Reflections of Time and Space Relationship Transforming in the Reality Plane on Architectural Offices

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 165 - 187, 28.03.2024

Nalan Sevinçli

Öz

Social developments break the relationship between the concepts of time and space and the perception of reality. With the acceleration of technological developments, the gradual increase in fractures leads to distortions in our perception of reality. In this study, it is aimed to examine the reflections on architecture offices by questioning how our experience of reality is shaped in the process in which the time and space simulated in the laboratory is virtualized and reflected on VR glasses. In this direction, interviews with 15 companies using virtual reality technologies in the architecture sector in Turkey are conducted to investigate how our perception of reality is shaped and the effects of developments on the sector are evaluated. Seven themes were obtained using thematic analysis, one of the qualitative research data analysis methods. The analysis of the data shows that the use of virtual reality technologies in architecture offices has become increasingly widespread, but sufficient interest has not yet been achieved. In addition, it is seen that the perception of reality shapes user desires that will undergo some changes with the virtualization process. As a result, how virtual reality technologies shape the practice of architecture is evaluated and recommendations are presented for improving the current situation and for offices that want to use these technologies.

Anahtar Kelimeler

Time, Space, Prototype, Virtual Reality, VR glasses

Gerçeklik Düzleminde Dönüşen Zaman ve Mekân İlişkisinin Mimarlık Ofislerine Yansımaları

Öz

Toplumsal gelişmeler zaman ve mekân kavramlarının gerçeklik algısıyla kurduğu ilişkiyi kırılmalara uğratmaktadır. Teknolojik gelişmelerin hızlanmasıyla birlikte kırılmaların giderek artması gerçeklik algımızda bozunumlara yol açmaktadır. Çalışmada, laboratuvarda simüle edilen zaman ve mekânın sanallaşarak VR gözlüklere yansıdığı süreçte gerçeklik deneyimimizin nasıl şekillendirdiği sorgulanarak mimarlık ofislerine yansımalarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda Türkiye’de mimarlık sektöründe sanal gerçeklik teknolojileri kullanan 15 firma ile görüşmeler yapılarak gerçeklik algımızın nasıl şekillendirdiği araştırılmakta gelişmelerin sektör üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. Nitel araştırma veri analiz yöntemlerinden tematik analiz kullanılarak yedi tema elde edilmiştir. Verilerin analizi, mimarlık ofislerinde sanal gerçeklik teknolojilerinin kullanımının giderek yaygınlaşmaya başladığını ancak yeterli ilginin henüz sağlanmadığını göstermektedir. Bunun yanı, gerçeklik algısının sanallaşma süreciyle birlikte birtakım değişimlere uğrayacak kullanıcı isteklerini şekillendirdiği görülmektedir. Sonuç olarak, sanal gerçeklik teknolojilerinin mimarlık pratiğini nasıl şekillendirdiği değerlendirilerek mevcut durumun iyileştirilmesi ve bu teknolojilerini kullanmak isteyen ofislere yönelik öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zaman, Mekân, Prototip, Sanal Gerçeklik, VR gözlükler

Kaynakça

• Akfırat, S. (2019). Sosyal kimlik yaklaşımının bilim felsefesinin pozitivizm, sosyal inşacılık ve eleştirel gerçekçilik açısından değerlendirilmesi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 405-420.
• Arslan, İ. (2015). Evrenin mekanistik tasarımı: Newton. Dogu'dan batı'ya, 999.
• Avar, A. A. (2009). Lefebvre’in Üçlü–Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan Mekân Diyalektiği. Mimarlık ve Mekân Algısı, 17, 7-16.
• Bachelard, G. (1971). The poetics of reverie: Childhood, language, and the cosmos (Vol. 375). Beacon Press.
• Bachelard, G. (1984). The New Scientific Spirit, çev. Arthur Goldhammer, Beacon Press, Boston.
• Baudillard, J. (2014). Simülakr ve Simülasyon (7. Baskı), çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bindman, S. W., Castaneda, L. M., Scanlon, M. ve Cechony, A. (2018). Am I a bunny? The impact of high and low immersion platforms and viewers' perceptions of role on presence, narrative engagement, and empathy during an animated 360° video. Paper presented at the Proceedings of the 2018 CHI conference on human factors in computing systems.
• Büyükbingöl, A. (2019, Ara 1). Akışlar Uzamında Kaybolan Zaman ve Gerçek Sanallık Kültürü. Erişim Tarihi:10.05.2023, https://sophosakademi.org/akislar-uzaminda-kaybolan-zaman-ve-gercek-sanallik-kulturu/.
• Braun, V., ve Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
• Braun, V., Clarke, V., Hayfield, N., eTerry, G. (2019). Thematic analysis. In P. Liamputtong (Ed.), Handbook of Research Methods in Health Social Sciences içinde (s. 843–860). Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-10-5251-4_103.
• Carr, E. C. & Worth, A. (2001). The use of the telephone interview for research. NT Research, 6(1), 511-524.
• Castells, M. (1989). The Informational City: Information Technology, Economic Restructring, and The Urban-Regional Process. Massachusetts: Blackwell Publishers.
• Castells, M. (1998). The Information Age. Vol. III: End of Millennium. Malden and Oxford: Blackwell.
• Castells, M. (2014). Kent, Sınıf, İktidar (Çev. Asuman Türkün). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Clemente, M., Rodríguez, A., Rey, B., Rodríguez, A., Baños, R. M., Botella, C., ve diğerleri (2011). Analyzing the level of presence while navigating in a virtual environment during an fMRI scan. Paper presented at the IFIP Conference on Human-Computer Interaction.
• Coelho, T., de Oliveira, R., Cardoso, T., & Rybarczyk, Y. (2013, July). Body ownership of virtual avatars: an affordance approach of telepresence. In International Summer lWorkshop on Multimodal Interfaces (pp. 3-19). Springer, Berlin, Heidelberg.
• Creswell, J.W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches]. S. B. Demir ve M. Bütün, Trans. (Eds.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Craig, A. B., Sherman, W. R., & Will, J. D. (2009). Developing virtual reality applications: Foundations of effective design. Morgan Kaufmann.
• Çağlar, Ü. (1989). Bilim felsefesinde gelişmeler, bilim ve iktisatta ilerleme fikrinin evrimi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 47(1-4).
• Damacıer, H., & Arıdağ, L. (2022). Artırılmış Mekanın Sinematografiden Ortaya Çıkışı. Online Journal of Art & Design, 10(2).
• Demir, M. (2014). Laboratuar Yaşamının Antropolojisi: Bruno Latour un Bilim İncelemeleri ve Metafizik Sonuçları. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, (36), 145-196.
• Duman, M. (2021). Aristoteles'in yer analizi. Felsefe Dünyası, 1(73), 88-104.
• Erkızan, H. N. (2006). Aristotelesçi sosyal bilim anlayışı, pozitivizm ve hermeneutik üzerine (II). FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 3-16.
• Ferhat, S. (2016). Dijital dünyanın gerçekliği, gerçek dünyanın sanallığı bir dijital medya ürünü olarak sanal gerçeklik. Trt Akademi, 1(2), 724-746.
• García-Valle, G., Ferre, M., Breñosa, J., & Vargas, D. (2017). Evaluation of presence in virtual environments: Haptic vest and User’s haptic skills. IEEE Access, 6, 7224-7233.
• Ghulyan, H. (2017). Lefebvre'nin Mekân Kuramının Yapısal ve Kavramsal Çerçevesine Dair Bir Okuma (A Reading of the Structural and Conceptual Framework of Lefebvre’s Theory of Space). Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi [Journal of Modern Local Governments], 26(3), 1-29.
• Gök, C. (2016). Değişen İmgeler ve Temsiliyet. AURUM Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 101-134.
• Gültekin, T. (2017). Gerçeklik ve sanı yaklaşımı üzerine karşılaştırmalı bir inceleme: denemeler sergi örneği. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 277-290.
• Güzel, M. (2015). Gerçeklik ilkesinin yitimi: Baudrillard’ın simülasyon teorisinin temel kavramları. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 65-84.
• Jameson, F. (1994). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (Çev. Nuri Plümer), Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Jameson, F. (1994). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (Çev. Nuri Plümer), Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Harvey, D. (2003). Postmodernliğin Durumu (3. Baskı). (Çev. Sungur Savran), Metis Yayınları, İstanbul. Harvey, D. (2010). Postmodernliğin durumu. Metis Yayınları.
• Hawking, S. (2002). Ceviz kabuğundaki evren. (Çev: K. Çömlekçi). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Heisenberg, W. (1987). Çağdaş Fizikte Doğa, çev. Vedat Günyol, Orhan Duru. Ankara: V Yayınları.
• Herman, D. (2002.) Story Logic: Problems and Possibilities of Narrative, Lincoln, NE: University of Nebraska Press.
• İlhan, K. A. Y. A. (2013). Coğrafi düşüncede mekân tartışmaları. Posseible, (4), 34-47.
• Karaarslan, F. (2019). Toplumsal hafıza: hatırlamanın ve unutmanın sosyolojisi. Ketebe Yayınevi.
• Kern, A. C. ve Ellermeier, W. (2020). Audio in VR: Effects of a soundscape and movement-triggered step sounds on presence. Frontiers in Robotics and AI.
• Kurtar, S. (2013). Mekânı yaşamak, Lefebvre ve mekânın diyalektik oluşumu, TÜCAUM Kongresi. s: 349-356, Ankara.
• Kut, S., Aydınlı, S., & Erdem, A. 2013. Sibertektonik mekân. Tasarım+ kuram dergisi, 9(15), 21-34.
• Latour, B. (2008). Biz Hiç Modern Olmadık, İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Latour, B., & Woolgar, S. (2013). Laboratory life: The construction of scientific facts. Princeton University Press. Larsson, P., Västfjäll, D., & Kleiner, M. (2008). Effects of auditory information consistency and room acoustic cues on presence in virtual environments. Acoustical Science and Technology, 29(2), 191-194.
• Lefebvre, H. (1991). The Production of Space, (Çev. D. Nicholson- Smith), Blackwell, Oxford.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânin üretimi. (Çev.: Işık Ergüden), Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Longo, M. (2015). Fiction and social reality: Literature and narrative as sociological resources. Ashgate Publishing, Ltd.
• Loures Brandão, G. V., Henriques do Amaral, W. D., Rabite de Almeida, C. A., & Barroso Castañon, J. A. (2018). Virtual reality as a tool for teaching architecture. In Design, User Experience, and Usability: Designing Interactions: 7th International Conference, DUXU 2018, Held as Part of HCI International 2018, Las Vegas, NV, USA, July 15-20, 2018, Proceedings, Part II 7 (pp. 73-82). Springer International Publishing.
• Ma, R. ve Kaber, D. B. (2006). Presence, workload and performance effects of synthetic environment design factors. International Journal of Human-Computer Studies, 64(6), 541-552.
• McCRACKEN Grant, The Long Interview, Sage Publications, London, 1988.
• McLuhan, M. ve Powers R. B. (2001). Global Köy (B. Ö. Düzgören, Çev.). İstanbul: Scala Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1992).
• Morgan, H. (2022). Understanding thematic analysis and the debates involving its use. The Qualitative Report, 27(10), 2079-2090.
• Munyan III, B. G., Neer, S. M., Beidel, D. C., & Jentsch, F. (2016). Olfactory stimuli increase presence in virtual environments. PloS one, 11(6), e0157568.
• Narciso, D., Melo, M., Vasconcelos-Raposo, J., & Bessa, M. (2020). The impact of olfactory and wind stimuli on 360 videos using head-mounted displays. ACM Transactions on Applied Perception (TAP), 17(1), 1-13.
• Newton, I. (1998). Doğal felsefenin matematiksel ilkeleri. (Çev: Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Novick, G. (2008). Is there a bias against telephone interviews in qualitative research? Research in Nursing and Health, 31(4), 391–398.
• Okyayuz, M. (2000) “Postmodernizm: Modernitenin Öteki Yüzü”, Doğu Batı Dergisi.
• Park, W., Heo, H., Park, S. ve Kim, J. (2019). A Study on the Presence of Immersive User Interface in Collaborative Virtual Environments Application. Symmetry, 11(4), 476.
• T. T. Tran, H., Ngoc, N. P., Pham, C. T., Jung, Y. J. ve Thang, T. C. (2019). A subjective study on user perception aspects in virtual reality. Applied Sciences, 9(16), 3384.
• Taslaman, C. (2007). İzafiyet Teorisi, Değerler ve Tanrı-Evren İlişkisi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (33), 5-20.
• Tcha-Tokey, K., Loup-Escande, E., Christmann, O., & Richir, S. (2016). A questionnaire to measure the user experience in immersive virtual environments. In Proceedings of the 2016 virtual reality international conference (pp. 1-5).
• Tunga, Y., ve Geriş. A. (2020) Eğitimde Sanal Gerçeklik Kullanımı. In Inceoğlu, M. M (Eds.), Endüstri 4.0 (Dördüncü Sanayi Devrimi) ve Eğitim (pp. 101-1). ISBN: 978-605-2263-93-8.
• Uçar, S. 2020. Heisenberg Belirsizlik İlkesindeki ‘Belirsizlik’. Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, (14), 72-82.
• Servotte, J.-C., Goosse, M., Campbell, S. H., Dardenne, N., Pilote, B., Simoneau, I. L., ve diğerleri (2020). Virtual Reality Experience: Immersion, Sense of Presence, and Cybersickness. Clinical Simulation in Nursing, 38, 35-43.
• Sevencan, F., & Çilingiroğlu, N. (2007). Sağlık alanındaki araştırmalarda kullanılan niteliksel veri toplama yöntemleri. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(1), 1-6.
• Sim, J., Saunders, B., Waterfield, J., & Kingstone, T. (2018). Can sample size in qualitative research be determined a priori?. International journal of social research methodology, 21(5), 619-634.
• Soja, Edward W. (1989). Postmodern Geographies: The reassertion of Space in Critical Social Theory. London: Verso, s.120.
• Soja, E. W. 1996. Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real-and İmagined Places. NY: Wiley.
• Sözer, N., & Satıcı, B. (2022). Artırılmış Gerçeklik Teknolojisinin Mimarlık Sektörüne Katkıları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2), 109-119.
• Pallasmaa, J. 1998. The space of time. Oz, 20(1), 13.
• Pallasmaa, J. (2011). Tenin Gözleri. Çev. Aziz Ufuk Kılıç. İstanbul: Yem Yayınları.
• Pol, E. (2002), “The Theoretıcal Background Of The Cıty-Identıty Sustaınabılıty Network”, Envıronment And Behavıor, Vol. 34, No. 1, January.
• Portman, M. E., Natapov, A., & Fisher-Gewirtzman, D. (2015). To go where no man has gone before: Virtual reality in architecture, landscape architecture and environmental planning. Computers, Environment and Urban Systems, 54, 376-384.
• Robson, C. (2002). Real world research: A resource for social scientists and practitioner-researchers (Regional surveys of the world) (2nd ed.). Oxford, England: Blackwell Publishers.
• Ververidis, D., Nikolopoulos, S., & Kompatsiaris, I. (2022). A review of collaborative virtual reality systems for the architecture, engineering, and construction industry. Architecture, 2(3), 476-496.
• Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştirmalarin planlanmasi: Araştirma sorulari, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yoh, M. S. (2001, October). The reality of virtual reality. In Proceedings seventh international conference on virtual systems and multimedia (s. 666-674). IEEE.
• Zou, W., Yang, F., Zhang, W., Li, Y. ve Yu, H. (2018). A framework for assessing spatial presence of omnidirectional video on virtual reality device. IEEE Access, 6, 44676-44684.