TBMM TARAFINDAN DEVLET KURUMLARINA ÜYE ATANMASI İŞLEMİNİN HUKUKİ REJİMİ

Yıl 2015, Sayı: 2, 59 - 71, 31.07.2015

Ahmet Nohutçu Nazlı Ece Özin

https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.439075

Cited By: 1

Öz

Makalenin konusu,
TBMM tarafından çeşitli devlet kurumlarına başkan ve üye atanmasıdır. Meclis
tarafından gerçekleştirilen üye atama işleminin hukuki rejimi incelenecektir.
Devlet tasarrufları, yasama işlemleri, idari işlemler ve yargı kararları olarak
üçe ayrılmaktadır. İlk olarak, yasama, yargı ve yürütme işlemlerinin idari
işlemlerle kıyaslaması yapılacaktır. Sonrasında ise, idare işlevi ve idari
işlem kavramları açıklanacaktır. Nihayetinde, konuyla ilgili Danıştay kararları
esas alınarak Meclis’in atama işleminin hukuki niteliği tartışılacaktır. Devlet
organlarının hukuki işlemlerini sınıflandırmak, söz konusu işlemlerin tabi
olacakları yargı mercilerini tespit etmek açısından önem taşımaktadır. TBMM’nin
Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenen işlemleri Anayasa’da sayılanlarla
sınırlıdır. Üye seçimi işlemi, Anayasa’da sayılan işlemlerden biri değildir. Bu
durumda, Anayasa Mahkemesi’ne üye seçimiyle ilgili başvuruda bulunmak mümkün
değildir. Üye seçimi işlemlerinin idari işlem olarak kabulü, söz konusu
işlemleri idari yargı denetimine tabi kılacaktır. Aksi halde, Meclis tarafından
gerçekleştirilen işlemler yargı denetimi dışında kalmaktadır. Atama işleminin
idari işlem olarak kabul edilmesi, maddi ölçüt esas alınarak mümkündür. Maddi
ölçüt, hukuki işlemin içeriğine göre işlemi sınıflandırır. Maddi ölçüt uyarınca
işlemi tesis eden organ önemli değildir. 
Hukuk devleti ilkesi gereğince, bütün devlet tasarruflarının yargı
denetimine tabi olması gerekmektedir. Meclis tarafından gerçekleştirilen üye
atanma işlemlerinin maddi ölçüt esas alınarak idari işlem olarak kabul edilmesi
hukuk devleti ilkesine uygundur. Danıştay’ın RTÜK’le ilgili kararlarında da
maddi ölçütü esas alarak, atama işlemini idari işlem olarak kabul ettiği
görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Meclisin İşlemleri, Yargısal Denetim, Yasama İşlevi, İdari İşlemler, İdare İşlevi

Kaynakça

• BAŞGİL, Ali Fuat (1939). Türkiye Teşkilat Hukukunda Nizamname Mefhumu, Kenan Basımevi, İstanbul. CARRÉ DE MALBERG, Raymond (1922). Contribution à la Théorie Générale de L’Etat, Sirey, Paris. DUGUİT, Léon (1923). Manuel de Droit Constitutionnel, Anciennes Maisons Thorin et Fontemoing, Paris. DURAN, Lütfi (1982). İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul. GÜNDAY, Metin (2013) İdare Hukuku. 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara. KARAHANOĞULLARI, Onur (2012). İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme), 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara. NOHUTÇU, Ahmet (2015). İdare Hukuku, 14. Bası, Savaş Yayınevi, Ankara. ÖZAY, İl Han (Ocak 1995). “Radyo ve Televizyon Üst Kurulu”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 10, Ocak 1995, ss. 59-60. ÖZBUDUN, Ergun (2005). Türk Anayasa Hukuku, 8. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara. TANÖR, Bülent ve Necmi Yüzbaşıoğlu (2011). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. 10. Bası, Beta Basım, İstanbul. TEZİÇ, Erdoğan (2007). Anayasa Hukuku, Beta Basım, İstanbul. YAYLA, Yıldızhan (2009). İdare Hukuku, Beta Basım, İstanbul. YILDIRIM, Turan, Melikşah Yasin ve diğerleri (2012). İdare Hukuku, 3. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Kararlar Anayasa Mahkemesi, E. 2005/108, K. 2006/35, 1.3.2006, RG, 22.7.2006/26236. Anayasa Mahkemesi, E. 2004/26, K. 2004/51, 15.4.2004, RG, 11.08.2004/25550. Anayasa Mahkemesi, E. 1984/1, K. 1984/2, 1.3.1984, RG, 1.5.1984/18388. Ankara Yedinci İdare Mahkemesi, E: 2005/1777, K. 2005/805, 25.8.2005. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, E. 2006/4286, K. 2007/60, Danıştay Kararları Bilgi Bankası. Danıştay Beşinci Dairesi, E. 2005/5627, K. 2007/72, 5.12.2006, Danıştay Bilgi Bankası. Danıştay Beşinci Dairesi, E. 2006/4481, K. 2006/5960, 24.1.2007, Danıştay Bilgi Bankası. Danıştay Beşinci Dairesi, E. 1987/2379, K. 1987/1785, 16.12.1987, Danıştay Dergisi, 70-71, 1988, s. 273. Danıştay Yedinci Dairesi, E. 2007/695, K. 2007/4612, Danıştay Dergisi, 118, s. 252 vd. Danıştay Dokuzuncu Dairesi, E. 2008/278, K. 2008/4607, Danıştay Dergisi, 120, s. 292-293.