ANATOMY AND ANALYSIS OF A COUP ACCORDING TO GENERAL AUGUSTO PINOCHET’S BOOK EL DIA DECISIVO

Year 2025, Volume: 18 Issue: 3, 837 - 857, 01.07.2025

Nurdan Selay Bedir

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1688729

Abstract

This study focuses on the 1973 Chilean coup, one of the most prominent coups in Latin America, the geography of coups. It aims to analyse this coup from the perspective of Augusto Pinochet, the leader of the coup, who ruled the country under a dictatorial regime for 17 years, based on his book “El Dia Decisivo.” While the literature provides assessments of coups from the perspectives of the overthrown governments and the victims, this text examines the coup perpetrator’s perspective in general and, more specifically, on the legitimising language structures constructed in the perpetrator’s discourse. To this end, this text examines how Pinochet positioned himself and how he established a basis for legitimacy at the level of discourse using critical discourse analysis method. In other words, it aims to make an anatomy of the coup based on Pinochet’s responses to questions such as the conditions that led the country to the coup, the reasons for the coup, and whether there was another method. In this direction, the study first explains Pinochet’s criticisms and views on Marxism, then his thoughts and attitude towards the Allende administration, and finally the day of the coup with his own justifications. According to Pinochet, Marxism acted to create economic chaos, suppress individual freedoms and disrupt the social structure. In this context, the study emphasises that the coup was not only a political change of power but also the result of an ideological conflict.

Keywords

Augusto Pinochet , Chile , Marxism , military coup , Salvador Allende

GENERAL AUGUSTO PINOCHET’NİN EL DIA DECISIVO İSİMLİ ESERİNE GÖRE BİR DARBENİN ANATOMİSİ VE ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ

Abstract

Bu çalışmada, darbeler coğrafyası olarak nitelendirilebilecek Latin Amerika’da öne çıkan darbelerden biri olan 1973 Şili Darbesi ele alınmaktadır. Bu darbenin, bizzat darbe lideri ve ülkeyi 17 yıl dikta rejimi altında yöneten Augusto Pinochet’nin perspektifinden –El Dia Decisivo isimli kitabı esas alınarak ve onun dilinden– analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Literatürde darbelerin devrilen hükümetler ve mağdur edilenler açısından değerlendirilmeleri söz konusu olmakla beraber bu metin, genel olarak darbe failinin perspektifine özel olarak ise failin söyleminde inşa ettiği meşrulaştırıcı dil yapılarına odaklanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Pinochet’nin kendini nasıl konumlandırdığı, söylem düzeyinde nasıl bir meşruiyet zemini kurduğu eleştirel söylem analizi yöntemiyle incelemektedir. Diğer bir deyişle, Pinochet’nin Marksizm’e yönelik eleştirilerinin ve görüşlerinin sebepleri, ülkeyi darbeye götüren koşulların ve Allende hükümetinin eksiklikleri ile aksaklıklarının ne olduğu, neden darbe yaptığı, başka yöntem olup olmadığı gibi sorulara Pinochet’nin verdiği yanıtlardan, yaşadığı olaylar ile deneyimlerinden ve öne sürdüğü gerekçelerden hareketle bir darbe anatomisi yapılması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda çalışmada öncelikle Pinochet’nin Marksizm hakkındaki görüşleri, sonrasında Allende yönetimine ilişkin düşünceleri ve tutumu, son olarak ise kendi gerekçelendirmeleriyle birlikte Pinochet’nin dilinden darbe günü anlatılmaktadır. Pinochet’ye göre Marksist ideoloji, ekonomik kaos yaratmak, bireysel özgürlükleri baskılamak ve toplumsal yapıyı bozmak amacıyla hareket etmektedir. Bu bağlamda, çalışmada Şili’deki darbenin yalnızca bir siyasal iktidar değişimi değil, aynı zamanda ideolojik bir çatışmanın sonucu olduğu vurgulanmaktadır.

Keywords

Augusto Pinochet , askeri darbe , Marksizm , Salvador Allende , Şili

References

• Bigelow, B. (2023). The overthrow of democracy in Chile—A timeline. Zinn Education Project. Erişim adresi: https://www.zinnedproject.org/materials/chile-coup-timeline/
• Chasteen, J. C. (2012). Latin Amerika tarihi: Kanla ve ateşle yoğrulmuş toprakların öyküsü (E. Duru, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Crain, D. A. (2023). Allende wins a close election in Chile. EBSCO. Erişim adresi: https://www.ebsco.com/research-starters/history/allende-wins-close-election-chile
• Demir, M. C. (2012, Eylül 29). 1973 Şili darbesi. Gündem Türkiye. Erişim adresi: https://www.gundemturkiye.com/tarih/dunya-tarihi/1973-sili-darbesi.html
• Eagleton, T. (2018). Why Marx was right. New Haven: Yale University Press.
• Enloe, C., Sehirmer, J. G., Bunster, X., Agosin, M., & Arditti, R. (1989). Latin Amerika’da askeri diktatörlük ve kadın (Ü. Cizre & S. Üşür, Ed.). İstanbul: Belge Yayınları.
• Erdem, K. (2004, Nisan 8). Şili: 1973 Yenilgisinin Dersleri. Marksist Tutum. Erişim adresi: https://marksist.net/kemal-erdem/sili-1973-yenilgisinin-dersleri
• Fairclough, N. (2009). Discourse and social change (Reprinted). Cambridge: Polity Press.
• Fairclough, N. (2015). Language and power (3. ed). London: Routledge.
• Fairclough, N. (2023). Critical discourse analysis. Içinde J. P. Gee & M. Handford (Ed.), The Routledge Handbook of Discourse Analysis (2. basım, ss. 11-22). London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003035244-3
• Fairclough, N. L. (1985). Critical and descriptive goals in discourse analysis. Journal of Pragmatics, 9(6), 739- 763. https://doi.org/10.1016/0378-2166(85)90002-5
• Flowerdew, J., & Richardson, J. E. (Ed.). (2020). The Routledge handbook of critical discourse studies (First issued in paperback). London: Routledge.
• Galeano, E. (2010). Latin Amerika’nın kesik damarları (A. Tokatlı & R. Hakmen, Çev.; 3. Basım). İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Heywood, A. (2016a). Siyasetin ve uluslararası ilişkilerin temel kavramları (F. Bakırcı, Çev.; 3. Baskı). Ankara: BB101 Yayınları.
• Heywood, A. (2016b). Siyasi ideolojiler: Bir giriş (L. Köker, Çev.; 10. Baskı). Ankara: BB101 Yayınları. Klein, N. (2007). The shock doctrine: The rise of disaster capitalism. Canada: Knopf Canada.
• Kornbluh, P. (t.y.). The Chile Documentation Project. National Security Archive. Erişim adresi: https://nsarchive.gwu.edu/project/chile-documentation-project
• Loveman, B. (2001). Chile: The legacy of Hispanic capitalism (3rd ed). New York: Oxford University Press.
• Marx, K., & Engels, F. (2012). Komünist manifesto (C. Üster & N. Deriş, Çev.; 10. Basım). İstanbul: Can Yayınları.
• Meriç, İ. (2006, Eylül 13). 11 Eylül’den 12 Eylül’e, Şili’den Türkiye’ye. Marksist Tutum. Erişim adresi: https://marksist.net/ilkay-meric/11-eylulden-12-eylule-siliden-turkiyeye
• Muñoz, H. (2008). The dictator’s shadow: Life under Augusto Pinochet. New York: Basic Books.
• Pilon, A. (2023). Augusto Pinochet Ugarte. EBSCO. Erişim adresi: https://www.ebsco.com/researchstarters/biography/augusto-pinochet-ugarte
• Pinochet, A. (1982). The curical day (El dia decisivo) (M. T. Escobar, Çev.). Santiago de Chile: Editorial Renacimiento.
• Sancar, M. (2007, Mart). Pinochet: Bir diktatörün muhtelif ölümleri ya da geçmişin gölgesinden kurtulmak. Birikim Dergisi, 215, (107–112). Erişim adresi: https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-215- mart-2007/2398/pinochet-bir-diktatorun-muhtelif-olumleri-ya-da-gecmisin-golgesinden-kurtulmak/4884
• Ross, C. (2020, Haziran 4). 1973’teki Şili askeri darbesi ve kötülüğün bayağılığı. darbeler.com. Erişim adresi: https://darbeler.com/1973teki-sili-askeri-darbesi-ve-kotulugun-bayagiligi/
• Sigmund, P. E. (1977). The overthrow of Allende and the politics of Chile, 1964-1976. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. https://doi.org/10.2307/jj.10153608
• Sözmen, M. F. (2019, Şubat 9). 1973 Şili darbesi: Neoliberal laboratuvarın “mucize”si. Evrensel gazetesi. Erişim adresi: https://www.evrensel.net/haber/373189/1973-sili-darbesi-neoliberal-laboratuvarin-mucize-si
• Şah, U. (2020). Eleştirel Söylem Analizi: Temel Yaklaşımlar. Kültür Araştırmaları Dergisi, 7, Article 7. https://doi.org/10.46250/kulturder.819362
• van Dijk, T. A. (1995). Communicating racism: Ethnic prejudice in thought and talk (6. print.). Newbury Park, California: Sage Publications.
• van Dijk, T. A. (1999). Elite discourse and racism (Reprinted). Newbury Park, California: Sage Publications.
• van Dijk, T. A. (2010). Prejudice in discourse: An analysis of ethnic prejudice in cognition and conversation. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• van Dijk, T. A. (2014). Socio-cognitive discourse studies. İçinde J. Flowerdew & J. E. Richardson (Ed.), The Routledge Companion to English Studies (ss. 26-43). London: Routledge.
• van Dijk, T. A. (2017). Racism and the Press. London: Routledge.
• Wodak, R. (2011). Critical Linguistics and Critical Discourse Analysis. Içinde J. Zienkowski, J.-O. Östman, & J. Verschueren (Ed.), Handbook of Pragmatics Highlights (C. 8, ss. 50-70). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/hoph.8.04wod
• Wodak, R. (2014). Critical Discourse Analysis. İçinde The Routledge Companion to English Studies. London: Routledge.
• Wodak, R. (2015). The Politics of Fear: What Right-Wing Populist Discourses Mean. SAGE Publications Ltd. https://doi.org/10.4135/9781446270073
• Wodak, R. (2024). Critical Discourse Analysis/Studies. Içinde C. Leung & J. Lewkowicz, The Routledge Companion to English Studies (2. basım, ss. 31-44). London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003221265-4
• Wodak, R., & Meyer, M. (Ed.). (2016). Methods of critical discourse studies (3rd edition). Los Angeles: Sage Publications.
• Zaller, R. (2023). Salvador Allende. EBSCO. Erişim adresi: https://www.ebsco.com/researchstarters/history/salvador-allende