OMBUDSMAN TAVSİYE KARARLARI VE TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE UYGULANABİLME SORUNU

Yıl 2015, Sayı: 2, 34 - 58, 31.07.2015

Şükrü Mert Karcı

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.439010

Cited By: 2

Öz

Ombudsman kurumlarının temel bir özelliği, yaptırım gücü olmayan,
tavsiye niteliğinde kararlar almalarıdır. Ombudsman, kamu yönetimi üzerinde
dolaylı yaptırımlara sahiptir. Dolaylı yaptırımların yanında, sistemin
demokratikleşme düzeyi ve hukukun üstünlüğü gibi unsurları da tavsiyelerin kamu
yönetimince dikkate alınmasında etkilidir. Bu makalede, ülkemizde Kamu
Denetçiliği Kurumunun aldığı tavsiye kararlarına kamu yönetimince uyum sorunu
ele alınmıştır. Ülkemizde Ombudsman kurumunun etkin bir biçimde çalışmasının
önündeki yasal ve yönetsel engeller, sadece tavsiye kararlarının hayata
geçirilmesi unsuru bağlamında irdelenmiştir. Ombudsman kararlarına uyum
konusunda yönetsel kültür ve mevzuat engelleriyle karşılaşılmaktadır.
Kararların iradi biçimde uygulanmaması genel olarak bürokratik kültürden
kaynaklanmakla birlikte, mevzuat da Ombudsman kararlarına uyma konusundaki
olumlu tutumları engelleyebilmektedir

Anahtar Kelimeler

: Ombudsman, Kamu Denetçiliği Kurumu, Ombudsman Tavsiye Kararları, Bürokrasi, Bürokratik Kültür

Kaynakça

• ABEDIN, Najmul (2013). "A Critical and Argumentative Study of the Development and Performance of the Ombudsman Institution in a Small Multiracial Society: The Republic of Trinidad and Tobago", Public Organization Review, Vol.13, Issue 3, ss.261-289. AL, Hamza (2007). “Denetimde Piyasalaşma Eğilimleri”, Bilgi Dergisi, Cilt:14, Sayı: 1, ss.109-130. ANADOLU AJANSI (2014). “Devlet Kendini Vatandaşın Denetimine Açmıştır”, http://www.aa.com.tr/tr/haberler/317817--devlet-kendini-vatandasin-denetimine-acmistir (24.04.2014). AVCI, Mustafa (2007). “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun Üzerine Bir İnceleme”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 3-4, ss.273-294. BULUT, Yakup ve Mehmet Kahraman (2010). “Kamu Yönetiminin İşleyişinde Vatandaş-Yönetim İlişkileri”, Küreselleşme Sürecinde Kamu Yönetiminde Eğitim ve Araştırma, Editör: Ahmet Hamdi Aydın, İ. Ethem Taş, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayın No: 137, Kahramanmaraş, ss.337-350. ÇEVİK, Hasan Hüseyin, Turgut Göksu, Veysel K. Bilgiç, Muhittin Karakaya, Kazım Seyhan ve Serdar Kenan Gül (2008). Kamu Kurumlarında Performans Yönetimi, Seçkin, 1. Baskı, Ankara. ÇEVİK, Hasan Hüseyin (2004). “Türkiye'de Kamu Yönetimi Başarısızlığına Teorik Bir Yaklaşım”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 59, Sayı: 3, ss.43-78. DEMİR, Fatih (2011). “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Demokratikleşmesi Bağlamında İdari Usul Yasa Tasarısının Değerlendirmesi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 14, ss.307-323. DEMİR, Konur Alp (2014). “Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Türkiye’ye Sağlayacağı Katkılar ve İşlevselliği Üzerine Tartışmalar”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, ss.25-36. DURGUN, Şenol (2002). "Türk Kamu Yönetiminde Bürokratik Siyaset", Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss.83-102. EFE, Haydar ve Murat Demirci (2013). “Ombudsmanlık Kavramı ve Türkiye’de Kamu Denetçiliği Kurumundan Beklentiler”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 90, Temmuz-Eylül, ss.49-72. EMRE, Cahit (2003). Yönetim Bilimi Yazıları, İmaj Yayıncılık, Ankara. EREN, Hayrettin (2000). “Ombudsman Kurumu”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1-2, ss.79-96. EREN, Veysel (2003). “Kamu Yönetiminde Meşruluk Temeli Olarak Müşteri Odaklı Yönetim Yaklaşımı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, ss.55-70. ERHÜRMAN, Tufan (2000). “Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 49, Sayı: 1-4, ss.155-180. ERYILMAZ, Bilal (2002). Bürokrasi ve Siyaset, Alfa, 1. Baskı, İstanbul. ERYILMAZ, Bilal (2014). Kamu Yönetimi, Umuttepe Yayınları, 7. Baskı, Kocaeli. GREGORY, Roy (1999). “Building an Ombudsman Scheme: Statutory Provisions and Operating Practices”, The International Ombudsman Anthology, Editör: Linda C. Reif, Kluwer Law International, The Hague-The Netherlands, ss.129-168. Haberler.Com (2014). “Kamu Başdenetçisi Ömeroğlu Açıklaması”, http://www.haberler.com/kamu-basdenetcisi-omeroglu-aciklamasi-5915647-haberi/ (16 Nisan 2014). HEPER, Metin ve M. Selçuk Sancar (1998). “Is Legal-Rational Bureaucracy A Prerequisite For A Rational-Productive Bureaucracy?: The Case of Turkey”, Administration & Society, Vol. 30, No. 2, ss.143-165. HEPER, Metin (1977). Türk Kamu Bürokrasisinde Gelenekçilik ve Modernleşme, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. (Aktaran: Cahit EMRE, Yönetim Bilimi Yazıları, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2003, s.482) HEPER, Metin (1974). Bürokratik Yönetim Geleneği: Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyetinde Gelişimi ve Niteliği, ODTÜ İdari İlimler Fakültesi, Yayın No.23, Ankara. HILL, Larry B. (1974). “Institutionalization, the Ombudsman, and Bureaucracy”, The American Political Science Review, Vol.68, No.3, ss.1075-1085. KAHRAMAN, Mehmet (2011). “Hukuk Devletine Katkıları Bakımından Kamu Denetçiliği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 16, ss. 355-373. Kamu Denetçiliği Kurumu (2014a). 2013 Yılı Faaliyet Raporu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Ankara. Kamu Denetçiliği Kurumu (2014b). “Basın Temsilcileri Toplantısı Yapıldı”, http://www.ombudsman.gov.tr/content_detail-322-826-basin-temsilcileri-toplantisi-yapildi (16.04.2014). Kamu Denetçiliği Kurumu (2015). 2014 Yılı Faaliyet Raporu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Ankara. KIRIŞIK, Fatih (2013). “İdare ile Bireyler Arasındaki İlişkilerde Güç Dengesizliğinin Giderilmesinde Etkili Bir Yöntem: İdari Usul”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 37, ss. 245-252. KÜÇÜKÖZYİĞİT, H. Galip (2006). “Ombudsmanlık Kurumu: Hukuksal ve Siyasal Bir İnceleme”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 2, No: 5, ss.90-111. LETOWSKA, Eva (1990). “The Polish Ombudsman (The Commissioner for The Protection of Civil Rights), International and Comparative Law Quarterly, Vol.39, Part:1, ss.206-217. (Aktaran: Hayrettin EREN, “Ombudsman Kurumu”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1-2, 2000, ss.79-96, s.88) ÖZEN, Şükrü (1996). Bürokratik Kültür I: Yönetsel Değerlerin Toplumsal Temelleri, TODAİE, 1. Baskı, Ankara. PAYASLIOĞLU, Arif T. (2012). “İdari Reformun Sınırlılıkları”, Türkiye’de Kamu Yönetimi, Editör: Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yayman, Nobel Yayın Dağıtım, 2. Baskı, Ankara, ss.459-470. PEARCE, Dennis (1999). “The Ombudsman: Review and Preview the Importance of Being Different”, The International Ombudsman Anthology, Editör: Linda C. Reif, Kluwer Law International, The Hague-The Netherlands, ss.73-99. PICKL, Viktor J. (1986). “Ombudsman ve Yönetimde Reform”, Amme İdaresi Dergisi, Sayı:19/4, ss.37-46, (Çeviren: Turgay ERGUN). SAYAN, İpek Özkal (2014). “Türkiye’de Ombudsmanlık Kurumunun Uygulanabilirliği ve Alternatif Denetim Yöntemleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 69, No. 2, 2014, ss.333 – 349. SEZEN, Seriye (2001). “Ombudsman: Türkiye İçin Nasıl Bir Çözüm?”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 34, Sayı: 4, ss.71-96. SOBACI, Mehmet Zahid (2007). “Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Değerlendirmeler”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, ss.219-235. ŞENGÜL, Ramazan (2005). “Ombudsman Kurumu Kötü Yönetime Çare Olabilir Mi?”, 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Editör: Mustafa Lütfi Şen, Özer Köseoğlu, Hale Biricikoğlu, Fatma Yurttaş, Sakarya Üniversitesi İİBF, Sakarya, ss.127-141. TBMM (2014). Kamu Denetçiliği Kurumu 2013 Yıllık Raporu, TBMM, Ankara. TEMİZEL, Zekeriya (1997). Yurttaşın Yönetime Karşı Korunmasında Bağımsız Bir Denetim Organı: Ombudsman, IULA -EMME Yayını, İstanbul. TORTOP, Nuri, Eyüp G. İsbir, Burhan Aykaç, Hüseyin Yayman ve M. Akif Özer (2010). Yönetim Bilimi, Nobel Yayın Dağıtım, 8. Baskı, Ankara. TUTUM, Cahit (2012). “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma”, Türkiye’de Kamu Yönetimi, Editör: Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yayman, Nobel Yayın Dağıtım, 2. Baskı, Ankara, ss.471-488. ULER, Yıldırım (2012). “Ombudsman (Kamu Denetçisi)”, Türkiye’de Kamu Yönetimi, Editör: Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yayman, Nobel Yayın Dağıtım, 2. Baskı, Ankara, ss.499-506. UZ, Abdullah (2011). “Kamu Görevlilerinin Ceza Kovuşturmasına Tabi Tutulabilmesi İçin Yetkili İdari Merci Tarafından Verilebilecek Kararların Hukuki Niteliği ve Denetimi Üzerine”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss.157-207. YILMAZ, Abdullah (2007). “AB’ye Uyum Sürecinde Türk Kamu Yönetiminin Dönüşümü Üzerine Notlar", Dumlupınar Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı: 17, ss.215-240. YILMAZ, Abdullah ve Raci Kılavuz (2002). “Türk Kamu Bürokrasisinin İşlemsel Sorunları Üzerine Notlar”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, ss.17-31. 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (Resmi Gazete Tarih: 28.03.2013, Sayı: 28601)