TOPRAKLARIN DTPA İLE EKSTRAKTE EDİLEBİLİR DEMİR MİKTARINA BAĞLI OLARAK FASULYE BİTKİSİNİN (Phaselous Vulgaris L. Var. Nanus) DEMİRLİ GÜBRELEMEYE CEVABI

Yıl 2010, Cilt: 25 Sayı: 3, 175 - 184, 22.11.2010

Ahmet Korkmaz Havva Şendemirci Ayhan Horuz

Öz

Bu çalışmanın amacı toprakların DTPA ile ekstrakte edilebilir demir miktarına bağlı olarak fasulye bitkisinin (Phaselous vulgaris l. var. nanus) demirli gübrelemeye cevabını ortaya koymak ve toprakta bitkiye yarayışlı demirin kritik seviyesini belirlemektir. Bu amaçla toprak örnekleri Bafra, Çarşamba ve Suluova ilçeleri tarım arazilerinin 0-20 cm toprak derinliğinden alınarak, sera şartlarında fasulye bitkisi yetiştirilmiştir. Bu topraklarda ekstrakte edilebilir yarayışlı Fe DTPA yöntemi ile belirlenmiştir. Sera şartlarında tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak oluşturulan denemede topraklara ekimden önce çözelti halinde 0-2-4-8 ppm dozlarında Fe-EDDHA (%6 Fe) uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre Bafra topraklarının %11.1’i, Suluova topraklarının %57.1’i yarayışlı Fe bakımından noksan (6 ppm’den düşük) bulunurken, Çarşamba topraklarının %100’ü Fe bakımından yeterli (6 ppm’dan yüksek) bulunmuştur. Buna rağmen sera şartlarında Suluova topraklarının % 86’sında, Çarşamba topraklarının % 40’ında ve Bafra topraklarının % 33’ünde demirli gübreleme sonucu üründe önemli artış sağlanmıştır. Toprakların DTPA yöntemi ile belirlenen ekstrakte edilebilir demir miktarları arttıkça demirli gübreleme sonucu fasulye bitkisinin kuru madde miktarında tanığa oranla sağlanan artışlar azalmıştır. Bu sonuçlar DTPA yönteminin toprakların demir durumlarının belirlenmesinde uygun yöntem olduğunu ortaya koymaktadır. En yüksek ürünün % 90’ini alabilmek için tanık toprakta bulunması gerekli kritik yarayışlı Fe miktarı parabolik çoklu regresyon denklemiyle 14,80 ppm, doğrusal denklemle 15,95 ppm, olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nispi ürün, DTPA, ekstrakte edilebilir demir, kritik seviye, fasulye

TOPRAKLARI DTPA İLE EKSTRAKTE EDİLEBİLİR DEMİR MİKTARI A BAĞLI OLARAK FASULYE BİTKİSİ İ (Phaselous Vulgaris L. Var. anus) DEMİRLİ GÜBRELEMEYE CEVABI

Öz

Bu çalışmanın amacı toprakların DTPA ile ekstrakte edilebilir demir miktarına bağlı olarak fasulye bitkisinin (Phaselous vulgaris l. var. nanus) demirli gübrelemeye cevabını ortaya koymak ve toprakta bitkiye yarayışlı demirin kritik seviyesini belirlemektir. Bu amaçla toprak örnekleri Bafra, Çarşamba ve Suluova ilçeleri tarım arazilerinin 0-20 cm toprak derinliğinden alınarak, sera şartlarında fasulye bitkisi yetiştirilmiştir. Bu topraklarda ekstrakte edilebilir yarayışlı Fe DTPA yöntemi ile belirlenmiştir. Sera şartlarında tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak oluşturulan denemede topraklara ekimden önce çözelti halinde 0-2-4-8 ppm dozlarında Fe-EDDHA (%6 Fe) uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre Bafra topraklarının %11.1’i, Suluova topraklarının %57.1’i yarayışlı Fe bakımından noksan (6 ppm’den düşük) bulunurken, Çarşamba topraklarının %100’ü Fe bakımından yeterli (6 ppm’dan yüksek) bulunmuştur. Buna rağmen sera şartlarında Suluova topraklarının % 86’sında, Çarşamba topraklarının % 40’ında ve Bafra topraklarının % 33’ünde demirli gübreleme sonucu üründe önemli artış sağlanmıştır. Toprakların DTPA yöntemi ile belirlenen ekstrakte edilebilir demir miktarları arttıkça demirli gübreleme sonucu fasulye bitkisinin kuru madde miktarında tanığa oranla sağlanan artışlar azalmıştır. Bu sonuçlar DTPA yönteminin toprakların demir durumlarının belirlenmesinde uygun yöntem olduğunu ortaya koymaktadır. En yüksek ürünün % 90’ini alabilmek için tanık toprakta bulunması gerekli kritik yarayışlı Fe miktarı parabolik çoklu regresyon denklemiyle 14,80 ppm, doğrusal denklemle 15,95 ppm, olarak bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Nispi ürün, DTPA, ekstrakte edilebilir demir, kritik seviye, fasulye