From tradition to popularity polyphony in Turkish music in the example of “Yağmur Yağar” folk song

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 503 - 525, 31.12.2024

Filiz Yıldız , Uğur Türkmen

https://doi.org/10.31811/ojomus.1526934

Abstract

The preservation and transmission of tradition to future generations is seen as an important goal of professional music education. Within a versatile and multi-dimensional education system, the implementation of new and different approaches, taking into account contemporary changes and developments, especially technology, is frequently observed. It is believed that the exchange of ideas, criticism, suggestions, and discussions on the performance practices of our traditional music always remains relevant.
It is known that polyphony in Turkish music culture has a history of approximately 200 years. Discussions and exchanges of ideas about the methods and approaches by which traditional music should be polyphonized continue, especially in institutions that provide professional music education. Polyphony is encountered not only in amateur, general, and professional music education but also in the performance practices of folk songs in popular culture. The productions of performers who are not formally trained composers but who have all the technical knowledge and skills required by their profession, sometimes consciously, sometimes unconsciously, and focused on auditory perception, are also among the main topics of idea exchanges. When it comes to polyphony in Turkish music, besides well-known names such as Kemal İlerici, Ahmet Samim Bilgen, Hüseyin Saadettin Arel, Veysel Arseven and Yalçın Tura, it is also observed that lesser-known figures like music teacher İbrahim Selman Coşgun or prominent composers in popular culture like Ergüder Yoldaş have their approaches. During the performance of our folk songs, polyphonic practices are encountered, especially due to the natural structures of the instruments.
In this study, the performance practices of the folk song “Yağmur Yağar” are examined on the basis of polyphony, specifically focusing on traditional Turkish folk music bağlama artist Mustafa Hisarlı, who plays the three-stringed instrument and is also from Kütahya; Veli Yöntem, an academician providing professional Turkish folk music education; İbrahim Selman Coşgun, a music teacher who has provided general music education in Kütahya for many years; and Hüseyin Turan, an artist who has made a name for himself in popular culture. In this qualitative study, which examines the four different performance practices of the folk song, a descriptive method was used, archival research and content analysis were conducted, and the obtained data were analyzed according to qualitative techniques.

Keywords

polyphony, folk song, performance practice

Gelenekten popülerliğe “Yağmur Yağar” türküsü örnekleminde Türk müziğinde çokseslilik

Abstract

Geleneğin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması profesyonel müzik eğitiminin önemli hedeflerinden biri olarak görülür. Çok yönlü ve çok boyutlu bir eğitim sistemi içinde yeni ve farklı yaklaşımların uygulanması, başta teknoloji olmak üzere güncel değişim ve gelişimlerin dikkate alınması sıklıkla görülür. Geleneksel müziklerimizin icra pratikleri üzerinde fikir paylaşımlarının, eleştiri, öneri ve tartışmalarında her zaman güncelliğini koruduğu düşünülür.
Türk müzik kültüründe çoksesliliğin yaklaşık 200 yıllık bir geçmişi olduğu bilinir. Geleneksel müziklerin hangi yöntem ve yaklaşımlar ile çokseslendirilmesi gerektiğine yönelik tartışma ve fikir paylaşımları özellikle profesyonel müzik eğitimi verilen kurumlarında devam etmektedir. Sadece, amatör, genel ve profesyonel müzik eğitimi içinde değil, popüler kültürde de türkülerin icra pratiklerinde çokseslilik ile karşılaşılmaktadır. Bestecilik eğitimi almış, mesleğinin gerektirdiği tüm teknik bilgi ve becerilere sahip olanlar dışındaki seslendiricilerin bazen bilinçli bazen bilinçsiz ve duyum odaklı üretimleri de fikir paylaşımlarının ana konularından olmaktadır. Türk müziğinde çokseslilik söz konusu olduğunda, Kemal İlerici, Ahmet Samim Bilgen, Hüseyin Saadettin Arel, Veysel Arseven ve Yalçın Tura gibi tanınmış isimler dışında; müzik öğretmeni İbrahim Selman Coşgun veya popüler kültürün önemli bestecilerinden Ergüder Yoldaş gibi isimlerin pek bilinmese de yaklaşımları olduğu görülür. Türkülerimiz seslendirilirken özellikle sazların doğal yapılarından kaynaklı olarak çoksesli icra pratikleri ile karşılaşılmaktadır.
Bu çalışmada Yağmur Yağar türküsü özelinde; üç telli ile icra eden geleneksel Türk halk müziği bağlama sanatçılarından, aynı zamanda Kütahyalı olan Mustafa Hisarlı, profesyonel Türk halk müziği eğitimi veren bir akademisyen Veli Yöntem, Kütahya’da uzun yıllar müzik öğretmenliği yaparak genel müzik eğitimi veren bir müzik öğretmeni İbrahim Selman Coşgun ve popüler kültürde kendine yer edinmiş bir sanatçı olan Hüseyin Turan’ın icra pratikleri çokseslilik temelli incelenmiştir. Türkünün dört farklı icra pratiği üzerinde çalışılan nitel çalışmada, betimsel yöntem esas alınmış, arşiv araştırması ve içerik analizi yapılmış, elde edilen veriler nitel tekniklere göre çözümlenmiştir.

Keywords

çokseslilik, türkü, icra pratiği

References

• Boyraz, S. ve Tepe, M. E. (2019). Verilerin analizi. G. Ocak (Ed.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (1. bs., s. 273-319). Pegem Akademi.
• Erdoğan, G. (2019). Müzik, gelenek ve temsil. Gece Akademi Yayınları.
• Esen Müzik. (2016, Mart 29). Yağmur Yağar (Hüseyin Turan) Official Audio [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=1WE7LjBU0CA
• Günhan, A. (2009). Kütahya ve yöresi folklorundan damlalar. Kütahya Belediyesi Yayınları.
• Hisarlı, M. ve Yöntem, V. (2022). Kültürümüz ve türkülerimiz bize miras değil emanettir. Büyükçekmece Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kalan Müzik. (2015, Ekim 22). Hisarlı Ahmet - Yağmur Yağar [Kütahya’nın Pınarları © 1997 Kalan Müzik] [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=uQkocxBi6dU
• Koç, A. (1996). Türk halk müziğinde çokseslilik kavramının değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Paçacı, G. (1999). Cumhuriyet döneminde halk müziği, Cumhuriyet’in sesleri. Türk Tarih Vakfı Yayınları.
• Sun, M. (1981). Çoksesli türküler. Çağdaş Müzik Yayınevi.
• Sünder, K. (1999). Çoksesliliğe yöneliş konusunda kimi düşünceler, Cumhuriyet’in sesleri. Türk Tarih Vakfı Yayınları.
• Türkmen, U. (2018, Mayıs, 10-12). Karşılaştırmalı Türk müziğinde çokseslilik yaklaşımları [Sözlü bildiri sunumu]. IX. Uluslararası Hisarlı Ahmet sempozyumu, Kütahya, Türkiye.
• Türkmen, U. ve Adar, Ç. (2010). İbrahim Selman Coşgun- Ney’in akordu bozuk. Üniversite Kitapevi Sözkesen Matbaacılık.