SAMSUN EKOLOJİK ŞARTLARINDA YETİŞTİRİLEN ÇELTİK GENOTİPLERİNİN VERİM VE VERİM UNSURLARI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMSI

Yıl 2008, Cilt: 23 Sayı: 1, 7 - 16, 27.02.2008

Yusuf Şavşatlı Ali Gülümser İsmail Sezer

Öz

Bu araştırma 2004 ve 2005 yıllarında Samsun'da yürütülmüştür. Araştırmada, Karadeniz Bölgesi'nde yetiştirilen çeltik genotipleriyle Japonica, Indica ve Javanica alttürlerine ait çeltik çeşitleri verim ve veim unsurları bakımından karşılaştırılmıştır. Araştırma, 20 adet yerel ve 29 adet yabancı menşeili olmak üzere toplam 49 adet genotip ile kısmi dengeli latis deneme deseninde 2 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. İncelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasında istatistiki olarak çok önemli (P<0.01) farklılıklar tespit edilmiştir. K-424 başta olmak üzere Yaşar, Osmancık-97 (kontrol çeşidi), Arko, Koral, Kinuhikari, 91-385 ve Dianyu-1 genotiplerinin verim potansiyeli bakımından üstün oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte, yüksek verimli çeşitlerin elde edilmesinde K-424, Yaşar, Guangluai-4, Ochikara, Kalo Dhan ve Arko genotiplerinin; bodur çeşitlerin elde edilmesinde Guangluai-4 ve Rexmont çeşitlerinin ve yaprak yanıklığı hastalığına karşı Nipponbare ve China-830 çeşitlerinin ıslah çalışmalarında katkılar sağlayabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeltik, genotip, verim ve verim unsurları

SAMSUN EKOLOJİK ŞARTLARINDA YETİŞTİRİLEN ÇELTİK GENOTİPLERİNİN VERİM VE VERİM UNSURLARI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMSI

Öz

Bu araştırma 2004 ve 2005 yıllarında Samsun'da yürütülmüştür. Araştırmada, Karadeniz Bölgesi'nde yetiştirilen çeltik genotipleriyle Japonica, Indica ve Javanica alttürlerine ait çeltik çeşitleri verim ve veim unsurları bakımından karşılaştırılmıştır. Araştırma, 20 adet yerel ve 29 adet yabancı menşeili olmak üzere toplam 49 adet genotip ile kısmi dengeli latis deneme deseninde 2 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. İncelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasında istatistiki olarak çok önemli (P

Anahtar Kelimeler

Çeltik, genotip, verim ve verim unsurları

Kaynakça

• Acar, M., Gizlenci, Ş., 2006. Tarımsal Araştırmacılar İçin JMP Kullanımı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Samsun.
• Anonymous, 1999. Consensus Document on the Biology of Oryza sativa (Rice). Organisation for Economic Co-operation and Development. OECD Environmental Health and Safety Publications, Paris.
• Anonymous, 2002. Reference Guide-Standard Evaluation System for Rice. International Rice Research Institute. Philippines.
• Anonymous, 2003. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. Çeltik (Oryza sativa L.) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Anonymous, 2004a. www.fao.org
• Anonymous, 2004b. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Toprak Tahlil Laboratuvarı Kayıtları. Samsun.
• Chengji, W., 1997. Characteristics of Early Indica Variety Zhongsi-2 and Its Cultural Management for High Yields. Rice Abstracts, Vol. 20, No. 4.
• Cochran, W. G., Gertrude, M. C., 1964. Experimental Designs. Second Edition. A Wiley Publication in Applied Statistics, USA.
• Kobayashi, A., Koga, Y., Uchiyamada, H., Samoto, S., Horiuchi, H., Miura, K., Okuno, K., Fujita, Y., Uehara, Y., Ishizaka, S., Nakagahra, M., Yamada, T., Maruyama, K., 1990. Breeding a New Rice Variety “Oochikara” Rice Abstracts, 1992. Vol. 15, No: 4.
• Luo, L. J., Ying, C. S., Mei, H. W., Wang, Y. P., Yu, X. Q., 1994. Primary Studies and Evaluation of Rice Varieties Introduced from Africa. Rice Abstracts, Vol.17, No. 4.
• Ogunbayo, S. A., Ojo, D. K., Guei, R. G., Oyelakin, O. O., Sanni, K. A., 2005. Phylogenetic Diversity and Relationships Among 40 Rice Accessions Using Morphological and RAPDs Techniques. African Journal of Biotechnology Vol. 4 (11), pp. 1234-1244.
• Rebecca, L. M. C., Peng, S., Shigemi, A., Hitoshi, S., 2004. Effect of Panicle Size on Grain Yield of IRRI-Released Indica Rice Cultivars in The Wet Season. Plant Prod. Science. ISSN 1343-943X. Vol. 7, n3, pp. 271-276.
• Saif-ur-Rasheed, M., Sadaqat, H.A., Babar, M., 2002a. Cause and Effect Relations of Panicle Traits in Rice (Oryza sativa L.). Asian Journal of Plant Sciences. Vol. 1, (2) 123-125.
• Saif-ur-Rasheed, M., Sadaqat, H.A., Babar, M., 2002b. Correlation and Path Co-efficient Analysis for Yield and Its Components in Rice (Oryza sativa L.). Asian Journal of Plant Sciences. Vol. 1, (3) 241-244.
• Schlösser, I., Kranz, J., Bonman J. M., 2000. Morphological Classification of Traditional Philippine Upland Rice Cultivars in Upland Nurseries Using Cluster Analysis Methods for Recommendation, Breeding and Selection Purposes. Journal of Agronomy and Crop Science Volume 184 Issue 3, Page 165.
• Sharief, A.E., EL-Moursy, S.A., Salama, A.M., EL-Emery, M.I., Youssef, F.E., 2005. Morphological and Molecular Biochemical Identification of Some Rice (Oryza sativa L.) Cultivars. Pakistan Journal of Biological Science. 2 (9): 1275-1279.
• Sezer, İ., Köycü, C., 1999. Kızılırmak Vadisinde Yetiştirilebilecek Çeltik Çeşit ve Hatlarının (Oryza sativa L.) Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 15-18 Kasım 1999, Adana. Cilt 1, s. 293-298.
• Sürek, H., 2002. Çeltik Tarımı. Hasat Yayıncılık Limited Şirketi, İstanbul. 227 s.
• Şavşatlı, Y., Köycü, C., Gülümser, A., 2006. Fideleme ve Serpme Ekim Yöntemlerinin Bazı Çeltik Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, Samsun. 21(1) 6-13.
• Yuan, L. P., 2002. The Second Generation of Hybrid Rice in China. Proceedings of The 20th Session of The International Rice Commission. Thailand, 23-26 July.
• Zaman, M. R., Paul, D. N. R., Kabir, M. S., Mahbub, M. A. A., Bhuiya, M. A. A., 2005. Assessment of Character Contribution to the Divergence for Rice Varieties. Asian Journal of Plant Sciences 4 (4): 388-391.
• Zeng, Y., Li, Z., Yang, Z., Wang, X., Shen, S., Zhang, H., 2001. Ecological and Genetic Diversity of Rice Germplasm in Yunnan. Issue No.125, China. page 24-28.