Kadının Güçlenmesinde ve Psikolojik Dayanıklılığında Yetişkin Eğitiminin Rolü: Türkiye’deki Güncel Durum

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 57 - 83, 26.06.2025

Esra Çadir , Gülden Akın

Abstract

Bu çalışmada, yetişkin eğitiminin kadınların güçlenmesi üzerindeki etkisi ele alınmış ve bu sürecin psikolojik dayanıklılıkla ilişkisi incelenmiştir. Araştırma kapsamında, yetişkin eğitimi ve kadınların güçlenmesine dair literatür, ulusal ve uluslararası düzenlemeler ile göstergeler değerlendirilmiştir. Bu araştırmada, nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş olup, çalışmanın sorularına yanıt bulmak amacıyla geleneksel literatür taraması yapılmış ve doküman analizi tekniği uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, yetişkin eğitiminin kadınların güçlenmesine katkıda bulunduğunu ve bunun psikolojik dayanıklılıklarını artırdığını göstermektedir. Ancak, bu sürecin etkin olabilmesi için kadın güçlenmesine yönelik faktörlerin bütüncül bir anlayışla ele alınması gerektiği belirlenmiştir. Öte yandan, küresel ve ulusal ölçekte yaşanan neoliberal ekonomik dönüşümün, yetişkin eğitimini yalnızca istihdam odaklı bir araç olarak konumlandırarak bu süreci engellediği tespit edilmiştir. Bu bağlamda, ilerleyen çalışmalarda eğitimin sosyal, ekonomik ve politik boyutlarıyla yeniden değerlendirilmesi önerilmektedir. Kadınların karşılaştıkları ayrımcılıkları ortadan kaldırmayı amaçlayan çalışmalarla eşgüdümlü eğitim programlarının geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca, eğitim içeriklerinin kadınların toplumsal cinsiyet, temel haklar ve özgürlükler konusunda farkındalık kazanmalarını sağlayacak şekilde yapılandırılması ve onları aktif bireyler haline getirecek biçimde düzenlenmesi tavsiye edilmiştir.

Keywords

Kadının Güçlenmesi , Psikolojik Dayanıklılık , Toplumsal Cinsiyet , Yetişkin Eğitimi

The Role of Adult Education in The Role of Adult Education in Women’s Empowerment and Psychological Resilience: Current Situation in Turkey

Abstract

This study examines the impact of adult education on women's empowerment and its relationship with psychological resilience. Within the scope of the research, relevant literature, national and international regulations, and indicators concerning adult education and women's empowerment have been analyzed. For the research, a qualitative research approach was adopted, and traditional literature review and document analysis techniques were utilized to address the research questions. The findings indicate that adult education significantly contributes to women's empowerment and, consequently, enhances their psychological resilience. However, for this process to be effective, the factors related to women's empowerment must be addressed through a holistic perspective. On the other hand, the global and national neoliberal economic transformation, which reduces adult education to merely a tool for employment, has been identified as a barrier to this process. In this context, future studies should reconsider education from social, economic, and political perspectives. It has been emphasized that educational programs should be developed in coordination with initiatives aimed at eliminating discriminatory practices against women. Furthermore, it is recommended that educational content be restructured to enhance women's awareness of gender issues, fundamental rights, and freedoms, and to encourage their active participation in society.

Keywords

Women , Psychological Resilience , Gender , Adult Education

References

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2024). Kadının güçlenmesi strateji belgesi ve eylem planı 2024-2028. https://www.aile.gov.tr/ksgm/duyurular/kadinin-guclenmesi-strateji-belgesi-ve-eylem-plani-2024-2028/
• Aksornkool, N. (1995). Educate to empower: An Asian experience. In M. Medel-Anonuevo (Ed.), Women, Education and Empowerment: Pathways Towards Autonomy (pp. 53-61). UNESCO.
• Ashraf, D., & Farah, I. (2007). Education and women’s empowerment: Re-examining the relationship. Education, Gender and Empowerment: Perspectives from South Asia, 15-31. https://ecommons.aku.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=1067&context=pakistaniedpdck
• Baily, S. (2011). Speaking up: Contextualizing women's voices and gatekeepers' reactions in promoting women's empowerment in rural India. Research in Comparative and International Education, 6(1), 107. https://doi.org/10.2304/rcie.2011.6.1.107
• Batliwala, S. (1997). What is female empowerment? Paper presented in Stockholm, 25 April. http://www.qweb.kvinnoforum.se/papers/rfwui.htm
• Batliwala, S. (2007). Taking the power out of empowerment: An experiential account. Development in Practice, 17(4-5), 557-565. https://doi.org/10.1080/09614520701469559
• BM [Birleşmiş Milletler]. (1995). Pekin deklarasyonu ve eylem planı. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/733
• BM [Birleşmiş Milletler]. (2015). The UN sustainable development goals. United Nations. https://www.un.org/sustainabledevelopment/summit/
• BM [Birleşmiş Milletler]. (2017). General recommendation no. 36 on the right of girls and women to education. https://www.ohchr.org/en/documents/general-comments-and-recommendations/general-recommendation-no-36-2017-right-girls-and
• BM [Birleşmiş Milletler]. (2019). Sürdürülebilir kalkınma amaçları ve göstergeleri. http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2021/02/SKA-ve-Gostergeleri-Kapak-Birlestirilmis.pdf
• Bonanno, G. (2004). Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events? The American Psychologist, 59(1), 8-20. https://doi.org/10.1037/0003-066X.59.1.20
• Boyadjieva, P., & Ilieva-Trichkova, P. (2023). Adult education as a pathway to empowerment: Challenges and possibilities. In P. S. A. L. B. R. T. P. O. (Ed.), Lifelong Learning, Young Adults and the Challenges of Disadvantage in Europe (pp. 169-191). https://doi.org/10.1007/978-3-031-14109-6_7
• Carver, C. S. (1998). Resilience and thriving: Issues, models, and linkages. Journal of Social Issues, 54(2), 245–266. https://doi.org/10.1111/0022-4537.641998064
• Cutuli, J. J., Herbers, J. E., Masten, A. S., & Reed, M.-G. (2021). Resilience in development. In C. R. Snyder, S. J. Lopez, L. M. Edwards, & S. C. Marques (Eds.), The Oxford Handbook of Positive Psychology (3rd ed., pp. 171-188). Oxford University Press.