Savaş Ekonomisi ve Varlık Vergisi Üzerine Bir Değerlendirme

Sabit Dokuyan

doi:10.17494/ogusbd.15078

-

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 2, 23 - 56, 13.04.2015

Sabit Dokuyan

https://doi.org/10.17494/ogusbd.15078

Cited By: 10

Öz

Türkiye İkinci Dünya Savaşı’na katılmamasına rağmen, savaşın ekonomik yansımalarını çok ciddi şekilde yaşamıştır. Yeni gelir kapıları arayan CHP iktidarı, savaş sayesinde servetlerini büyük oranda artırmış olan sermaye sahiplerine yönelmiştir. Bu yönelimin bir sonucu olarak çıkarılan Varlık Vergisi, hem uygulanışı sırasında hem de sonraki süreçte ciddi tartışmaların konusu olmuştur. Verginin ağır olması ve toplanışı sırasında çeşitli uygulama sıkıntıları yaşanmasına rağmen, bu verginin şartların bir zorlamasının sonucu olarak yürürlük bulmuş olduğu kabul edilmelidir. Bu çalışmada; II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Türkiye ekonomisinin genel karakteri tahlil edilmiş, bu çıkarımlara dayanılarak Varlık Vergisinin uygulanması gerekçeleri belirlenmiş, uygulama sürecinde ve sonrasında yaşanan gelişmeler değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kaynakça

Arşiv Belgeleri ve Resmi Yayınlar Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi(BCA) BCA, Dosya: 262, Fon Kodu: 30..18.1.2, Yer No: 90.23..1. BCA, Dosya: 75130, Fon Kodu: 30..18.1.2, Yer No: 109.55..2.
BCA, Dosya: ?,Fon Kodu: 490..1.0.0,Yer No: 5.26..30. BCA, Dosya: 146-1,Fon Kodu: 30..18.1.2,Yer No: 102.57..10. BCA, Dosya: 12460,Fon Kodu: 30..10.0.0,Yer No: 135.971..23.
BCA, Dosya: 124-67,Fon Kodu: 30..18.1.2,Yer No: 100.110..17. BCA, Dosya: 14630,Fon Kodu: 30..10.0.0,Yer No: 144.31..13.
BCA, Dosya: 85289,Fon Kodu: 30..10.0.0,Yer No: 85.560..19.
BCA, Dosya: ?,Fon Kodu: 30..18.1.2,Yer No: 101.10..19. BCA, Dosya: 87117,Fon Kodu: 30..10.0.0,Yer No: 89.590..12.
BCA, Dosya: 12461,Fon Kodu: 30..10.0.0,Yer No: 135.971..24.
BCA, Dosya: 8668,Fon Kodu: 30..10.0.0,Yer No: 86.569..8.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC) TBMMZC, 18 Ocak 1940, 6. Dönem, Cilt: 8.
TBMMZC, 18 Mart 1940, 6. Dönem, Cilt: 9.
TBMMZC, 2 Şubat 1942, 6. Dönem, Cilt: 23.
TBMMZC, 11 Kasım 1942, 6. Dönem, Cilt: 28.
TBMMZC, 17 Mart 1943, 7. Dönem, Cilt: 1.
TBMMZC, 24 Mayıs 1943, 7. Dönem, Cilt: 2.
TBMMZC, 17 Eylül 1943, 7. Dönem, Cilt: 5.
TBMMZC, 26 Ocak 1944, 7. Dönem, Cilt: 7.
TBMMZC, 15 Mart 1944, 7. Dönem, Cilt: 8.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi(TBMMTD) TBMMTD, 23 Ocak 1946, 7. Dönem, Cilt: 21.
TBMMTD, 3 Temmuz 1950, 9. Dönem, Cilt: 1.
TBMMTD, 12 Temmuz 1950, 9. Dönem, Cilt: 1.
TBMMTD, 13 Kasım 1950, 9. Dönem, Cilt: 2.
TBMMTD, 27 Kasım 1950, 9. Dönem, Cilt: 2. Resmi Gazete
Resmi Gazete, 15 Haziran 1927. Resmi Gazete, 25 Mart 1934.
Resmi Gazete, 29 Mayıs 1935.
Resmi Gazete, 10 Temmuz 1940.
Resmi Gazete, 14 Şubat 1941.
Resmi Gazete, 21 Şubat 1941. Resmi Gazete, 30 Ocak 1942.
Resmi Gazete, 12 Kasım 1942. Resmi Gazete, 5 Ocak 1943. Resmi Gazete, 12 Ocak 1943.
Resmi Gazete, 23 Şubat 1943. Resmi Gazete, 18 Mart 1943.
Resmi Gazete, 16 Haziran 1943.
Resmi Gazete, 10 Temmuz 1943.
Resmi Gazete, 21 Eylül 1943.
Resmi Gazete, 5 Kasım 1943. Resmi Gazete, 17 Mart 1944.
Resmi Gazete, 1 Kasım 1944. Yıllıklar
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü Türkiye İstatistik Yıllığı 1950, Cilt 18, Ankara.
Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü İstatistik Yıllığı 1959, Ankara.
Devlet İstatistik Enstitüsü Türkiye İstatistik Yıllığı 1964/1965, Ankara. Süreli Yayınlar
Cumhuriyet Gazetesi, 12 Ocak 1942.
Cumhuriyet Gazetesi, 14 Ocak 1942.
Cumhuriyet Gazetesi, 21 Ocak 1943.
Cumhuriyet Gazetesi, 22 Ocak 1943.
Cumhuriyet Gazetesi, 28 Ocak 1943.
Son Posta Gazetesi, 28 Ocak 1943.
Son Telgraf Gazetesi, 3 Haziran 1942.
Tanin Gazetesi, 9 Eylül 1946.
Ulus Gazetesi, 17 Ocak 1942.
Ulus Gazetesi, 28 Şubat 1942.
Vatan Gazetesi, 6 Aralık 1940.
Vatan Gazetesi, 4 Kasım 1942.
Vatan Gazetesi, 25 Şubat 1943.
Vatan Gazetesi, 23 Mart 1943.
Vatan Gazetesi, 16 Haziran 1943.
Vatan Gazetesi, 9 Eylül 1946.
Hatıralar, Telif ve Tetkik Eserler, Tezler Acar, Y. (1999). Tarihsel Açıdan Türkiye Ekonomisi ve İzlenen İktisadi Politikalar(1923-1963), Vipaş Yayınları, Bursa.
Ahmad, F. (2010). Demokrasi Sürecinde Türkiye(1945-1980), Hil Yayınları, İstanbul.
Akandere, O. (1998). Milli Şef Dönemi Çok Partili Hayata Geçişte Rol Oynayan İç ve Dış
Tesirler(1938-1945), İz Yayıncılık, İstanbul.
Aktar, A. (2012). Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları, İletişim Yayınları, İstanbul.
Atatürk, M.K. (1969). Nutuk, Cilt 2, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Aydemir, Ş.S. (2011). İkinci Adam,(1938-1950), Cilt II, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Bali, R. (1999). Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri Bir Türkleştirme Serüveni(1923-1945),