Türk Bankacılık Sektöründe Mobil Bankacılık ve Kârlılık İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Year 2025, Volume: 18 Issue: 4, 1005 - 1017, 27.10.2025

İsmail Doğan , Yüksel İltaş

Abstract

Bu çalışmada, 2011:Q1-2024:Q4 dönemi için mobil bankacılık hizmetlerinin Türk bankacılık sistemi kârlılığı üzerindeki etkisi ARDL sınır testi yöntemiyle analiz edilmiştir. Özsermaye kârlılığı (ROE) bağımlı değişken olarak alınırken; mobil bankacılık aktif müşteri sayısı, mobil para transferi işlem hacmi, mobil yatırım işlem hacmi, mobil ödeme işlem hacmi ve kredi kartı işlem hacmi bağımsız değişkenler olarak belirlenmiştir. ARDL sınır testi yaklaşımının sonuçları, mobil bankacılık hizmetleriyle ilişkili bazı değişkenlerin banka kârlılığı üzerinde pozitif ve anlamlı etkiler yarattığını ortaya koymaktadır. Özellikle mobil müşteri sayısı ile mobil para transferi hacminin ROE üzerinde anlamlı ve olumlu etkiler oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu bulgu, dijitalleşme süreciyle birlikte bankacılık hizmetlerine erişimin kolaylaşmasının ve mobil işlemlerin yaygınlaşmasının banka performansına katkı sağladığını göstermektedir. Ayrıca, kredi kartı işlem hacminin de uzun dönemde ROE üzerinde pozitif ve anlamlı bir etki yaratması, geleneksel ödeme araçlarının hâlen bankalar açısından önemli bir gelir kaynağı olmaya devam ettiğini göstermektedir. Buna karşılık, mobil ödeme işlem hacminin ROE üzerindeki etkisinin negatif ve anlamlı bulunması, bu hizmetlerin henüz maliyet etkinliğine ulaşmadığını veya diğer kârlı işlemlerin yerini alarak toplam performansı olumsuz etkileyebileceğini düşündürmektedir. Mobil yatırım işlem hacmi ile ROE arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Keywords

Mobil Bankacılık , Banka Kârlılığı , Özkaynak Kârlılığı , ARDL Sınır Testi , Dijitalleşme

The Relationship Between Mobile Banking and Profitability in the Turkish Banking Sector: An ARDL Bounds Testing Approach

Abstract

This study examines the impact of mobile banking services on the profitability of the Turkish banking sector for the period 2011:Q1–2024:Q4 using the ARDL bounds testing approach. Return on equity (ROE) is employed as the dependent variable, while active mobile banking users, mobile money transfers, mobile investment transactions, mobile payments, and credit card transactions are considered as independent variables. The empirical findings reveal that some mobile banking indicators have a statistically significant and positive impact on bank profitability in the long run. In particular, the number of active mobile users and the volume of mobile money transfers are positively associated with ROE, suggesting that the widespread adoption of mobile banking contributes to improved bank performance. Likewise, the positive effect of credit card transaction volume indicates that traditional payment tools still serve as a valuable source of revenue. Conversely, mobile payment transaction volume is found to have a negative and significant effect on ROE, possibly reflecting inefficiencies or substitution effects. Additionally, the effect of mobile investment transaction volume on ROE is not statistically significant. Overall, the study contributes to the literature by highlighting how different components of mobile banking affect bank profitability in a digitalizing financial environment.

Keywords

Mobile Banking , Bank Profitability , Return on Equity , ARDL Bounds Testing , Digitalization

References

• Abaenewe, Z. C., Ogbulu, O. M., & Ndugbu, M. O. (2013). Electronic banking and bank performance in Nigeria. West African Journal of Industrial & Academic Research, 6(1), 171–187.
• Akarçay, M. (2025). Mobil bankacılık hizmetlerinin Türk bankacılık sistemi karlılığına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 59–76. https://doi.org/10.31592/AEUSBED.1523671
• Akın, F. (2020). Dijital dönüşümün bankacılık sektörü üzerindeki etkileri. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi. 6(2), 15-27.
• Bayoğlu, S. (2010). Türkiye’de internet bankacılığı adaptasyonunu etkileyen faktörlerin teknoloji-organizasyon-çevre modeli ile araştırılması (Doktora Tezi). Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bochaberi, O. S., & Job, Dr. O. (2021). Mobile banking and financial performance of selected commercial banks in Kenya. International Research Journal of Business and Strategic Management, 2(1), 79–94. https://www.irjp.org/index.php/irjbsm/article/view/18
• Bulut, E., & Akyüz, G. Ç. (2020). Türkiye’de dijital bankacılık ve ekonomik büyüme ilişkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 42(2), 223-246. https://doi.org/10.14780/MUIIBD.854325
• Çabuk, S., & İnan, H. (2005). İnternet aracılığıyla bankacılık hizmetlerinin pazarlaması. Öneri Dergisi, 6(23), 23–34. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruoneri/issue/52074/679762
• Çalış, N., Yıldırım, H. H., & Sakarya, Ş. (2025). Dijital bankacılık uygulamalarının bankaların karlılığına etkisi: Bankacılık sektörü üzerine bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 17(1), 215-225.
• Daniyan-Bagudu, H., Jan, S., Khan, M., & Roslan, A.-H. (2017). The effect of mobile banking on the performance of commercial banks in Nigeria. International Research Journal of Management, IT & Social Sciences Available Online, 4(2), 74–80.
• Deniz, F. (2023). Dijital bankacılık hizmetlerinin banka performansına etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(3), 2654–2669. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.09.2257
• Dinh, V., Le, U., & Le, P. (2015). Journal of internet banking and commerce measuring the impacts of internet banking to bank performance: Evidence from Vietnam. Journal of Internet Banking and Commerce, 20(2), 1–14. http://www.icommercecentral.com
• Engle, R. F., & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Applied Econometrics, 39(3), 107–135. https://doi.org/10.2307/1913236
• Erol, İ., Çınar, S., & Duramaz, S. (2015). Bankaların yeni gelir kaynağı: Elektronik bankacılık işlem ücretleri, Türk bankacılık sektöründe banka kârlılığı üzerindeki etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 1–21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/basbed/issue/16844/432059
• Göktaş, P., Pekmezci, A., & Bozkurt, K. (2018). Ekonometrik serilerde uzun dönem eşbütünleşme ve kısa dönem nedensellik ilişkileri (Eviews ve Stata Uygulamaları). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Güzel, A. (2023). Bankalarda Kârlılık Yakınsamasının Modellenmesi ve Tahmini: Türk Bankacılık Sektörüne Yönelik Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 65, 47–56. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1267712
• Güzel, A., & İltaş, Y. (2019). Ticari bankalarda kârlılığın belirleyicileri: Türkiye örneği (2003-2016). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 505–534. http://dergipark.gov.tr/ahbvuibfd/issue/42923/519174
• Hermuningsih, S., Sari, P. P., & Rahmawati, A. D. (2023). The moderating role of bank size: influence of fintech, liquidity on financial performance. Jurnal Siasat Bisnis, 27(1), 106–117. https://doi.org/10.20885/JSB.VOL27.ISS1.ART8
• İltaş, Y., & Demirgüneş, K. (2020). Döviz kurunun Borsa İstanbul sanayi̇ endeksi üzerindeki etkisi̇: yapısal kırılmaları modellemede farklı yaklaşımlar kullanan eşbütünleşme testleri̇nden bulgular. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergi̇si̇, 55(2), 972–988. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.05.1352
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegrating vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254. https://doi.org/10.1016/0165-1889(88)90041-3
• Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration - with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169–210. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.1990.mp52002003.x
• Kathuo, S., Rotich, G., & Anyango, W. (2015). Effect of mobile banking on the financial performance of banking institutions in Kenya. The Strategic Journal of Business & Change Management, 2(98), 1440–1457. www.strategicjournals.com,
• Kutlar, A. (2019). Stata ile çok denklemli zaman serileri (1. Baskı). İstanbul: Umuttepe Yayınları.
• Le, T. T., Mai, H. N., Phan, D. T., Nguyen, M. N. T., & Le, H. D. (2021). Fintech innovations: the impact of mobile banking apps on bank performance in Vietnam. International Journal of Research and Review, 8(4), 391-401. https://doi.org/10.52403/IJRR.20210446
• Medyawati, H., Yunanto, Muhamad, & Hegarini, E. (2021). Financial technology as determinants of bank profitability. Journal of Economics, Finance and Accounting Studies, 3(2), 91–100. https://doi.org/10.32996/JEFAS.2021.3.2.10
• Motwani, A., & Vora, P. (2021). Impact of digital banking on profitability of public & private sector banks in India. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 12(5), 3687–3695. https://www.tojqi.net/journal/article/view/3037
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289–326. https://doi.org/10.1002/jae.616
• Rega, F. G. (2017). The bank of the future, the future of banking - an empirical analysis of European banks. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/SSRN.3071742
• Sarıay, H. S. N. (2025). Uluslararası finansal sermaye girişinin bankacılık sektörü kırılganlık endeksine etkisi: Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 33(65), 481–507. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2025.03.22
• Sevüktekin, M., & Çınar, M. (2014). Ekonometrik zaman serileri analizi Eviews uygulamalı. Dora Basın Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Theiri, S., & Hadoussa, S. (2024). Digitization effects on banks’ financial performance: the case of an African country. Competitiveness Review: An International Business Journal, 34(1), 144–162. https://doi.org/10.1108/CR-10-2022-0147
• Tunay, K. B., Tunay, N., & Akhisar, İ. (2015). Interaction between internet banking and bank performance: the case of Europe. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 363–368. https://doi.org/10.1016/J.SBSPRO.2015.06.335
• Ulusoy, A., & Demirel, S. (2022). Türk bankacılık sisteminde dijitalleşme-kârlılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(1), 184–200. https://doi.org/10.17065/HUNIIBF.931120
• Uzun, U., & Berberoğlu, M. (2018). İnternet bankacılığı hizmetlerinin banka performansı üzerine etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 20, 51–62. https://doi.org/10.18092/ULIKIDINCE.310276
• Yıldırım, F. (2011). Türkiye’de internet bankacılığı ürünleri üzerine pazar trend analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 129–141. https://hdl.handle.net/11467/594