Türk demiryolu sektörünün entropi ve promethee yöntemleriyle analizi

Year 2023, , 748 - 762, 31.07.2023

İlker İbrahim Avşar

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1239441

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuyla birlikte ülkede demiryollarına gösterilen ilgide artış olmuştur. Karayollarına göre daha ucuza taşıma yapabilme gücüne sahip olan demiryolu sektörü, çoklu modda yapılan taşımacılık açısından önem taşımaktadır. Limanlara gelen bir yükün demiryolu ile karada taşınabilmesi göz ardı edilemeyecek avantajlar sağlamaktadır. Bundan dolayı Türkiye demiryolu sektörünü diğer ulaşım biçimleriyle rekabet edebilir seviyelere çıkarılmalıdır. Demiryolu sektörünün ulaşımdan aldığı pay yükseltilmelidir. Bu yapıldığında Türkiye karayolları rahatlayacak, hava kirliliği azalacak ve daha düşük maliyetle ulaştırma hizmeti sağlanacaktır. Çalışma Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) modeline dayanmaktadır. ÇKKV modelleri birden fazla alternatifin birden fazla kriter çerçevesinde iyiden kötüye sıralanması esasına dayanmaktadır. Çalışmada kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesinde Entropi yöntemi kullanılmıştır. Kriterlerin ağırlıkları belirlendikten sonra alternatiflerin sıralanması için PROMETHEE yöntemi tercih edilmiştir. PROMETHEE sonuçları GAIA düzleminde de incelenmiştir. Yapılan analizler Türkiye Cumhuriyeti demiryolu sektörünün 1992-2021 yılları açısından açıklayıcı olacaktır. Çalışma, sektörün Türkiye’deki gelişiminde yıl bazında gerileme var mı sorusuna yanıt vermesi açısından önem taşımaktadır. Çalışma sonucunda Türk demiryolu sanayisinde bazı yıllarda gelişiminin durduğu görülmektedir. Aynı zamanda sektör Kovid-19 sürecinden olumsuz etkilenmiştir.

Keywords

Lojistik, Demiryolu, Çok Kriterli Karar Verme, Entropi, Promethee

Supporting Institution

Yok

Project Number

Yok

Thanks

Editör ve hakemlere verdikleri desek için teşekkür ederim.

Analysis of Türkiye railway sector with entrophy and promethee methods

Abstract

With the establishment of the Republic of Türkiye, the interest in railroads in Türkiye has increased. The railroad sector, which can transport cheaper than the highways, is important for transportation on several modes. The possibility of transporting a cargo arriving at the ports by rail offers undeniable advantages. Türkiye should raise its railroad sector to a level that can compete with other modes of transport. The Railway's share of traffic should be increased. This will relieve congestion on Turkish highways, reduce air pollution, and provide more cost-effective transportation services. The study is based on the multicriteria decision making (MCDM) model. MCDM models are based on ranking multiple alternatives from good to bad considering more than one criterion. In the study, the Entropy method was used to determine the weights of the criteria. Once the criteria weights were determined, the PROMETHEE method was used to rank the alternatives. PROMETHEE results were also analyzed at the GAIA level. The analysis will be explanatory concerning the years 1992-2021 of the railroad sector of the Republic of Türkiye. The study is important for answering the question of whether there is a regression in the development of the sector in Türkiye on an annual basis. It is clear from the study that the development of the railroad sector in Turkey has come to a standstill in some years. At the same time, the sector has been affected by the Covid-19 pandemic.

Keywords

Logistics, Railroad, Multi-Criteria Decision Making, Entropy, Promethee

Project Number

Yok

References

• Ahi, T. (2017). Demiryolu ve Karayolu Rekabeti, Demiryolu Mühendisliği, 5, 79–80.
• Akbayır, Ö. (2017). Dünya’da ve Türkiye’de Demir Yolu Kazaları Nedeniyle Meydana Gelen Ölüm Oranlarının Karşılaştırılması, Demiryolu Mühendisliği, 5, 45–52.
• Akdeniz, U. (2020). Türk Hukukunda Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Hakları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(12), 90–98.
• Alzahrani, S., Al-Bander, B., & Al-Nuaimy, W. (2021). A Comprehensive Evaluation and Benchmarking of Convolutional Neural Networks for Melanoma Diagnosis. Cancers, 13(17), 4494. Doi: 10.3390/cancers13174494.
• Avcı, M. (2014). Atatürk Dönemi Demiryolu Politikası, Atatürk Yolu Dergisi, 14(54), 39–58. Doi: 10.1501/Tite_0000000402.
• Aytekin, İ. (2022). Türkiye’de Karayolu ve Demiryolu Ulaştırma Hizmetleri ile Kalkınma Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 6(1), 17–35.
• Bakırcı, M. (2013). Türkiye’nin Uluslararası Ulaşımında Demiryolu Sınır Kapılarının Yeri ve Etkinliği. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (28), 370–407.
• Banihabib, M.E., Chitsaz, N. & Randhir, T.O. (2020). Non-compensatory decision model for incorporating the sustainable development criteria in flood risk management plans. SN Appl. Sci. 2, 6. Doi: 10.1007/s42452-019-1695-6.
• Beyzatlar, M. A. (2021). Türkiye’de Demiryolu Taşımacılığı ve Altyapısının Demografik Etkileri. Kent Akademisi, 14(4), 1203–1218. Doi: 10.35674/kent.974815.
• Brans, J. P. & Vincke, Ph. (1985). Note—A Preference Ranking Organisation Method, Management Science, 31(6), 647–656. Doi: 10.1287/mnsc.31.6.647.
• Brans, J.P. & Mareschal, B. (2005). Promethee Methods. In: Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys. International Series in Operations Research & Management Science,78. Springer, New York. Doi:10.1007/0-387-23081-5_5.