İl Mülki Sınırı Büyükşehir Belediye Modelinin Getirdiği Yenilikler

Year 2015, Volume: 10 Issue: 2, 205 - 230, 01.08.2015

Uğur Yıldırım Zehra Gül Soner Akın

Abstract

Türkiye’de kentlerin nüfus ve mekânsal olarak büyümesi, toplumun belediyelerden hizmet beklentilerinin artması, belediye yasalarında yeni düzenlemeler yapma ihtiyacını doğurmuştur. 1982 Anayasasındaki büyük yerleşim birimleri için özel yönetim biçimleri getirebilir hükmüne dayanılarak 1984 yılında büyükşehir belediyeleri kurulmuştur. Son olarak 2012 yılında 6360 sayılı büyükşehir belediye yasası çıkarılmıştır. Bu yasa ile büyükşehir olan illerde belediye sınırı il mülki sınırları ile örtüştürülmüş, böylece kentsel alanlar yanında kırsal yerleşmelere de hizmet vermeye başlayan büyükşehir belediyeleri ortaya çıkmıştır. Büyükşehir belediyelerinin hizmet alanının il mülki sınırları olarak belirlenmesiyle görev, yetki, sorumluluk, temsil ve katılım açısından önemli değişiklikler ortaya çıkarabileceği ifade edilmektedir. Bu çalışmada, yerel yönetimler içinde önemli bir yeri olan büyükşehir belediye sisteminin analizi yapılacaktır.

Keywords

İl Mülki Sınırı, Büyükşehir Belediye Modeli, Büyükşehir Belediye Yasası Yenilikleri

The Changes which Come with the Model Upon Metropolitan Municipality within the Provincial Administrative Boundaries

Abstract

The growing cities in Turkey by the population and spatial terms and the increase of societies' own expectation about services have revealed the basic needs on upcoming amendments for available municipality laws. The constitution act in 1982 brought new and specific management forms for big settlements in Turkey, then the metropolitan municipalities were firstly founded in 1984. Consequently, the metropolitan municipality law 6360 has been finally accepted in 2012. Besides, the area management principle was also accepted for metropolitan municipalities which gave services for rural areas as well as the urban ones. Equaling the service area of metropolitan municipalities to the provincial administrative boundaries open the debates on some important changes upon duties, responsibility, representation and participation concepts. In this study the case of metropolitan municipalities' own available system which has an important place in local governance will be analyzed.

Keywords

Provincial State Border, Metropolitan Municipality Model, Metropolitan Municipality Law in Upcoming Changes.

References

• Adıgüzel, Ş. (2014), “Hatay Büyükşehir Belediyesi”, ADÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı), s.54-76.
• Ak Parti Yerel Yönetimler Başkanlığı, (2012), Sorular ve Cevaplarla Yeni Büyükşehir BelediyeYasası, www.akparti.org.tr/upload/documents/akparti_buyuksehir_yasasi.pdf, (13.08.2014).
• Arıkboğa, E. (2009), “Ölçek Reformunun Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletine Olumlu Etkileri”, 4.Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, TODAİE, s.737- 754.
• Arıkboğa, E. (2012), “Büyükşehir Belediye Modeli ve Reform”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:2, http://www.marmarasosyaldergi.org/makale/say%c4%b12_ haziran_2012_2.pdf, 25.07.2014).
• Arıkboğa, E. (2013). “Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli”, (Ed. M.Akif Çukurçayir), Yerel Politikalar Akademik Araştırma ve Düşünce Dergisi, s.48-96.
• Atmaca, Y. (2013). “Optimal Belediye Büyüklüğü ve Yeni Büyükşehir Belediye Yasası”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:3, Sayı:2, s.168-184
• Bingöl, Y., E. Yazıcı,ve T. Büyükakın (2013). İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli Kocaeli Deneyimi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları, Yayın No: 38, 1.Baskı.
• Bozan, M. (2013), “Mahalli İdarelerin Tevhidine Yönelik Bir Adım: Yeni Büyükşehir Belediyeleri”, KAYSEM-8 Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem Akademi.
• Canpolat, H. (2010), “Türk Yerel Yönetim Sisteminde Ölçek Reformları ve 5747 Sayılı Kanunla İlgili Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Türk İdare Dergisi, Sayı:467 s.79- 113.
• Çelik, M.L. ve C. Altıparmak, (2013). Hukuki Açıdan 100 Soruda Yeni Büyükşehir Belediye Modeli, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çelikyay, H. (2014), Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, SETA, Sayı:101, http://file.setav.org/files/pdf/20140708140310_degisen-kent-yonetimive-6360-sayili-buyuksehir-yasasi-pdf. (Erişim: 24.07.2014)
• Demircan, Siverekli E. (2008), “Yeni Ekonomik Düzende Küreselleşme Yerelleşme Bağlamında Belediyelerde Yeni Mali Yönetim Anlayışı”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), s.99-128.
• Deniz, T. ve Y. G. Kantürk (2013), “İdari Coğrafya Açısından Büyükşehir Belediyeleri”, International Journal Of Social Science, 6 (2), s.29-649.
• Duru, B. (2013), “Büyükşehir Düzenlemesi Ne Anlama Geliyor?”, GAP Belediyeler Birliği Dergisi, Mayıs- Haziran-Temmuz 2013, s.33-37.
• Ersoy, M. (2013), “6360 Sayılı Yasa Ve Mekânsal Planlama Sorunları”, GAP Belediyeler Birliği Dergisi, Mayıs-Haziran-Temmuz 2013, 20-32, http://www.melihersoy.com/wp-content/uploads/2012/04/6360- say%c4%b1l%c4%b1-yasa-ve-mekansal-planlama-sorunlar%c4%b14.pdf, (Erişim: 13.08.2014)
• Genç, F. N. (2014), “6360 Sayılı Kanun ve Aydın’a Etkileri”, ADÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (Özel Sayı), s.1-29.
• Gözler, K. (2013), “6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştireler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması Ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Hâline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun Mudur?” http://www.idare.gen.tr/6360-elestiriler.pdf, (Erişim: 13.08.2014)
• Güngör, H. (2013), “Yeni Büyükşehir Yönetimi ve Geçiş Nedenleri”, Kaysem-8 Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler Ve Kentsel Politikalar Bildiri Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
• Gürbüz, M. ve U. Yıldırım (2014), “Kahramanmaraş İlinde Belediye Teşkilatı Bulunan Yerleşmelerin Fonksiyonel Analizi”, KSÜ SBE Dergisi, 11 (1), s.129-154
• Gürbüz, M., U. Yıldırım, ve A. Belli (2014a), “Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Kahramanmaraş İli Ölçeğinde Analizi”, ADÜ SBE Dergisi, 1 (Özel Sayı), s.102-135
• Gürbüz, M. (2013), Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Sınırları İçerisindeki Yerleşmelerin Fonksiyonel Özellikleri, KSÜ SBE Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Projesi, Kahramanmaraş.
• Güven, H. S. (1982), “Değişen Yerel Hizmet Kavramı Ve Yerel Yönetimlerde Ölçek Sorunu” Amme İdaresi Dergisi, 15 (4), s.27-48
• İzci, F. ve M. Turan (2013), “Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi Ve 6360 Sayılı Yasa İle Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1), s.117-152.
• Karagel, H. (2012), “Coğrafi Yerellik Ve Şehirleşme İlişkisi Bakımından Türkiye’de Büyükşehir Olgusunun Çoğrafi Analizi” Ujes 2012, III.Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, Hatay.
• Karasu, M. A. (2014), “Şanlıurfa’da Kentsel Gelişme ve 6360 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu”, ADÜ SBE Dergisi, 1 (Özel Sayı), s.178-193.
• Keleş, R. (2013), “Anakent Belediyelerinin Sayısı Çoğalırken”, GAP Belediyeler Birliği Dergisi, s.15-19.
• Keleş, R. (2014), 100 Soruda Türkiye’de Kentleşme, Konut Ve Gecekondu, İstanbul: Cem Yayınevi, 59, s.98-99.
• Kelling J. (2013), “Urban-Rural Relationships İn Metropolitan Areas Of Influence” http://www.eurometrex.org, (Erişim: 28.03.2013).
• Kızılboğa R. ve K. Özaslan (2013), “İl Özel İdaresi İle Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlığının İncelenmesi”, (Ed. Yakup Bulut, Veysel Eren, Sedat Karakaya, Abdullah Aydın), Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler Ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem Akademi, s.780-789.
• Parlak, B. ve M. Ökmen (2015), Yerel Yönetimler Kuram ve Uygulamada Küresel ve Ulusal Konular ve Sorunlar, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 4. Baskı, Bursa.
• Ökmen M. ve R. Arslan (2014), “Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa İle Yeni Kurulan Büyükşehir Belediyeleri: Manisa Büyükşehir Belediyesi Örneği”, ADÜ SBE Dergisi, 1 (Özel Sayı), s.88-101.
• Ökmen M. ve B. Parlak (2013), Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler İlkeler Yaklaşımlar ve Mevzuat, Ankara: Orion Kitabevi.
• Özsalmanlı Y. A. (2014), “Muğla Kenti Ve Muğla Büyükşehir Belediyesi Yönetimi”, ADÜ SBE Dergisi, 1 (Özel Sayı), s.136-159.
• Şahin, A., E. Bayrakçı, Y.Taşpınar ve A. Söylemez (2013), “Yerel Yönetimlerin EHizmet Sunum Platformu, Belediye Web Siteleri: Büyükşehir Belediye Web Sitelerinin Web Olgunluğu Açısından Değerlendirilmesi”, KAYSEM-8 Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem Akademi.
• Tekel, A. (2002), “Metropoliten Planlamanın Önemi Ve Gerekliliği Üzerine” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 11 (1), s.42-55.
• Ulusoy, A. ve T. Akdemir (2013), Mahalli İdareler, Teori-Uygulama-Maliye, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, U. ve A. Belli (2013), “Yeni Büyükşehir Belediyesi Yönetim Modelinin Metropoliten Alan Kavramı Açısından Değerlendirilmesi”, KAYSEM-8 Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem Akademi, s.97- 112.
• Yıldırım, U. ve P. Aliyev, (2013a), “Fransa Yerel Yönetimler Sisteminde Belediyelerarası İşbirliği Kamu Kurumu: Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı İçin Bir Model Önerisi”, KAYSEM-8 Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Ankara: Pegem Akademi, s.803-816.
• Yıldırım U. ve V. Şahin (2003). “Yerel Yönetimlerde Kaynak Kullanımı ve Verimliliği Sağlamada Optimal Yerel Yönetim Büyüklüğü: K.Maraş Belde Belediyeleri”, Proc. 1st International Municipalities University and Industrial Sector Cooperation Symposium, Ankara, s.108-133.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu.
• 5747 Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa.
• 5779 Sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun.
• 6360 Sayılı On Üç ilde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa.
• 6447 Sayılı On Üç ilde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa.