wong, K. K. F. (2001). Case study on tour guiding: professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22(5), 551-563. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(01)00013-9
• Arndt, R. T. (2011). The first resort of kings: American cultural diplomacy in the twentieth century. Potomac Books, Inc..
• Ataseven, U. (2024). Antik çağ diplomasisi. https://www.indyturk.com/node/702441/t%C3%BCrki%C2%B7yeden-sesler/antik-%C3%A7a%C4%9F-diplomasisi adresinden 2 Mayıs 2025 tarihinde alınmıştır.
• Avşar, Z., Şahin, M., Küçükyılmaz, M. M., Ökten, S., & Veske, M. P. (2022). Türkiye’nin yumuşak güç enstrümanı olarak kültürel diplomasi ve iletişim. İstanbul: Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları.
• Aydın, Y. (2023). Kültürel diplomasi çerçevesinde edebiyat ve eğitimin etkileri: Fransa ve İtalya örnekleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (33), 1123-1132. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3095529
• Aydoğan, B. (2011). Rapor: güç kavramı ve kamu diplomasisi. https://www.politikadergisi.com/makale/guc-kavrami-ve-kamu-diplomasisi?quicktabs_son_yorumlar=2&quicktabs_yazi_bloklari=2&quicktabs_en_son_erikler=4&quicktabs_editorya_seckileri=2 adresinden 2 Mayıs 2025 tarihinde alınmıştır.
• Bennett, M. J. (2017). Developmental Model of Intercultural Sensitivity. The International Encyclopedia of Intercultural Communication, 1–10. https://doi.org/10.1002/9781118783665.ieicc0182
• Black, R., & Weiler, B. (2005). Quality assurance and regulatory mechanisms in the tour guiding ındustry: A systematic review. The Journal of Tourism Studies, 16(1), 24-37. https://doi.org/10.3316/ielapa.200509017
• Bryon, J. (2012). Tour guides as storytellers-from selling to sharing. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 12(1), 27-43. https://doi.org/10.1080/15022250.2012.656922
• Bu, L. (1999). Educational exchange and cultural diplomacy in the Cold War. Journal of American studies, 33(3), 393-415. https://doi.org/10.1017/S0021875899006167
• Carbone, F. (2017). International tourism and cultural diplomacy: A new conceptual approach towards global mutual understanding and peace through tourism. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 65(1), 61-74. https://hrcak.srce.hr/file/263329
• Cheng, Y. S., Kuo, N. T., Chang, K. C., & Chen, C. H. (2019). How a tour guide interpretation service creates intention to revisit for tourists from mainland China: the mediating effect of perceived value. Journal of China Tourism Research, 15(1), 84-104. https://doi.org/10.1080/19388160.2018.1517067
• Cohen, E. (1985). The tourist guide: The origins, structure and dynamics of a role. Annals of Tourism Research, 12(1), 5-29. https://doi.org/10.1016/0160-7383(85)90037-4
• Cull, N. J. (2008). Public diplomacy: Lessons from the past. CPD perspectives on public diplomacy, 2, 1-28. Institude for Cultural Diplomacy. (2025). Cultural diplomacy. Retrieved May 3, 2025, from https://www.culturaldiplomacy.org/index.php?en_culturaldiplomacy.
• Çavuş, T. (2013). Dış politikada yumuşak güç kavramı ve Türkiye’nin yumuşak güç kullanımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 23-37. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/107654
• Çınar, B., & Toksöz, D. (2020). Turist rehberliğinde hikayeleştirme ve mekânların tüketimi. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 3(1), 1-17. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1168645
• Çokal, Z., & Yılmaz, İ., (2020), Turist rehberlerinin etik davranışlarının destinasyon imajına etkisi: Kapadokya Örneği, Verimlilik Dergisi, 4, T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yayını.
• Çokişler, N. (2023). Türkiye’de turist rehberliği mesleği: tarihsel bir bakış açısı. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 34(3), 80-108. https://doi.org/10.17123/atad.1324330
• Çorman, G. (2023). Gastro-kültürel turlara katılan yerli ziyaretçilerin otantiklik algısı ve tur deneyim kalitesi ile davranışsal niyet ilişkisi: Turist rehberlerinin yorumlayıcı rolünün etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Çorman, G., & Yılmaz, G. Ö. (2024). Gastro-kültürel turlara katılan yerli ziyaretçilerin otantiklik algısı ve tur deneyim kalitesi: Turist rehberlerinin yorumlayıcı rolünün etkisi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 12(1), 332-352. https://doi.org/10.21325/jotags.2024.1382
• Dahles, H. (2002). The politics of tour guiding-image management in Indonesia. Annals of Tourism Research, 29(3), 783-800. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(01)00083-4
• Doğan, O., & Işık, G. (2024). Türkiye’de İngiliz kültürel diplomasi varlığı: British Council. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 1-36. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3605028
• Donbak, E. R. (2020). Tourist guides as representatives of sustainable tourism: Evidence from Turkey. In cases on tour guide practices for alternative tourism (pp. 39-54). IGI Global.
• Durmuş, İ. (2024). Kültürel diplomasi ve sinema: Nuri Bilge Ceylan Sineması üzerine bir değerlendirme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (40), 403-425. https://doi.org/10.29000/rumelide.1504263
• Feldman, J., & Skinner, J. (2018). Tour guides as cultural mediators. Ethnologia Europaea, 48(2), 5-13. https://doi.org/10.16995/ee.1955
• Gelbman, A., & Collins-Kreiner, N. (2018). Cultural and behavioral differences: tour guides gazing at tourists. Journal of Tourism and Cultural Change, 16(2), 155-172. https://doi.org/10.1080/14766825.2016.1240686
• Gienow-Hecht, J. & Donfried, M. (2010). Searching for a cultural diplomacy. Oxford: Berghahn Books.
• Grincheva, N. (2021). Cultural diplomacy under the “digital lockdown”: pandemic challenges and opportunities in museum diplomacy. Place Branding and Public Diplomacy, 18(1), 8-11. https://doi.org/10.1057/s41254-021-00237-z
• Grincheva, N. (2023). The past and future of cultural diplomacy. International Journal of Cultural Policy, 1-20. https://doi.org/10.1080/10286632.2023.2183949
• Gudykunst, W. B., & Kim, Y. Y. (1992). Communicating with strangers: An approach to intercultural communication (Vol.19). New York: McGraw-Hill.
• Güleç, E., İlban, M. O., & Aydemir, B. (2020). Dış politikada yumuşak güç unsuru olarak turizm: Özbekistan örneği. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 20(2), 287-305. https://doi.org/10.32449/egetdid.715124
• Güzel, S. Ç. (2016). Dış yardımlarda destekleyici bir unsur olarak kültürel diplomasi ve Yunus Emre Enstitüsü örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(2), 343-359. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/29907/322098
• Hofstede, G. (2001). Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations. Sage Publications.
• Holloway, J. C. (1981). The guided tour: A sociological approach. Annals of Tourism Research, 8(3), 377-402. https://doi.org/10.1016/0160-7383(81)90005-0
• Huang, S., Weiler, B., & Assaker, G. (2015). Effects of interpretive guiding outcomes on tourist satisfaction and behavioral intention. Journal of Travel Research, 54(3), 344-358. https://doi.org/10.1177/004728751351742
• Hurn, B. J. (2016). The role of cultural diplomacy in nation branding. Industrial and Commercial Training, 48(2), 80-85. https://doi.org/10.1108/ICT-06-2015-0043
• Irigüler, F., & Güler, M. E. (2016). Tourist guiding: “Cinderella” of the tourism. Global Issues and Trends in Tourism, 203, 203-220.
• Iwabuchi, K. (2018). Pop-culture diplomacy in Japan: Soft power, nation branding and the question of ‘international cultural exchange’. In Cultural Diplomacy: Beyond the National Interest? (pp. 65-78). Routledge.
• Jiang, X., Qin, J., Gao, J., & Gossage, M. G. (2022). How tourists’ perception affects travel intention: Mechanism pathways and boundary conditions. Frontiers in Psychology, 13, 821364. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.821364
• Kersel, M. M., & Luke, C. (2018). Introduction: The power of place at the US overseas research centers, heritage diplomacy, and archaeology. Journal of Eastern Mediterranean Archaeology & Heritage Studies, 6(3), 167-171. https://doi.org/10.5325/jeasmedarcherstu.6.3.0167
• Koçyiğit, A., Kutlu, M., & Darı, A. B. (2024). Yeni medya çağında kültürel diplomasi: etkileşim, imaj ve algı yönetimi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(3), 708-727. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1511171
• KouchakI Motlagh, Z., Hasani, A., & Bastenegar, M. (2023). Creativity in tour guides with an emphasis on cultural intelligence. International Journal of Tourism, Culture & Spirituality, 6(1), 183-202. https://doi.org/10.22133/IJTCS.2023.418557.1142
• Kömür, G. (2020). Yumuşak güç unsuru olarak kamu diplomasisi. International Journal of Politics and Security (IJPS), 2(3), 89-115. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijps/issue/54229/715785
• Köroğlu, Ö., & Güzel, Ö. (2022). Turist rehberlerinin kültürel arabuluculuk rol boyutlarını belirlemeye yönelik nitel bir araştırma. Journal of Travel and Tourism Research, (20), 1-30. https://dergipark.org.tr/en/pub/ttr/issue/71139/1140371
• Leguey-Feilleux, J. R. (2009). The dynamics of diplomacy (pp. 63-64). Boulder, CO: Lynne Rienner Publishers. Mandala, L. (2015). Arts, tourism, & cultural diplomacy. Arts and America: Arts, culture, and the future of America’s communities, 129-140.
• Mariano, R., & Vårheim, A. (2022). Libraries, museums and cultural centers in foreign policy and cultural diplomacy: a scoping review. Journal of Documentation, 78(3), 651-672. https://doi.org/10.1108/JD-05-2021-0103
• Mark, S. (2009). A greater role for cultural diplomacy. Clingendael: Netherlands Institute of International Relations. Retrieved May 2, 2025 from https://www.clingendael.org.
• Meskell, L. (2022). Rainey and the Russians: Arctic archaeology, ‘Eskimology’and Cold War cultural diplomacy. Archaeological Dialogues, 29(2), 138-154. https://doi.org/10.1017/S1380203822000228
• Modlin Jr, E. A., Alderman, D. H., & Gentry, G. W. (2011). Tour guides as creators of empathy: The role of affective inequality in marginalizing the enslaved at plantation house museums. Tourist Studies, 11(1), 3-19. https://doi.org/10.1177/146879761141200
• Ninkovich, F. (1977). The currents of Cultural Diplomacy: art and the State Department, 1938-1947. Diplomatic History, 1(3), 215-238. https://doi.org/10.1111/j.1467-7709.1977.tb00239.x
• Nye, J. S. (1990). The changing nature of world power. Political Science Quarterly, 105(2), 177-192. https://doi.org/10.2307/2151022
• Nye, J. S. (2004). Soft power: The means to success in world politics. PublicAffairs.
• Okumuş, M. (2021). Kültürel diplomasi bağlamında sanal müzeler. Selçuk İletişim, 14(4), 1972-2002. https://doi.org/10.18094/josc.933919
• Okumuş, S., & Çelik, S. (2024). Kamu diplomasisi tekniği olarak kültürel diplomasi: Yunus Emre Enstitüsü örneği. Kültür Araştırmaları Dergisi, (21), 147-166. https://doi.org/10.46250/kulturder.1445597
• Pan, S. Y. (2013). Confucius Institute project: China’s cultural diplomacy and soft power projection. Asian Education and Development Studies, 2(1), 22-33. https://doi.org/10.1108/20463161311297608
• Papaioannou, K. (2022). Cultural diplomacy and nation branding in modern competitive international environment. European Journal of Humanities and Social Sciences, 2(5), 45-49. https://doi.org/10.24018/ejsocial.2022.2.5.302
• Pereira, A. M. (2015). Tour guides and destination image: Evidence from Portugal. Journal of Tourism and Hospitality Management, 3(7-8), 129-150. https://doi.org/10.17265/2328-2169/2015.08.001
• Prakash, M., & Chowdhary, N. (2010). Tour guides: Roles, challenges and desired competences a review of literature. International Journal of Hospitality & Tourism Systems, 3(1), 1-13. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/77155938/tour_guides_roles_challenges_and_desired_competences_-libre.pdf?1640265343=&response-content-
• Rabotić, B. (2010). Tourist guides in contemporary tourism. In International conference on tourism and environment (pp. 353-364).
• Reisinger, Y., & Steiner, C. J. (2006). Reconceptualizing interpretation: The role of tour guides in authentic tourism. Current Issues in Tourism, 9(6), 481-498. https://doi.org/10.2167/cit280.0
• Salazar, N.B. (2005) Tourism and glocalization: ‘local’ tour guiding. Annals of Tourism Research, 32, 628-646. https://doi.org/10.1016/j.annals.2004.10.012
• Sancar, G. (2017). Turizm diplomasisi kapsamında yer markalama: Turkey Home kampanya analizi. Selçuk İletişim, 9(4), 89-108. https://dergipark.org.tr/en/pub/josc/issue/27540/289731
• Schmidt, C. J. (1979). The guided tour: Insulated adventure. Urban Life, 7(4), 441-467. https://doi.org/10.1177/089124167900700402
• Scott-Smith, G. P. (2016). Cultural diplomacy. A. R. Holmes, & S. Rofe (Ed.) Global Diplomacy - Theories, Types and Models içinde (pp. 176-195). Boulder CO: Westview Press.
• Shi, L., Ma, J. Y., & Ann, C. O. (2023). Exploring the effect of tour guide cultural interpretation on Tourists’ loyalty in the context of the southern journey by Emperor Qianlong. Sustainability, 15(15), 11585. https://doi.org/10.3390/su151511585
• Şahin, S. Ş., & Avcıkurt, C. (2013). Turist rehberlerinin iletişim yeterlilikleri: Turistlerin görüşlerinin chaid analizi ile değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29), 303-327. https://dergipark.org.tr/en/pub/baunsobed/issue/50182/645969
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2012). 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu. Resmî Gazete, 28227.
• Usta, Ö. (2009). Turizm genel ve yapısal yaklaşım. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ünal, U. (2022). Kamu diplomasisi bağlamında ulus marka iletişimi yönetimi. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 7(2), 212-229. https://doi.org/10.5281/zenodo.7472491
• Walden, L. (2019). Cultural diplomacy and internationalism in regional art institutions. Visual Studies, 34(4), 350-363. https://doi.org/10.1080/1472586X.2020.1715242
• Weiler, B., & Walker, K. (2014). Enhancing the visitor experience: Reconceptualising the tour guide's communicative role. Journal of Hospitality and Tourism Management, 21, 90-99. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2014.08.001
• Weiler, B., & Yu, X. (2007). Dimensions of cultural mediation in guiding Chinese tour groups: Implications for interpretation. Tourism Recreation Research, 32(3), 13-22. https://doi.org/10.1080/02508281.2007.11081535
• Yağmurlu, A. (2020). Dünya mirası ve kamu diplomasisi: Göbekli Tepe örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 46-64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sufesosbil/issue/54046/692655
• Yıldırım, G. (2016). Kültürel diplomasi ve uluslararası halkla ilişkiler çerçevesinde Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk kültürü ve sanatının uluslararası alanda tanıtımı. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 2(4), 221-256. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/651190
• Yıldırım, G., & Kaplan, M. (2023). Ülke tanıtımında kültürel diplomasinin önemli bir aracı olarak ulusal kültür enstitülerinin rolü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (59), 203-221. https://doi.org/10.30794/pausbed.1228127
• Yu, X., Weiler, B., & Ham, S. (2002). Intercultural communication and mediation: A framework for analysing the intercultural competence of Chinese tour guides. Journal of Vacation Marketing, 8(1), 75-87. https://doi.org/10.1177/135676670200800108
• Zhang, H. Q., & Chow, I. (2004). Application of importance-performance model in tour guides’ performance: evidence from mainland Chinese outbound visitors in Hong Kong. Tourism Management, 25(1), 81-91. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(03)00064-5
• Zhao, D., & Y. Lin, I. (2014). Understanding tourists’ perception and evaluation of inter-cultural service encounters: a holistic mental model process. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 8(3), 290-309. https://doi.org/10.1108/IJCTHR-09-2013-0070