Isparta Gölcük Tabiat Parkı’ndaki odunsu flora çeşitliliği ve çevresel değişkenlerle ilişkileri

Year 2023, , 23 - 31, 30.06.2023

Ebru Hatice Tığlı Kaytanlıoğlu , Mehmet Güvenç Negiz , Serkan Gülsoy , Hüseyin Fakir

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1075675

Abstract

Ormancılıkta flora üzerine gerçekleştirilen çalışmalar sürdürülebilir ormancılık ve biyolojik çeşitlilik üzerine önemli bilgiler vermektedir. Bu çalışma Gölcük Tabiat Parkında odunsu flora çeşitliliğinin belirlenerek çevresel değişkenlerle ilişkilerini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada arazi envanteri ile 20x20 metre boyutlarında 25 örnekleme alanı alınmıştır. Her bir örnekleme alanı için odunsu bitki taksonları ve yetişme ortamı özellikleri envanter defterine kaydedilmiştir. Kümeleme analizi ile kesme seviyelerinden elde edilen grupların en uygun olanını tespit edebilmek amacıyla çoklu permütasyon testi (MRPP) uygulanmış en etkili vejetasyon grup ayrımının gösterge bitki türlerini tespit edebilmek amacıyla gösterge bitki analizi uygulanmıştır. Alfa çeşitlilik indis değerleri ile çevresel faktörler arasındaki ilişkileri ortaya koyabilmek adına Pearson korelasyon analizi uygulanmıştır. Pinus nigra, Rosa canina, Populus nigra subsp. caudina ve Malus sylvestris subsp. sylvestris türlerinin çalışma alanın genelinde en sık rastlanan türler olduğu belirlenmiştir. Çalışmada en uygun odunsu grup ayrımı 3’lü grup ayrımında elde edilmiştir. İstatistiksel analizler neticesinde en uygun vejetasyon grup ayrımlarının oluşmasında bakı farklılıklarının önem arz ettiği belirlenmiştir. Bu sonuç tür çeşitliliğinin yörede güneyli bakılarda kuzeyli bakılara kıyasla daha fazla olduğunun tespit edilmesi ile desteklenmiştir.

Keywords

Tür Çeşitliliği, Gösterge Tür, Vejetasyon Sınıflandırması, Çevresel Değişkenler

Diversity of woody flora in Isparta Gölcük Nature Park and its relations with environmental variables

Abstract

Studies on flora in forestry provide important information on sustainable forestry and biodiversity. This study was conducted to determine woody flora diversity in Gölcük Nature Park and to reveal its relations with environmental variables. In the study, 25 sampling plots with dimensions of 20x20 meters were taken for inventory. For each planting area, woody plant taxa and habitat characteristics were recorded in the inventory book. Multi-response permutation procedure (MRPP) analysis was applied to determine the most suitable of the groups obtained from the cut-off levels by cluster analysis. Indicator species analysis was used to identify the indicator species of the most effective vegetation group separation. Pearson correlation analysis was conducted to reveal the relationship between alpha diversity index values and environmental factors. Pinus nigra, Rosa canina, Populus nigra subsp. caudina and Malus sylvestris subsp. sylvestris are the most common species in the study area. The most suitable woody group separation in the study was obtained in the 3-group separation. As a result of the statistical analysis, it was determined that the aspect differences are important in the formation of the most suitable vegetation group separations. This result was supported by the finding that species diversity is higher in southern aspects compared to northern aspects of the region.

Keywords

Species Diversity, Indicator Species, Vegetation Classification, Environmental

References

• Anonim (2019). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.tarimorman.gov.tr/(Erişim 12.03.2019).
• Anonim (2021). Isparta Gölcük Tabiat Parkı. http://ispartagolcuk.tabiat.gov.tr/ (Erişim 12.03.2021).
• Atalay, İ. (1987). Sedir (Cedrus Libani a. Rich) ormanlarının yayılış gösterdiği alanlar ve yakın çevresinin genel ekolojik özellikleri ile sedir tohum transfer rejyonlaması. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, 663, (61), 67s., Ankara.
• Barkman, J.J., Doing, H., Segal, S (1964). Kritische bemerkungen und vorschl ge zur quantitativen vegetations analyse. Acta Bot Neerl, 13, 394-419.
• Bilgin, A., Köseoğlu, M., & Özkan, G. (1990). Isparta Gölcük yöresi kayaçlarının mineraloji, petrografi ve jeokimyası. Doğa–TRT of Engineering and Environmental Science, 14, 342-361.
• Can, T., 2013. Ormanın Kitabı. WWF-Türkiye, İstanbul.
• Çepel, N. (1995). Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, 433 s , İstanbul.
• Desrochers, R.E., Anand, M., 2004. From traditional diversity indices to taxonomic diversity indices. International Journal of Ecology and Environmental Sciences 30, 85-92.
• DMİ, (2019). Devlet meteoroloji istasyonu iklim verileri. Ankara.
• Fakir, H., Isparta Gölcük Gölü Çevresi Florası Üzerine Araştırmalar. İÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Bölümü, Orman Botaniği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, (1998), (s 89).
• Fontaine, M., Aerts, R., Özkan, K., Mert, A., Gülsoy, S., Süel, H., Waelkens, M., Muys, B.(2007). Elevation and exposition rather than soil types determine communities and site suitability in mediterranean mountain forests of southern anatolia, Turkey. Forest Ecology and Management, 247, 18-25.
• Gül A.,(2003). Orman İçi Rekreasyonu. SDU Orman Fak. Ders Notları. “Isparta İlindeki Bazı Rekreasyon Alanlarının Mevcut Potansiyellerinin Belirlenmesi” SDÜ Orman Fak. Derg., Seri A 2 (2003), 115-132. Gülsoy, S., Özkan, K., 2008. Tür Çeşitliliğinin Ekolojik Önemi ve Kullanılan Bazı İndisler. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 168- 178.
• Gülsoy, S., Özkan, K., (2013). Determination of Environmental Factors and Indicator Plant Species for Site Suitability Assessment of Crimean Juniper in the Acipayam District, Turkey. Sains Malaysiana, 42(10), 1439– 1447.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., ve Babaç, M. T., Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler), İstanbul, Türkiye: ANG Vakfı, 2012, ss. 1290.
• Hamzaoğlu, E., Aksoy, A., 2006. Sultansazlığı Bataklığı Halofitik Toplulukları Üzerine Fitososyolojik Bir Çalışma (İç Anadolu-Kayseri). Ekoloji Dergisi, 60, 8-15.
• Hashemi, S. A., 2010. Evaluating Plant Species Diversity and Phsiographical Factors in Naturel Broad Leaf Forest. American Journal of Environmental Science, 6(1), 20-25.
• Hunter, M. J., 1996. Benchmarks for managing ecosystems: are human activities natural. Conservation Biology, 10(3): 695- 697.
• Jeglum, J.K., He, F., 1995. Pattaern and Vegetation-Environment Relationships In A Boreal Forested Wetland In Northeasten Ontario. Canadian Journal of Botany, 73, 629-639.
• Işık, D., Uğurlu, E., 2011. Bitki kommunitelerinde beta çeşitlilik, Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1): 154- 171.Işık, K., 2014. Biyolojik Çeşitlilik. ANG Vakfı Yayın No: 2, İstanbul, 224 s.
• Karatepe Y. (2005). Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı ndaki Vejetasyonun Şekillenmesinde Fizyografik Faktörlerin Etkisi. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, Eylül 8-10, Isparta, 659-668.
• Kaya, Z., 2003. Koruma Biyolojisi ve Biyoçeşitlilik. Orman ve Av, Sayı, Genç Ofset Matbaacılık Ltd. Sti, Ankara, 4, 24-34
• Kantarcı, M.D. (1991). Akdeniz bölgesi’nin yetişme ortamı bölgesel sınıflandırması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, 668, (64), 150.
• Mareno C., Zuria I., García-Zentono M., Sánches-Rojas G., Castellanos I., MartínesMorales M., Rojas-Martínes A., 2006. Trends in the Measurement of Alpha Diversity in the Last Two Decades. Interciencia, 31(1), 67-71.
• McCune, B., Mefford, M. J., 1999. PC-ORD Multivariate Analysis of Ecological Data, Version 4. Gleneden Beach, Oregon, United States America: MjM Software Design.
• Negiz, M.G. (2009). Isparta-Yukarıgökdere (Eğirdir) Yöresi'ndeki odunsu vejetasyonun sınıflandırılması ve haritalanması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 101s, Isparta.
• Negiz, M.G., 2013. Tez Adı. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 187s, Isparta.
• Negiz M. G., Eser Y., Kuzugüdenli E., Özkan, K. (2015). Indicator species of essential forest tree species in the Burdur district. Journal Of Envİronmental Bİology, 1, 107-111.
• Negiz, M.G., Kurt E.Ö., 2017. Orman yetişme ortamında alfa tür çeşitliliğinin hesaplanması ve çevresel değişkenlerle ilişkileri. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1): 93-98.
• Negiz M. G., Aygül T. İ. (2019). Kurucuova Yöresi’nde odunsu tür zenginliğinin yetişme ortamı faktörlerine göre dağılımı. Turkish Journal of Forestry Türkiye Ormancılık Dergisi, 20, 123-132. Poole, R.W. (1974). An Introduction to Quantitative Ecology. McGraw-Hill, 532s, New York.
• SPSS (2010). Statistical Package for Windows. Version 17.0, Chicago, IL, USA: SPSS, Inc
• Şentürk Ö., Negiz M. G., Gülsoy S. (2019). Kızılçam Meşcerelerinde Alfa Tür Çeşitliliği – Yetişme Ortamı İlişkileri: Gölhisar Yöresi Örneği. Bilge International Journal of Science and Technology Research, 3, 178-188.
• Tabur, M. A., & Ayvaz, Y. Gölcük Gölü (Isparta) Kuşları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (1998), 10(1), 16-20.
• Özkan, K. (2003). Beyşehir gölü havzası’nın yetişme ortamı özellikleri ve sınıflandırılması. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 189s.İstanbul.
• Özkan, K., Süel, H., 2008. Endemic plant species in a Karstic Canyon (Mediterranean Region, Turkey): relation to relief and vegetation diversity. Polish Journal of Ecology, 56(4): 709- 715.
• Özkan, K., 2009. Environmental Factors as Influencing Vegetation Communities in Acipayam District of Turkey. Journal Environmental Biology, 30(5), 741-746.
• Özkan, K., 2010. Orman Ekosistem Çeşitliliği Haritalama Çalışmaları İçin Ekolojik Alan Çeşitliliğinin Belirlenmesi Üzerine Bir Öneri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 136-148.
• Smith, M.L., Haukos, D.A., 2002. Floral Diversity in Relation to Playa Wetland Area and Watershed Disturbance. Conservation Biology, 16, 964-974.
• Warwick, R. M., Clarke, K.R., 1998. New Biodiversty Measures Reveal A Decrease In Taxonomic Distinctness With Increasing Stress. Marine Ecology Progress Series, 129, 301-305.
• WWF-Türkiye, 2018. Yaşayan Gezegen Raporu-Özet, İstanbul: WWF-Türkiye. Erişim: 01.12.2018,http://www.wwf.org.tr/basin_bultenleri/raporlar/6201/yasayangezegenraporu2016.